ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

— Mope да знајш кој а набра, ќе а врлиш долни крај, и ќе бегаш далеку не да а мирисаш, оти може да те маѓепца, чупе!

Троа мака, троа зорт долни крај, ќе си постенкам, ама баре дирек на куќата ќе си остава.

Најпосле, и Илко се прибра и право трга долни крај да види дали имаат слама добиците.

По ѕидот на долни крај наколкани се колје, со куки и без куки, на кои се обесуваат секирите; направени се по две три камари во кои кокошките несат јајца, а на гредите во овој дел на куќата се фрлени разни алати: рала, јареми, косила, дршки за мотики, лопати, казми и ред други дрвени остени, ластагарки, стапови, кои чекаат да ги заменат тие што се во употреба.

А таа откако се сети оти пак ќе треба долни крај да „дере јарци“ само на тоа мислеше.

Од долното било надолу е долни крај. Таму се јаслите каде што се врзуваат добиците и во кои раѓаат жените повеќе машки деца, каде што на гредите спијат кокошките, а под јаслите — свињето.

„'Рѓо 'рѓосана, Досто! Си видела сомун, па сакаш погача. Не ти е доста чупе, па требело и дете. Море, дертот ќе го вате ошче еднаш јас кога ќе стенкам долни крај, душата да ми излева!

Илко ги врза маските долни крај, ја извади торбата со здравотоживо, ја остави ластегарката кај дедо Петковата и се приближи до огништето: — Добровечер, дедо Ристе.

На едно јако дрво, префрлено од едната греда на другата е наврена алка од дебел синџир, со две куки на долниот крај за кои се обесуваат котлите за топлење вода. Тој синџир е „верушките“.

Во такви куќи горни крај живеат луѓето, долни крај — добиците: воловите, коњите, маските, магарињата, та понекогаш прасињата прескокнуваат и горни крај и спијат во една постела со децата, да им биде потопло и на едните и на другите.

„Стражата“ ќе „капитулира“ и ќе ги земе коњите да ги смести по комшиите, а луѓето ќе влезат дома во куќата, каде што се поставени трпези од горни до долни крај.

Од гредата нагоре е „горни крај“, а од неа надолу — „долниот крај“, каде што остануваат и вратите.

Откривајќи ги куќите, студот сѐ повеќе и повеќе навлегуваше во покриениот, но одграден простор и огнот мораше да плапоти без престанок.

Почна со јаслите од долни крај, продолжи со амбарите, каците, ноќвите, а кога и овие се досвршија им се загнаа на кочините, говедарниците, та дојде редот и на племните во кои живееја селаните.

На долниот крај пак му влегле, се гледаат изронети зрна и стапалки.

Долниот крај од антеријата му се размавта и зашушка.

Петре го зеде шејот на левата дланка, со десната го откри на сите четири страни и на неговата дланка врз црната басма, ние децата што бевме тука собран, видовме нешто ем знајно ем дотогаш невидено: беше костенливо сјајно, со крвчиња во сребро на краиштата на трите краци и со сребрено столче на долниот крај да можеш да го пуштиш и легнат и простум да стои.

Бојан почесто застануваше, свртувајќи ги очите кон долниот крај на Рамни Ливади од каде што требаше да се појави џипот. Но шумарот се забави.

Од долниот крај на Рамни Ливади прозвучаа чести рамномерни удари на чекан.

Понатаму, на долниот крај од Рамни Ливади, двајца косачи ритмички замавнуваа со косите и стапка по стапка напредуваа преку ливадата. Зад нив остануваа пластови покосена трева.

Околу пладне, кога Бојан и дедо му изморени од жегата тргнаа кон стубелот да се исплискаат со студена вода, забрчи во долниот крај на Рамни Ливади.

Тргнал една бразда, две, Божин во нивата и Силјан застанал на долниот крај кај нивата да им се пули на браздите што ги ора татко му.

Значи тоа било во пет наутро, пред да појдам на часови, во големата недоправена зграда на долниот крај од градот, во населбата Мичурин.

На долниот крај, токму на патот што влегува во селото Калајнево, се наоѓа чешмата на Карабеќерица.

Се принамести разнишувајќи ги колковите, се наведна, се фати за двата долни краја на футата и ја затегна до под колена, па ја замазни.

Во едно од нивчињата на долниот крај, жнееја и Бошковите.

Ушите му се оптегнати и на долниот крај зафатени, без јаготка.