ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

И сега се потсети како лани, во доцна есен, пред да паднат големите снегови, застана скраја од патот, прашуваше двајца: - Ами, бре деци, да ве опитам?...

А со првите знаци на пролетта, кога се топеа големите снегови и жолтиот гороцвет ги прекриваше селските ливади, селото повеќе не беше отсечено од цивилизацијата.

Јас тоа тешко го поднесов, но беше виша сила: на дванаесетти декември нафрла голем снег. Така знаеше да прави последните години.

Не возеше кола, како на пример Влатче или Тодор, в канцеларија доаѓаше пешки, понекогаш кога врнеше дожд или имаше напаѓано голем снег, доаѓаше со такси до канцеларијата, кое со оглед на големината на градот не можеше да биде скапо.

Можеби можеше да најде начин да го задржи Бојан, но се плашеше да не згреши, зашто до утре можеби ќе навее голем снег, па неговото враќање во колибата во Гогов Валог би било уште потешко.

Паметам, пред триесетина години последен пат натрупа голем снег, та цела зима бев заробен во колибата.

Имаше големи зими, и имаше голем снег кога куќата на ридот од Профим ќе се затвореше целата: со еден снег што озгора паѓаше, и со друг што оздола растеше, кога кучињата риеја со муцките да си направат пат од едно место до друго, кога кокошките ќе се запретаа во него и не ќе можеа да се одлепат како пеперутка од мед, кога луѓето со лопати секое утро ја ринеа истата патека што водеше од куќата до плевната или сокакот, ослободувајќи ја од новиот снег што напаѓал ноќта, - но оваа зима и овој снег, ниту бил, ниту ќе биде, велеа луѓето.

Третиот месец од бојот, нафрли голем снег, до над појас.

- И без да чека, продолжи: - Тогаш, како што рече, третиот месец од бојот на Морава падна голем снег.

__________ 1 Големите дождови донесоа и големи снегови. Господ ја спушти белата јамболија врз целиот простор.

Следните денови оти денови пред Нова година мајката Перса ја забележа промената кај Пелагија и не ја остави на мир додека не ја натера да ѝ раскаже што се случило на денот кога падна големиот снег што го има завиено во бело целиот град.

Сите бегалци дојдени од Гаково, од Војводина, веќе знаеја дека во денот кога падна последниот голем снег што ќе држи дури до крајот на зимата во Скопје се појавил Димостен ама не оној што сите го познаваа и чие кадро го носеа од дворот на Одборот кога таму на дрвената кула со едно наведнување си ја откачи едната нога и високо ја крена, овој што поминал од тука (рекол оди надолу по Вардар), не бил ни половина од оној што го знаеја.

_____ 5 Бегалците се радуваа што дедо Господ ги немаше сосема заборавено штом приближувањето на следната година го проследуваше со топло време, нека потрае, нека потрае, си велеа, дрвцата од социјалното пламнаа со првиот голем снег, убаво е штом северецот го замени југот.

Уловени по полињата, по градините, по шумите, по плевните, по карпите, по големиот снег.

Никој не знаеше каде отиде пријателството, погледите, човечката убавина, добрината, Големата вода, сонот, желбите. Сентерлевиот рид, птиците, сонцето, какво е ова време без ветар, без дожд, што не зашумат светлите води на пролетта, какво е ова суво, јалово време, овој голем снег што ни ги затвори патиштата, оваа темница низ која миневме како сенки, непознати, оваа отровна прав во очите, каде отиде таа златна светлост од окото на Кејтеновиот син, каква е оваа лага што нѐ покорува, што нѐ разделува?

Учителот не се врати од планината. Сигурно му го препречил патот големиот снег. Лавината. Никој не знае­ше што се има случено на враќање.

И ако по многу, многу години наврнеше голем снег, бргу стануваше валкан, грд. Окопнуваше и долго го држеше градот замрзнат, заробен... ***

Во денот на големиот снег, одвај одевме сами на училиште.

Во градот во кој пораснавме и ги посадивме засекогаш корените на животот, вистинските големи снегови исчезнаа засекогаш.

Во дворот на училиштето ја немаше вечната врева, не можеше да ја има поради големиот снег.

Едно утро, пред да падне големиот снег, во мугрите, учителот ја зеде Мила и се упати кон планината.

Кога ќе напаѓаше големиот снег во времето на детството, градот стануваше бел како во сказните, волшебен.

Кога сме дошле на Витачево имало голем снег.

Оттаму тргнавме да се бориме со балистите и стигнавме во селото Бенче (Порече).

Тргнавме по патот, имаше голем снег.

Дванаесеттата бригада беше во Качаник под голем марш, рано наутро и тие двајца Климе и Паца, пристигнаа со нас во Урошевац.

Тргнавме кон селото Ќафа.

Бевме многу изморени, изодивме голем снег а бевме многу гладни.

Имаше голем снег, па се враќаа назад заедно со нас.

Денот беше многу студен, голем снег и магла, па ништо не се гледаше.

Се наоѓав меѓу два хангара, имаше голем снег и по едно саат време слушнав чекори.

Јас останав да стражарам а тие сите си легнаа изморени од патот.

Читајќи ја српската историја и српските песни ми останаа во сеќавање за цел живот.