ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Во 756 година, Абд ал Рахман, последниот претставник на омајадската династија, протеран од Дамаск, во градот Кордоба основа независен емират.

Камилски овој турцизам од арапско потекло го наоѓаше во балканските јазици и многубројните дијалекти со речиси константна семантичка основа, но и со дополнителни значења коишто се надоврзуваа на основното, не можејќи да имаат таква функција во придружните значења.

Самото име на оваа покраина Al-(V)andaluz e од арапско потекло и значи земја на вандалите, т.е. на оние варвари кои во 435 година ја зазеле провинцијата Шпанија.

Прв на нишан беше зборот инает, преземен, на турски inat, од арапско потекло (на арапски inayetçi, на турски), присутен скоро во сите балкански јазици речиси во ист облик (inati на новогрчки, хинает на бугарски, inat на романски, на албански, на српски јазик итн.).

На инаетот, севапот и атерот истакна Камилски би можел да се надоврзе зборот аир, со потекло од турскиот збор hayr, а тој од арапскиот khjr`un.

Во балканските јазици приличен број зборови од арапско потекло се од областа на духовната и материјалната култура.

Камилски можеше да помине на претставување на новиот турцизам атер, од првично арапско потекло, кој семантички се надоврзуваше на инаетот и севапот, се појавуваше и самостојно во балканските јазици (hairy на новогрчки, hater на романски, hаtr на албански, хатер на српски), со првично значење на турски (hatar) мисла, памет, паметење, прифатен во другите јазици и како милост, љубов, обѕир, добра волја да се направи нешто за некого или за некаква повисока цел, почит, кон Севишниот, кон другиот.

Потоа Камилски ги фиксира заемките извици: аферим, аферим, браво (од персиски aferim); ашколсун, синоним на аферим; ишала, ќе даде господ, ако даде господ; јазак, штета, срамота; машала, синоним на аферим, но со повикување на претпазливост и страв од урок; сакан, внимавај...

Овие интелектуалци, најдени среде ужасите на војната, вкопани со месеци во рововите на смртта, во интервалите кога биле поштедени од смртта, го следеле животот на луѓето крај нив, нивната природа, песни и јазик, носии и обичаи, во надеж дека заедно ќе преживеат.

Макар што зборот курбан е од арапско потекло, тој долго време останал неизменет во балканските јазици и пошироко, во европските јазици, па тешко е да се најде друг збор кој опфаќа толку многу значења за жртвувањето, жртвата и сите можни изведенки.

Тој првин запре на заемката аман (од арапско потекло), употребувана со значење на барање милост, но во потесните текстови изразува радост, задоволство, болка или тага.

Татко најмалку очекуваше дека оваа турска неодредена заменка, од арапско потекло (на турски falan, на арапски fulan), но набргу, откако Камилски реферира за нејзината генеза и значење (некој, тој и тој) и посебно за фактот што големиот француски славист Андре Мазон ја анализирал и ѝ посветил посебно место во своите Документи, познати како Словенски прикаски и песни од Југозападна Македонија (1923), забележани за време на Првата светска војна, кога како резервен офицер на француската Источна армија, со други илјадници француски резервни офицери, голем број интелектуалци од најразлични професии, ќе се најде на Балканот, посебно во Македонија и во Албанија.

Откако Татко, реферирајќи за овие зборови, му ги изложи основните податоци, за нивното присуство и попатни лексички и семантички метаморфози на балканските јазици, надоврзувајќи се со претходно третираните поими (ајде-јаваш, јаничар, зандана, кадија...), со кои беше во голема мера претставено владеењето на Османската Империја, рече: Отсекогаш владеењето најмногу зависело од табиетот на врвниот владетел, отколку од институциите под него.

Тоа ќе се случи и со Татковото третирање, според утврдениот поредок со Камилски, на зборот табиет, табиетлија, преземен од турскиот јазик (со арапско потекло) tabiat, tabiatli, присутен во балканските јазици со значење на нарав, ќуд, природа, карактер, обичај, навика.