со (предл.) - ум (имн.)

- Еба ти Турчинот, - си велам со умот. – Него го истерав ама табиетот му го задржав.
„Балканска книга на умрените“ од Мето Јовановски (1992)
Соколе не зајде со умот, да не ја гледа безнадежноста на своето чувство.
„Послание“ од Блаже Конески (2008)
Со пушка, со збор, со ум јас работев.
„Духот на слободата“ од Војдан Чернодрински (1909)
„И тогаш, пак клучот на гуша и - слободица мила, ама слободица со ум“, тоа татко му на Љупчо дорече влегувајќи во собата.
„Клучарчиња“ од Бистрица Миркуловска (1992)
А со умот си велеше: „Чекај, агачко, да видиш како се кршат остените од нашите грбови. Не ќе ти текне уште еднаш да ги погледаш, а не да ги кршиш од нас".
„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)
Е, тогаш дедо ви ќе се загрижи дека сте ги надлетале и облаците и ќе рече дека е крајно време да ве одведе кај бајачката во соседството - за неа сите знаат дека ептен ја бива за баење од уроци, ама и од секакви летања со умот, нарочно над облаците.
„Ситночекорка“ од Ристо Лазаров (2012)
Така почнува секое летање со умот: си се замислуваш, на младини, како машиновозач на локомотивата која бревта ли, бревта надмоќно низ сибирските тајги и ич нема гајле дека може да се случи баш среде зима да снема јаглен и да се вкочани на отворена пруга како што капката се вкочанува на стреата и станува мразулец пред да капне на тротоарот.
„Ситночекорка“ од Ристо Лазаров (2012)
Политичката креација манипулира со умовите на граѓаните (масите), манипулира со умовите на научниците и со умовите на уметниците.
„МАРГИНА бр. 26-28“ (1996)
И нас со здравје да ни дојде Анѓеле и да ни донесе, и ние да си имаме. Си работел со ум...
„Парите се отепувачка“ од Ристо Крле (1938)
Црква ќе прајте. Да прајте, џанам, ама со ум.
„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)
Со чиј ум ќе ја прајте? Со умот на егзархијата или со умот на патријаршијата?
„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)
Си се ујдисала со умот негов што го има колку една кокошка.
„Антица“ од Ристо Крле (1940)
БАБА АНЧА: Е де. А пак јас ја имав намирисано работата и си реков со умов „ако не можеш за ваму, нека биде за таму“.
„Антица“ од Ристо Крле (1940)
Пред посилините од нас не треба само да се петелиме, со ум треба да ги надвиеме, вели Никола и се свртува кон другите: Ако дојдовме, вели, за да се договориме што ќе правиме со ова што стана со Лазора, ќе направиме како што рекоа Максим и Костадин.
„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)
Лежам така префрлен со умот, а Бошко од Сувогрло само си кажува за некаде: - Врвиме, вели, крај еден напуштен логор, вака колку до нужникон надвор, а едно жешко време, вели, секакви творчиња оживиле.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
На шпанскиот монарх Фердинанд ќе му забележи дека тој, осиромашувајќи ја Шпанија, ќе му овозможи да ја збогати Османската Империја со умовите на прогонетите Евреи.
„Балканвавилонци“ од Луан Старова (2014)
Сефардските Евреи во Скопје ќе ја донесат и својата религија, а во нејзина чест тука ќе ги подигнат храмовите Бет Јаков и Бет Ахарон.
„Балканвавилонци“ од Луан Старова (2014)
Со ум и чесност, со праведност и знаење сме се одржале и сме ја добиле довербата и на султанската власт, но и во овие времиња народот нѐ прифаќа.
„Балканвавилонци“ од Луан Старова (2014)
Нашето заврши на Балканот, сојузниците однесоа победа на бојното поле, но не исчезнаа и нашето духовно присуство, поврзаноста со луѓето, тоа ќе остане секогаш живо.
„Балканвавилонци“ од Луан Старова (2014)
„Томе, шо ти стана ле? Шо далдиса вака ле чупе? Кај ојде со умо? Шо се случи?“
„Белиот јоргован“ од Хајди Елзесер (2012)
Но Петре, наместо да си рече дека е среќлија што не е во таа тајфа, само мелеше со умот: дали ќе го види Бајазит, боженце!
„Вежби за Ибн Пајко“ од Оливера Николова (2007)
Ја виде и жената по маската, подврзана во некаква црна вреќа, со црна шамија подбрадена, па си вели со умот: „Види а, вретенарката една, шо к'смет имала: од Стоанка да ѝ кине злати алишча.
„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)
— „Ете ти го патот по кој можиш и ти, Сталко, да дојдиш до највисоката скала.. како отец Арсенија“, — си рече сам со умот Стале и започна да си го разгазува тој пат.
„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)
И акибет се стори к'смет — („ама не сама", си вели со умот).
„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)
„Мили боже, мили! Човек крои едно, господ дава друго“ — си вели Доста со умот.
„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)
— „И научи, кучката една“ — си велеше мајка ѝ со умот, кога на крајот на учебната година, на свети Кирил и Методи, даскалот Бино пак одржа цел говор за неа пред оние исти родители, пред кои есеноска одржа за нејзиното стапнување во училиштето.
„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)
И си вели со умот: — „Кога има будала народ и расипан, оти пак да ,не му зема?
„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)
„Така! — си рече сама со умот. — До Велигден има ошче цели три недели.
„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)
Наготви, наготви што можеше ,и умееше најслатко и најблаго и си вели со умот: „Од питулици со мед, од сланина и кубаси со јајца има ли нешто послатко? И тоа со булиња и погачи на малото сито.
„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)
— Најпосле си заклучи и си вели со умот: „Се виде, таа, џанум; тој ќе биде, крив, слеп“.
„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)
Та сега нас ќе не сајдиса и помин со таква ќе се помине. Токо, ка да си правиме сеир со умот.
„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)
Нивната умешност и дарба и голема љубов кон езерската земја, успешно се спојуваа со умот и знаењето на Игор Лозински.
„Патот на јагулите“ од Луан Старова (2000)
Си рекол со умот Силјан да не им проговори, ами да им се поклони, чунки чу оти тие си проговориле по нивниот јазик.
„Силјан штркот“ од Марко Цепенков (1900)
Се уплашил сиромав Силјан едно чудо, чунки си рекол со умот оти ќе бидат некои ѕверови.
„Силјан штркот“ од Марко Цепенков (1900)
Оф јас сиромав само со умот што се богатеам, оти уште еднаш јас ќе било касмет да си одам, ами види го тоа широко море: до кај јас да се вратам уште еднаш назад, овде коски ќе окапам и друго ништо“.
„Силјан штркот“ од Марко Цепенков (1900)
Писател кој е отсутен со умот ги затвора вратите на перцепцијата.
„МАРГИНА бр. 11-12“ (1995)
И само така можев да ги задржам крај себе тие кои и беа драги на мојава душа.
„Жонглирање со животот во слободен пад“ од Сара Трајковска (2012)
После сите тие грешки, погрешни избори и лажни импулси на чувства научив да сакам искрени и верно и со срцето и со умот.
„Жонглирање со животот во слободен пад“ од Сара Трајковска (2012)
Шеретски ме погледна дедо, се потсмевна под мустак и продолжи: - Така де, во книгата не пишува така, ама со умот треба да си кажуваш.
„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)
Ја издржал борбата, останал со умот во главата и кога разбрал дека му ја запалиле куќата со децата и жената внатре, продолжил да се бори со една дрвена нога, таков го запознавме и ние во Гаково.
„Црна билка“ од Ташко Георгиевски (2006)
Мисли малку и со умот, вели Лазор Рогожаров, извади ја главата од под газ.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
—Ќе дојдам, велам, а со умот си мислам друго.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
— Маноле, Лазоре, вели Оливера Поточка, одете, проширете со умот и побарајте ги луѓето.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)