ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Во 1826 година, кога султанот Махмуд II ги ликвидирал јаничарите, Алија се одметнал и вршел зулуми над народот, а покрај другото барал под шаторот да му доаѓаат убави девојки.

Како и да е, но одделувањето наше од Бугарите ќе ни даде можност критички да се однесуваме кон бугарските работи, а не слепо да ги копираме и да насадуваме во Македонија, наместо национализам, социјализам, како што го правела тоа Внатрешната македонска револуционерна организација. 89 Значи, одделувањето на нашите интереси од бугарските, покрај другото, ќе нѐ избави од положбата како мајмуни да ги копираме бугарските непромислени постапки и на вера да ги примаме бугарските уверувања дека Бугарија е нашата арнотворка, а Русија нашиот најголем непријател; тоа ќе развие во нас критички однос кон нашите и кон туѓите постапки.

Ако овој долг се осознае, ако обединувањето на нашата интелигенција со бугарско, српско и грчко образование се постигне, ако се парализира работењето на пропагандите и се успее тие сосем да се отстранат од Македонија, ако се установат добри односи кон сите македонски народности и се подобри политичката и материјалната состојба на Македонците, тогаш, при сите дадени жртви, ќе можеме, покрај другото, да бидеме задоволни од едно: востанието ни ги отвори очите за грешниот пат по којшто одевме досега, по којшто ќе одевме и за напред, и без востанието сами ќе подготвевме почва за дележ; тоа ни ги отвори очите за многу наши нужди што и не ги претпоставувавме понапред.

Ах, тој молив, човек во човека На Јован Павловски Кога ќе докрајчи моливот, кога ќе снема сили никакви траги да остави зад себеси, човек не треба ништо да му зборува, ништо да му доверува.

Оваа книга ѝ ја посветувам и на својата поетска генерација - генерацијата која ги изгради естетските фундаменти за развојот на модерната македонска литература - со која творејќи над 50 години еден покрај друг, ги споделувавме сите радости и горчини на творечкиот чин.

Дури беше силен моливот - тој и душата своја ја пресоздаваше во значења и знаци и тој тоа го правеше со големи пориви, со голема жар: уште недозапишан претходниот - тој од твоите усни го читаше и поземаше веќе наредниот збор, го обликуваше покрај другите и им го оставаше во наследство на времињата и незнајното.

- Строј се! - се разлеа неговиот глас. - Така. Една покрај друга... - Долг и крив е стројот.

Седнаа на две метални столчиња, еден покрај друг, но не премногу блиску.

Додека пловеа по преполните тротоари, никогаш сосем еден покрај друг и никогаш не гледајќи еден во друг, тие водеа необична конверзација во продолженија, која блеснуваше и се гаснеше како светилката на светилник, ненадејно прекината од приближувањето на некоја партиска униформа или од близината на телекранот, продолжена неколку минути подоцна од средината на реченицата, потоа нагло пресечена при разделбата на договореното место, и продолжена речиси без секаков вовед наредниот ден.

Поминаа еден покрај друг без да се погледнат.

Размислував за нив гледајќи ги седнати на асталот еден покрај друг и се прашував што ли ги спојува овие две суштества толку различни едно од друго.

Освен што Нико пишува многу поединости, покрај другото и во врска со случајот на стариот со паштерката во Цариград кога вели ’Тој ги посрамотил сите наши чесни домаќини’, па и она што е познато во врска со неговата Ерменка и односите со неговата законита жена во Маказар, тој во новиве страници што ги најдов спомнува дека Никола, по убиството, бил фрлен скраја во гробиштата.

Во тие подготовки вложувал сега повеќе труд и пари, покрај другото и заради потребата да го покрие колку што е можно поуспешно таканаречениот случај „Прислужничка“ и за да се претстави како човек, не само на добри намери, туку и на голема саможртва.

Се разбира, не можев да знам дали е тоа истата ќеса и истите хартии од онаа средба пред подолго време или пак ми го враќа она издание голем формат со документи и патописи, покрај другото и оној извештај на Византиецот Теодор Метохит од тринаесеттиот век за пратеништвото на српскиот двор, што бев му го дал за читање.

ВОДАТА и ОГНОТ живееја долго заедно. Еден покрај друг.

Власите ја зголемиле будноста, но, благодарејќи, покрај другото, и на нивниот карактеристичен јавашлак и на зачудувачки несфатливиот потценувачки однос кон македонските револуционери, не им дале поголема верба на тие гласови.

Ќе се алкам вака надолу да видам дали ми стои покрај другата.

Покрај другите неправди со кои се товари приведениот, се придодава уште една: го опкружуваат со надгледувачи со единствена цел да ја нагласат понижувачката улога во која се наоѓа.

Напоредно со размислувањата за овие грди појави наеднаш се замислувам во улогата на потпалувач на печка во студена соба.

Додека се враќавме со мајка кон нашиот дом, се сетив на оние години од раснењето, кога се имав отуѓено од Зигмунд, и кога од дома излегував само со неа – чекоревме една покрај друга до пазарот, или до продавницата на татко, и нешто во ова наше враќање дома ме потсети на тие наши прошетки.

„Утринава зготвив телешка чорба,“ рече мајка кога го пречекоривме прагот.

На пример она тврдење, дека државата покрај другите свои обврски треба да ја брани и чува својата територија.

Кога се вратиле со Татко од Италија, среќна поради единственото заедничко патување во животот, Мајка негде го затурила каталогот на Ла Ринашенте, но, за среќа, набргу го нашла и повторно го вратила во Татковата библиотека, покрај другите книги.

Ова училиште кое беше познато како Женска гимназија која, подоцна, го доби името на маршалот Јосип Броз Тито, покрај другата голема Машка гимназија која го доби подоцна името на народниот херој Цветан Димов, имаше свои одбрани ученици, но и добри и угледни професори.

Е, некако ја однесов. Ископав дупка, покрај другите гропчиња, и ја закопав.