ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Од крајот на педесеттите уметниците од целиот свет се вградуваат во сопствените трудови - Ханс Најмут (Namuth) го снима Џексон Полок (Pollock) како работи врз платна од коишто се цеди боја; францускиот уметник Жорж Матје (Mathieu) јавно изведе една голема акциска слика; јапонската група Гутаи ги поставува своите тела во кои (акции), а Казуо Шигара слика со нозе и ваја во кал за борење.

Пиеро Манцони отиде чекор потаму, претставувајќи го биолошкото тело на уметникот како уметност: „Во мај 1961 произведов и потоа во 90 конзерви ставив ‘гомно на уметникот’ (по 30 грама во секоја) со природен конзерванс (made in Italy).“ (Manzoni, 1962.)

Покрај ова имаше воспоставено и некаква премолчена традиција на класични злоупотреби на законот пред кои замижуваа локалните трудови инспектори – како на пример: Триманова, а и други работнички, преку две годи- ни работеа „на црно“ т.е. непријавени во АВРМ и за ова време 281 немаат никаков платен стаж или, пак, придонеси за осигурување;3 работничките, кои земаа мизерни плати од 6.000 МКД4 – работеа по десет, а понекогаш и по 12 часа, а беа пријавувани дека работат со скратено работно време од само четири часа;5 на вработените, кои работеа и саботи и недели, не им беа исплаќани ниту храна- рина, ниту патарина;6 имаше и малверзации со картиците за евиденција – па така, кога работничките остануваа прекувремено или кога работеа за викенд им беше забранувано да се „откуца- ат“ – што значи нивната работа никаде не се евидентираше, па според тоа и не се плаќаше; законски загарантираната дневна пауза од половина час им беше преполовена и сл.

На Триманова ѝ се зема за грев наводната блискост со нејзината дотогашна претпоставена шефица, која претходно е избркана од работа – по што следува „логички“ расплет и таа да биде истерана од фирмата, како еден вид колатерална штета од целата ситуација.

Работната атмосфера во друштвото беше прилично лоша и напната: претпоставените често знаеја, без никаква причина, да се развикаат на некоја работничка, да ја омаловажат пред нејзините колешки, па дури и да ја расплачат.

Изгледа толку интересно што тука се насобрал народ од цел свет специјално доаѓаат да видат невидено и нечуено оро и да се изнаслушаат музика.

Тука беа селата од целата долина заокружена со Сината Планина од југ, со Билга од запад, со големите полупошумени ридја од север и со еден излез кон Монастир, на исток.

Последен пат го видов на свадбата на Јане Скендеров кога на мајка ми ѝ објаснуваше дека само јас од цела фамилја знам правилно да ја држам чашата за вино, исто како и тој.

Во Келн немаше место по хотелите, зашто сите беа преполни со деловни луѓе од цел свет, кои беа дошле овде на Модната ревија на мебели.

На плоштатката Тертр на Монмартр ШТОМ сум во Париз, наоѓам време за Монмартр, за онаа плоштатка, кај што се собираат сликари од цел свет - за свои доживувања и за парче леб.

А во негова најнепосредна близина бил злогласниот логор Терзинка, во кој нацистите усмртиле стотици илјади невини животи од цела Европа.

Лајпциг примаше гости од цел свет, но најмногу имаше Бугари, Унгарци, Полјаци, помалку Чехословаци и Романци.

Го гледам моето седуманаесетогодишно дете и ми се стори како преку ноќ да порасна и да стана вистински маж, испотен и задишан, непрекинато ги носи предметите во подземната просторија и ги засолнува.

Моето влијание е ограничено на градов. Тој има авторитет над луѓето од целиот остров“.

Се чинеше, како навистина судбината од цел свет да е во негова волја. Само да сака.

Како случајно зачувани драги предмети, од цел еден потонат имот, на пенџерето од берберницата стојат неизмено две црковни книги.

Со еден збор, Организациата сака да направи од целиот наш народ војска, аскер, послушен кој утре ќе се дигне и наоружан ќе и нападне. сете турцки уќумати, ќе и исколе сете мудури, кајмаками, валии и паши.

— А! а! а! не го ранел добро царот, не! — се пронесе смев од целата дружина.

A сами вие кумитите, сигурно ваа работа не можите да а свршите. Како и сам шо гледаш.

ПРОИГУМЕН - Еден продуцент му рекол на еден проигумен: „Да не сакаш да глумиш човек-игуана во еден проект?“ „Ти си некој проклетник, провокатор, простак?! Што проломоти, брат, само протојереј може да ти прости!“, рекол проигуменот. „Не ми држи проповед, попе! Можам да те промовирам! Пропаганда и за тебе и за протојерејот!“, рекол продуцентот. „Противприродно е тоа! Ако ја проиграм (т.е. проневерам) довербата на протојерејот - тоа е пропаст!“ рекол проигуменот. „Јас не ти фурам пропедевтика; ако сакаш да бидеш протагонист, пеки; ако не, простум нека ти биде, проследувам понатаму!“, рекол продуцентот. „А да ми пронајдеш некоја друга улога? Не можам игуана!“, рекол проигуменот. „Може Боргес во Името на Ружата 2?“, прашал продуцентот. „Пророк да бидам? Имаш прокламација за таа улога и од протојерејот и од протоѓаконот и од целата црква!“, рекол проигуменот. „Прокоцкана шанса...“, прошепотил продуцентот. 46 Margina #19-20 [1995] | okno.mk

Инаку, Шлатас беше атеист и социјалист по убедување, но ангажиран во националната влада исто како и комунистката Спирка, која мора да се признае дека имаше поголеми мадиња од цела новинарска фела заедно.

Но околу полноќ пак се вратија полицајците и во затворен воен камион ја кренаа и протераа од целото гратче саканата и почитувана старица...

- Аман, само со дикат да не се докачат... - почна сега и Панде растревожено, за да не се расипе нешто од целата работа, која му се чинеше поубава и од најубав сон...

Инаку, самата приказна во „Бебето на Макон“ е едноставна и заличува на некаква апокрифна варијанта на Новиот завет: една грда, стара жена (под маска) раѓа особено продуховено дете; нејзината убава и интелигентна ќерка (маестрална улога на ....) го користи детето за сопствена промоција, но и за добробит на градот Макон; се покажува дека детето има многу помоќни способности отколку што претпоставувала итрата ќерка- девица; обидот таа да ја загуби својата невиност од страна на еден локален високодостојник завршува со смрт на младичот; девојката сфаќа дека детето е тоа кое ја предизвикало смртта и таа го убива детето; за казна, осудена е да биде силувана од цела чета војници; таа умира, а низ целиот филм присутната публика (измешана со актерите на театарската сцена) на крајот вели „Каква добра глумица!“

Со ваквата измена дојде до намалување од цели 8 часа(!) на минималниот период за одмор и уште еднаш се покажа генералната, негативна прогресија, при измените во трудово-правната материја; г) со усогласувањето на прописите од ЗРО и ЗПИО,30 се предвиде дека работникот кај кого е утврдена намалена работна способност за 50%, согласно прописите за пензиско и инвалидско осигурување, има право на скратено работно време или да биде распределен на друга соодветна работа, со право на плата согласно со колективен договор (чл. 29 од ЗИДЗРО/фев.13). 7.

И вистина, убаво ми рече мајка ми вчера: „Ано ќерко, поднамирви се веќе малку поубаво кога одиш на вада, оти таму се собираат момичките и жените од целово село, пак ќе те прикажуваат.

Ете зошто, во голема мера, ми беше онолку срам од целиот публицитет околу предметот.

Сеќавањето може да започне како бајка: некогаш, во еден град, на број шест на калдрмираното, слепо сокаче, зад свежо бојадисаната зелена, дрвена порта, во двокатна куќа окружена со расцутени дрвја, живееше мајсторот сајџија, почитуван од целата чаршија.

Куќите градени од делкан камен и над секоја врата табличка која во зимскиот период, кога работи жичарницата и илјадници скијачи тука доаѓаат од цела Грција, нуди соби, разновидни специјалитети од домашната селска кујна, а најмногу повикува на грав и секакви пити.

Колку можеш од целиот имот создаван со векови да собереш во една торба?

Тој во времето на поминатите негови години во Србија се наоѓал под влијание на цел ред околности што отсуствуваат во Бугарија и затоа неговите погледи се разликуваат од погледите на оние што се образуваа само во Бугарија и се слободни од цел ред преземени мисли и предрасуди.

Досега може не е исполнета ни половината, ни четвртината од целиот план изработен од комитетот и неговиот Главен штаб.

Подоцна, многу подоцна, се чуло во Кукулино од некои кираџии дека се вратил оддалеку маж ѝ на Фиданка Кукникова и исекол поголема гранка од дуњата во дворот, ја исчистил од кора и ѝ ја измерил тежината со десната рака, бил висок, со светла коса и имал во торбите и дисагите што ги донел на маска секакво богатство; веднаш, со првата ноќ на неговиот втор живот во Лесново, ги спобркал сенките што се грчеле со машки воздишки околу неговата куќа сѐ додека не натерал тројца никаквеци да се напикаат во манастирот па тој таму без збор ја дигал и ја спуштал ластегарката поттикнуван од цел куп жени што дошле да ги собираат своите парталковци и да ги лекуваат дома од модрици и навреденост со толчен печен кромид во зејтин, потоа, по три или четири месеци, кога можело да се види дека прочуената убавица затруднела, попот знаел дека ќе остане без нова кошула, без нови чорапи и без куќа иако Доце Срменков му рекол дека ќе му купи нови опинци и, повторно облекувајќи ја везената кошула, отишол во некое штипско село по осамена вдовица со момченце од три години и со покуќнина што можела да се натовари на два магарешки коша, така било, селото се наполнило со доенчиња до првата протока на ракиските казани во сувите дни кога младите татковци се насмевнувале со модри усни кон Фиданкиниот маж од чија ластегарка сѐ уште накуцувал ситноглавиот Гавруш Пребонд но тој и порано со есенските 'рѓи чекорел под тешката облека со една здрвена нога од настинка и веќе се пеело, законите на Лесново или биле измислени заради дојденците или се заборавиле, и се кршел каменот по пештерите, впрочем и можело - на небото потрепетувале многу повеќе ѕвезди отколку што ги паметеле луѓето во тоа кратовско село.

Црвените жарчиња на цигарите сѐ почесто се усвитуваа, правејќи од целата тишина на ноќта само една растреперена морница на нешто непознато и грдо.

Ја понесе од тоа само леснината на трезноста, од која чекорот му стануваше поцврст, а задоволството со себе заминат и од целата таа утрина сега можеше да му узрее во радосна насмевка, што ја сети во своите очи.

„Плинов има А-тест?“ „Нема, нели цениш дека колава вреди 500 евра, а тестот повеќе од цела кола“, се бранам јас.

Таа не може да ги заборави погледите на тетка Маре и баба Рада, кои беа единствените поканети од целото маало и имаа можност да видат што ќе се случи во ресторанот.

Од цел свет овдека била солта, викам, затоа сме немале сол, викам, и лижам од солта и плукам.

Уште не почнато завршува. Од цел свет бесот кај нас завршува.

Арафат тие денови беше во целосен револуционерен залет и занес.

Меѓутоа стариот Бургиба, кој му ја донесе независноста на Тунис, како фанатик на политиката чекор по чекор по мирен пат благодарение на својата стратегиска мудрост ја обезбеди првин автономијата, па потем неизоставната независност на својата земја, но и како признат мудрец во земјите на третиот свет, и покрај болеста и изнемоштеноста, ќе го најде вистинскиот мудар совет за својот забрзан гостин: Пријателе Арафат, да сум на ваше место, јас би ја искористил историската шанса за да ги кажам вистинските историски зборови пред преставниците од целиот свет!

Емин-бег потоа ги продаваше рибите на трговците што доаѓаа од цела Румелија, а тие ги разнесуваа по разни вилаети наредени во мали буриња, првин отстојани во сол, па ставени во саламура.

Овде од целото маало се носеа разни јадења за печење.

— Не се живее со ваа кучка, — беше заклучокот од целата таа поплака.

Тука и на орото на сретсело треба да се покаже мајсторлакот и трудот од цела една година: која девојка навезала поубава кошула, искала поубав прегач, саѓија или исплела поубави чорапи.

Мајка еднаш му призна на Татко дека во сништата постојано го повикува нејзиниот полубрат кого го сакаше повеќе од цел брат.

„Па сметот е од целиот град!“ рече Илина.

- Строј се! - нареди и откако се построија, со мек глас, ниту да се жали ниту да моли, рече: - Ете, само ние останавме од целата чета.

Истовремено од југ, од насоките на селата Косинец, Лабаница и Смрдеш и од север, од Клештина, долж грчко-македонската граница во насока на Герман, иако со голем загуби, владината војска прави напори да го затвори патот за отстапување, преминување во Албанија и со тоа земање во силно стегнат обрач на сите единици на ДАГ од целиот реон на Вичо.

Младите луѓе од целиот свет мутираа, како што предвиде Маршал МекЛуан, преку високо комуникабилните меми: документарни филмови, рокенрол музика, MTV, пиратско емитување, сето тоа доаѓа до нив преку Американско-Јапонските телевизиски екрани.

Новата раса е насочена кон самонасочување и индивидуален избор, генетска одвратност за партизанските политики, наследена згрозеност од централизираните влади.

Да стојат со скрстени раце во моментот кога вестите за ширењето и буењето на револуционерното движење се слевале во Солун и во Цариград од цела Македонија, било невозможно.