ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Тивкото ветре што струеше од реката го зафаќаше мазното лисје на мамутските тополи што долги години самееја спроти тврдината небаре решени да ја надвишат.

Ги беше прала на другата страна од реката Вардар.

Едниот од стражарите грубо ѝ викна: - Дур, мори ѓаурко!47) Жената се збуни, застана малку, се сврте кон муљазимот и го замоли: - Муљазим, ефенди, ги носам чергиве од перење.

— Нека кршка, нека кршка, Неговиот правец е преку река, — им рече тој на јузбашиите и прати едно одделение да ги извести оние јузбашии, што беа по левиот брег на реката за да се приберат кон селата Вепрчани и Гудјаково и да го чекаат арамбашата Толета со неговата дружина.

Ги домами војските до Становица над Жиово, скршна на југ, небарем се враќа назад кон Градешница и преку Врпско ја прејде Црна и кондиса во Гудјаково, мислејќи дека ќе се поодмори дури да го побара бимбашијата на оваа страна од реката.

Во гратчето го нарекоа Луда Мара, зашто знаеше и да им ги поплави дуќаните на занаетчиите и магазините на трговците, во чаршијата на двата брега од реката.

Јагулата што рибарот ја извади од реката ме потсети на разумно суштество склопчано во мрежата околу својот сон додека фенерот со мрзелива петролејска светлина бавно но грдо ја разголуваше. декември 2000

Се слуша дека во летните квечерини од реката изнуркуваат летачки змии и отфрлајќи жарчиња во форма на крлушка од крап, се упатуваат кон шумите.

Кога ќе излезат од реката потоци вода истекува од гаќите на војниците. Мислиш крстот го фаќале.

За кого се бориш, бре, бамити ја, вели Наќе. - Ами ти за кого се бориш, вели Стојан од реката. - Абре, со Бугари ли се стокми, вели Наќе.

Ние стоиме, а од реката крекаат некои жаби.

Давиде Недолетниот видел риба што изрипала од реката и полетала кон небото.

Тогаш за вода одевме на Големача, над село. Од река леевме тогаш.

Бугарското војниче подзапира малку на средината од реката.

Едни вадат камења од реката, ги кршат и ги носат, други сечат греди, летви, чатми, диреци и појаси, жените мешаат кал со плева, гаснат вар и се крена куќарчето.

Војниците што излегуваат од реката потскокнуваат на песокта, а сонцето им ги брише капките, им ја зацрвенува кожата.

Татко излегувајќи од надворешната капија од куќата, како и секогаш го упати погледот кон тврдината Кале, извишена на ридот на другиот брег од реката.

Баба ми се вратила од реката и нѐ барала насекаде.

Му се случи еден ден и ова: наеднаш, во мислите здогледа изграден еден голем сарај, токму на грлото од езерото, а распнат беше сарајот врз еден дрвен мост кој спојуваше брег со брег од реката што истечуваше од езерото.

Татко, во својата умна стратегија која Мајка ја спроведуваше со голем усет и со умеење, претпоставувал дека Мајка и натаму ќе биде подвижна, во својата среќа да стигнува насекаде за да го обединува семејството низ неговите нови разграноци, колку и да беше тоа распр­снато на двете страни од реката, во градот од крајот на нашиот егзил.

Најчесто, кога Татко ја напушташе библиотеката, таа влегуваше речиси нечујно за да го присобере правот, да ги проветри книгите со свежината што продираше од реката, преку отворените прозорци на чардакот.

- И така... - продолжи Дејко, - женките овде остануваат девет-десет години, и кога ќе се наполнат со икра, тргнуваат заедно со мажјаците што ги чекаат на вливот од реката...

А кога и тие не му даваа, купи неколку пишиња од селската продавница и ги држеше скриени на разни места: во плевната, во грмушките во бавчата, во кокошарникот, во трапот од реката.

Кога се најде на другата страна од реката, присторе: - Не само магариња, туку и ајвани сте!

Залутав одамна љубопитна во овој грд пејсаж од железо цреп и бетон но сепак останав жива Сега сум малечка полјанка на туѓите убави надежи за кои го крадам неверна ветерот од реката Безброј патувања им нудам на очите и стапалките што паѓаат уморени на моите сиромашни откоси Но спомени имам и јас па свенувам штом ќе ми шепнат дека сум била шарено крило на убавината Шарено крило на младоста во коренот на плитките води што растат со жолтиот спомен во купишта од сено

„Сепак да сркаш и кркаш чорба од реката, всушност, мислам водата треба да е еколошки чиста.

Патиштата се премачкуваат со чоколада, куќите се ѕидаат од шеќер, од реките медени риби се вадат и никој гладен не е веќе.

Се стрчав накај децата и Елена, им свикав брзо да заминеме и без ништо да им објаснувам ги поведов што подалеку од реката, кон Домот на Бегова Чешма.

Извади од ранецот два сендвича со маргарин и салама и откако се најадовме и се напивме вода од реката, дедо ми почна да ми раскажува.

- Е, баш ќе станам крадец, и лажго и вагабонт! Ќе одам во Елдорадо, како оној од филмот, и ќе собирам златни камчиња од реките, нема да учам и нема да завршам факултет, за инает на тато, - продолжував да си зборувам самиот со себе.

Бучавата за којашто дури сега стана свесен го потсети дека синоќа, кога си легна и се затаи да заспие, ја чу истата оваа необична бучава и ја слушаше сѐ додека не се сети дека таа доаѓа од реката.