ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Ако ви се случи во подоцнежните ноќни часови да минете, се разбира, со кола, по убавата магистрала на Босфорската ривиера, тогаш гостољубивите ресторатери и хотелиери ве тргаат од колата и ве вовлекуваат во локалите или пак она што ќе го побарате ви го носат во колата, па и топлиот салеп, посипан со иситнент дарчин, кој овде насекаде се точи и пие.

Се гледаше море од коли, можеби повеќе илјади, а ниедна не се движеше.

Тоа го збунува новодојдениот, особено ако првпат се пробива со кола низ овој густ шпалир од коли...

Беше недела, ден на викенди, кога се упатив кон Халкидик. На патот - врвулица од коли.

И Боге од Бањи се враќаше кон колата.

Коларот сепак успеа да скокне од колата и веднаш потрча кон главата на коњот.

Слегувам од колата и со поздравот мир дита застанам пред раседнатите мажи. На масите шишиња од кока-кола, некои сокови.

Она пладне, кога војната беше оттатнета, а нејзините сенки сѐ уште стоеја во изгорените куќи на нивното село, и во разурнатите мостови, и во разодградените плотишта, а по селските сокаци се тркалаа празните картонски кутии од УНРРА, и селаните се облекуваа во половните американски карирани виндјакни со неминовната црвена шарка, и кога двете селски бакалници беа прекрстени во Кооперативни сектори, а секој нивни ден се завршуваше со по една фронтовска конференција, на која тие по двајца-тројца продолжуваа да се запишуваат во Задругата; она попладне, во кое исто така мнозина, продолжувајќи да немаат доверба, а и Змејко беше меѓу нив, обично молчеа, за сето време, сите тие денови, и додека се меткаа по цел ден по средселото, а и вечерта на конференциите, а дури после си се разотидуваа кон дома; она попладне, кога ќе им станеше чудно ако речеше некој дека оваа вечер нема да има конференција, толку чудно и толку пусто, што дури и самите би ја закажале неа, она додека исчекува задружниот курир - поранешениот пандур, - пак да притропа со барабанчето по сите мегдање од селото и се чудеа што уште го нема; во таа тишина, во која стоеја зачмаени на средсело сите мажи, а меѓу нив само ретко ќе пробечеше некој глас, кој можеше да бара или огон, или тутун, кој ниеднаш не кажуваше ништо повеќе: тоа пладне, во кое подоцна се насобираа сите крај една лимузина и еден џип што пристигааа од градот, носејќи уште една од сите оние делегации, што доаѓаа на конференциите и постојано им го зборуваа сѐ тоа пак тоа, сега од колите излегуваа луѓето и се поздравуваа со селаните со онаа неприфатена, одгатната фронтовска желба за приближување и Змејко уште на прв поглед го препозна онојго.

Излегуваше последен од колата и пред него сите се потргнаа, правејќи му место и смешкајќи се кон него, а селаните, гледајќи го тој почит, се веднуваа и се оддалечуваа мрморејќи по нешто под мустаќ.

Другарчињата се подбиваа со Горан и Бобан додека беа мали, а подоцна им завидуваа, кога Роска за полнолетство ги „бркаше“ со клучеви од кола, а за среќен брак со коверта во која стоеше адресата на подарениот стан.

Му доцнам на големото, нервозно е, а јас мотам низ главата, како изгледа невработена со мобилен, па глумам глува и го муабетам пријателов, оти ми спомнува казна за на лице место, па како тој е всушност разбран, па како, не дај Боже, колегата од колата да излезе, двојно ќе ме кошта.

„Телевизоров нема добар сигнал и ќе го носиме на Велешко“, им зборуваше, а едниот од нив го креваше во раце, го товараше во гепекот од колата и со татко му тргаше на пат.

Слегуваат луѓето од коли, од коњи, да ги разделуваат, да ги откинуваат; да го тргнат Дука Вендија од над Мисајлета Ковачот.

- Кај сме, браќа, кај одиме, ќе праша некое војниче од колите и пак ќе се онесвести.

Но и тоа трае само за миг, всушност, како непосредно пред мојата порта да се отвора дворот на мојот болен пациент, веќе стигнав таму; коњите стојат мирно; снегот престана да паѓа, околу мене месечевата светлина; родителите на болниот итаат низ куќата; сестра му по нив; речиси ме креваат од колата; од нивните збркани зборови не можам ништо да разберам; во собата на болниот воздухот одвај може да се дише.

Ја отворам и барам меѓу моите инструменти; младичот, сепак, ја подава раката, посегајќи кон мене за да ме потсети на моето ветување; ја дофаќам пинцетата, ја посматрам на светлината од свеќата и повторно ја враќам на нејзиното место.

Од колата видов дека сликата на пределот се мени.

Ја поткренав малку главата и видов од колата едноличност – невисоки ридишта во далечина што личеа на џиновски желки, жолти и голи, без сенки под себе.

И потаму спрегнати со колата, Пишпирик и Барбут –бег продолжуваа да се веселат: Што ќе биде секој ден нека слушне: Мортенија среќна ќе не гушне: Ќе ни рече: во преграб ве земам, Ваков рудар јас до денес немав.

- Ова е , жими се, шумата на четирите годишни времиња. – Рече Пишпирик. – Ние сме сега пред нејзиниот есенски дел, долг шеесет минути.

Си замислував што има под водата: обрачи од коли, недоизгниени партали од некогашни облеки, рѓосани ножеви, навалени порти пред кои некогаш се седело. И, можеби, сенки од луѓе. Темни сенки.

Марко уште од колата го забележа крупното несмасно тело на чичка Васка, превиткано преку крилото од неговата „мазда“, со главата во моторот.

Тие уште повеќе се зачудија кога од колата изнесоа во корпа, наредена со тантели и панделки, крупна бела мачка.

Замисли си - му се обрати на сопатникот од кола да ти го земат пиштолот, а овој си мисли дека го имам само за мустра...

Тоа тркало личи повеќе на она од колите кое, така вртејќи се, изодува толку кругови колку што изнесува неговото врталиште....

Старецот весело ги распрашуваше за сето време, им прикажуваше за работата на младинците, кои што работеа блиску до неговото село и ги закачаше дека ако не станат ударници веднаш ќе ги симне од колата, за да продолжат пеш по јулскиот пек.