на (предл.) - врат (имн.)

Неговата намера е да земем мерка на врвците и да види дали стасуваат да направи јамка што ќе му ја врзи на вратот.
„Балканска книга на умрените“ од Мето Јовановски (1992)
Полека се разијдуваа секој со кренати раце, со закани и со набрекнати модри жили на вратот.
„Бунар“ од Димитар Башевски (2001)
„Бре“, гровна уште еднаш со набрекнати жили на вратот, „бре, каков човек“, повтори.
„Бунар“ од Димитар Башевски (2001)
Сѐ уште го чувствувам неговиот топол здив на вратот.
„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)
Речиси, никогаш не ме болеше неговиот допир со памучето намокрено во ракија на моите расрквавени колена со кои ги стружев рапавите улички во Мичурин, најмалку еднаш во неделата.
„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)
На демонстрационата табла натписот „Црниот предава” го обесуваат токму на вратот на неговата кралица.
„Послание“ од Блаже Конески (2008)
И откако ги испрати со најголема срдечност, му се фрли на Мирчета: — Море ќе нѐ земеш на душа со вакви твои пријатели, бреј! Не гледаш ли, пет души сме ти се обесиле на вратот.
„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)
„Дали не се насити Толе со мене и сега сака да не оставе пак на воа црното аро?“ — си помисли таа и му се обеси на вратот.
„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)
Несвесно си врзува вратоврска од вените на вратот. Ги врти ушите.
„МАРГИНА бр. 19-20“ (1995)
Слушајте. Сите слушајте... Жилите на вратот му се напнати, очите како да ќе му искокнат. Но тој сѐ уште свири...
„Бојана и прстенот“ од Иван Точко (1959)
Геро, ослободен од туторството на снимателот со неговото задолжително пусулче и инструментите на вратот, ги водеше останатите од екипата на најневозможни места, не само по текот на едната туку и по текот на другата притока.
„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)
Снимателот немаше доверба во својот асистент да му ги даде инструментите што си ги задржа на вратот како амајлија, иако во штабната барака не го очекуваше некоја неизвесна судбина освен да пие ладно кафе, да трга цигара по цигара и одвај да чека да му понудат од шишето што се криеше во бирото.
„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)
А јажето завиткај му го на вратот на Белуш. Убаво, да не го загуби.
„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)
По песочното крајбрежје коњи фучат Нозете им се долги (со колената ги допираат жабрите што им израснале на вратот).
„Посегање по чудесното“ од Србо Ивановски (2008)
3 Ветерот се врати тих и уморен на вратот со шарени летала по морето се валкаат русите глави на луѓето што треба да пристигнат.
„Посегање по чудесното“ од Србо Ивановски (2008)
Спроти недела на моите колена кога ноќева Нејзините ѓерданчиња од црни и жолти пеги на вратот - Како љубопис спроти жетва што го пишувале пеперутки Нејзиниот глас – потих од нејзината сенка во зорите, Нејзиниот од – потаинствен од прошетката на светлината Низ земните длабочини до плодовите Дури ножева таа На моите колена Незнаен ковач жар на дланката ми носи Да запалам цигара.
„Љубопис“ од Анте Поповски (1980)
Ја крена Кузман сабјата па одлево и кратко ја замавна врз врагот клет на она место кај што гордо гркланот на вратот над телото се подал сет.
„Сердарот“ од Григор Прличев (1860)
Или се случило на туѓ врат да видите сличен на нејзиниот гердан, или, што е уште поразумно, дозволете да заклучиме дека вам само ви се причинило оти ја имате видено истата скапоценост на вратот на секретарката на другарот Ѓурчин.
„Синот“ од Србо Ивановски (2006)
Подоцна научи за светите египетски скарабеи и за нилските крокодили, за амајлиската моќ на бубачките и саламандрите, за тоа како човекот од примитивните времиња, од бронза, злато и сребро и од скапоцни камења, моделирал слики на овие суштества за да ги носи на вратот или на глуждот, како заштитници на своето здравје и својата среќа.
„Невестата на доселеникот“ од Стојан Христов (2010)
Логотетот се насмеа гласно, а тоа смеење му се зариваше на отец Стефан во срцето; жилата му скокаше на вратот и во еден миг помислив дека можеби ќе пукне и ќе почне да прска крв на сите страни.
„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)
И јас почнав да измислувам: дека Луција дошла на мој повик; дека јас сум знаел дека ѝ е забрането да се гледа со мене, но сепак сум ја повикал; дека таа не се противела, дека со мене пиела вино и пушела цигари; дека самата ја соблекла кошулата, дека на месечината блеснале нејзините гради, како кај кучка (токму така реков, за да го излудам Фисот, кој, очигледно добро ги познаваше нејзините гради), дека јас сум ја одбил, а дека таа ми се заканувала дека ќе ме убијат од Партијата, затоа што ја одбивам; дека потем таа го слекла здолништето (ќелата на Фисот црвенееше сѐ повеќе и повеќе; жилата на вратот му се наду и мислев дека ќе пукне, дека кап срчева ќе го удри), дека потем јас сум ѝ ги слекол гаќичките, дека сум ѝ ги раширил нозете, дека таа ме молела да влезам во неа, и дека конечно, сум ја завршил работата, само заради сочувување на здравиот народен дух, и дека сум ја исчукал машки, по што таа долго ме бакнувала и ме галела на кејот.
„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)
На отец Стефан му стана лошо, жилата на вратот му се наду и тој падна.
„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)
Отец Стефан имаше едно сосема бело око и жила на вратот што во мигови на бес и злоба (што често го напаѓаа, оти душата слаба му беше) му чукаше како кај гуштерица.
„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)
Отец Стефан полека се приземјуваше; жилата веќе не му чукаше како ровја на вратот, и почна полека да го обзема блаженство, оти стануваше збор за неговите заслуги.
„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)
„А Асикрит Пелазгиј има прочитано речиси четири илјади“, додаде и жилата му заигра победоносно на вратот.
„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)
На предното седиште седеше тој; беше свртен во полупрофил; ќелата му беше црвена, вжарена, брадата му беше накострешена; зборуваше нешто, но не можев да слушнам што; при говорењето, една жила на вратот му се затегаше и се дуеше како да ќе пукне; одеднаш, до мене доплови само откршок од разговорот: „Ти мораш да го пријавиш тоа, ако не го пријавиш, ќе имаш последици“, рече тој; рацете му беа спуштени под воланот; десната му беше подадена кон седиштето на совозачот; во еден миг се навали кон назад на седиштето и на другото седиште ја видов Луција; очите ѝ беа затворени, носниците ѝ се ширеа (и денес не знам дали е тоа возможно, човек од десетина метри, наспроти сонцето, да види дека се шират женски носници: дали тоа беше истата онаа слика на Луција од разбојот); по образите ѝ се слеваа солзи; да, сигурно видов дека Луција плачеше за еден миг, а потем престана.
„Папокот на светот“ од Венко Андоновски (2000)
Не требаше да го пуштиш. Требаше да му се обесиш на вратот.
„Последната алка“ од Стојан Арсиќ (2013)
Доволно ќе беше само да го претстави, да го бакне, да му се обеси на вратот.
„Последната алка“ од Стојан Арсиќ (2013)
Со себе како млада тинејџерка ја носеше својата мала, но скапоцена камера. Ја носеше секогаш обесена на вратот.
„Последната алка“ од Стојан Арсиќ (2013)
Го сонуваше Змејко многу често својот бел коњ, својот Чилко, знаеше тој по цели зими да го сонува само него, а оваа ноќ во сонот тој беше јавнат на својот јадар коњ и одеше низ некаква сенчеста шума, додека клопотарчето на вратот од Чилко приспивно трангараше.
„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)
Во левата рака држи маче, направено од црно кадифе, со црвена пеперуга на вратот.
„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)
Арсо, кој од почетокот отуѓено ги слушаше зборовите на Глигор, со интерес се загледа во него, во тоа енергично лице со широки вилици, со опнати цврсти мускули, со испечена од пустинското сонце кожа на вратот, во неговата темна кадрава коса, во јаките гради коишто силно и власно се подигнуваа како да се стремеа да го наполнат просторот на ќелијата и да искочат надвор од неа.
„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)
Арсо се оптегна, и, потпирајќи се на рапавината од ѕидот, се исправи, си ја затегна разлабавената врска на вратот.
„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)
Само уште една жиличка му удира на вратот.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Мајка му лепи пијавици на вратот и само се туфка.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Само сетив дека нешто ме студенка на лицето, на вратот, по рацете.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Плаче и ме трие со снег по челото, на вратот, по рацете.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Доаѓал во бела мантија и во чорапи од козја кожа. На вратот му виселе недоза’рѓани клопотарци.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Проклетството продолжило: крастите се ширеле и од другата страна на кожата. И мозоците им се расцветувале од нив.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Пред сите тие луѓе стоел крестоглав човек со чабав кожув и се клештел со љубов за пролетната топлина или можеби не можел да ја поднесе сончевата штедрост; не се смеурел, лицето му го брчкала исцрпеност на каменоломник а неговата старост не можела да се прочита ни од очите ни од жилите на вратот и на рацете.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Доаѓале баби треварки и белобради екими да ги лекуваат со секакви илачи, со тревки во јазовчево масло, им обесувале на врат лилјаци заклани со златна пара, ги прскале со крв од бели врани.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Девојката, како некој да ја викна, ја затресе главата и застана.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
По секоја молитва и молепствие, вампирот станувал полош.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Сега сите тројца под кривото дрво гледаа кон неа, во белината на вратот или во испупченоста на градите. И самата гледаше во трите составени глави.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Некогаш достоинствениот дворјанин со меч на појасот и крст во срцето градел свој молитвен дом со крв и со пот на гладни шутраци, сега пред тој манастир со име Гаврил Лесновски ја пречекале дружината десетина мажи, и самите темни и суви; мислиш дошле оддалеку да стојат пред стара и крива дудинка и да го наслушнуваат умирањето на зимата.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
- Ниривина, кричев во очајот како ѕвер. - Ниривина. Секој ќош на собата ми враќаше ехо. - Модри печати на вратот... - Ниривина!
„Кловнови и луѓе“ од Славко Јаневски (1956)
На главната врата од ресторанот таа застана за миг, му ги стави двете раце на вратот на Љубо, се поткрена на прстите како да сака да го бакне, но со ситните прстиња му ја намести јаката на сакото, шепотејќи му: „Изигруваш мангуп, куре едно.”
„Полицајка в кревет“ од Веле Смилевски (2012)
Со циркуското камионче влезе во дворот на болницата и таму изведе чудесна претстава која траеше речиси три часа, во која затвореничките уживаа од терасата, со безобразни дофрлања и претерани овации.
„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)
Тогаш се обеси на вратот од Сатурн, врескајќи како навистина да е луда.
„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)
Тогаш глупавиот Методија со тешката чизма му згази на вратот и му рече: - Абе оште ше пееш, ше те обесам! - и ни пет ни шест, зеде едно јаже и го фрли на таванот.
„Големата вода“ од Живко Чинго (1984)
Таква беше и една пудлица која одамна престојуваше во Пансионот и која беше накитена со украси: на ушите обетки, а на вратот огрлица како девојка.
„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)
Пронајдоа втор арабаџија со исто толку жили на вратот како првиот и му побараа девет илјади.
„Месечар“ од Славко Јаневски (1959)
Од напорното кашлање жилите на вратот му натекоа, а воспалената вена на ногата почна да го чеша.
„1984“ од Џорџ Орвел (1998)
На триесет и пет годишна возраст тој веќе таложеше сало на вратот и околу половината, но неговите движења беа отсечни и младешки.
„1984“ од Џорџ Орвел (1998)
Коњот пак, кога отиде таа да го погали, само што му ја стави раката на вратот кај гривата, тој за'ржа. Вервај, мене ми се скина срцево.
„Братот“ од Димитар Башевски (2007)
Не ви беше доста да беснеете? Ни товаривте на врат брегови – бремиња – За сите идни времиња!
„Сите притоки се слеваат во моето корито“ од Марта Маркоска (2009)
Кадијата седна со скрстени нозе на меката постела и ги зеде двете кадани што беа до него, таа што му висеше на вратот и онаа што му ја бушавеше косата, и ги кладе на своите колена и како деца почна да ги лула, а кон другите извика: – Фатиме, Халиле, Ремзие, Мерсиме, Атиџе, Мамуре, харфата и дајрињата.
„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)
Како на вратот гердани ниски камења студени така на плешки денови легнале та натежнале Денови ли се - денови аргатски маки големи!
„Бели мугри“ од Кочо Рацин (1939)
Po të kesh frik të hypin në qafë… (Ако им се плашиш, ќе ги имаш на врат!)
„Ервехе“ од Луан Старова (2006)
Оди до масата, зема од кесето јаболко, загризува со уживање. запознавање... F-дур Тој е висок убав маж во избледена облека, црномурест, со брада, има црвена линија на вратот: - Простете, ве молам...
„Или“ од Александар Прокопиев (1987)
XXIX Свинската чума одново се јави во селото, зафати да се шири, и од свињите да се пренесува на луѓето: започнаа луѓето нагло да умираат; секој ден се огласуваше камбаната, секој ден имаше погреб; заразата се ширеше од еден на друг: ги зафаќаше луѓето силна треска, висока температура, огница, паѓаа во бунило, им се воспалуваа дробовите, им се надуваа очите, по кожата им се нафрлуваа темни дамки, бубулки, кои расцутуваа во гној и се распаѓаа; им се воспалуваше грлото, кашлаа непрекидно и длабоко како да рикаа корнејќи ја утробата; им отекнуваа жлездите под пазувите и на вратот и не можеа да се помрднат; жлездите им загнојуваа, им ја труеја крвта и умираа во тешки маки.
„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)
На вратата се покажа женче во години, со мало, тркалезнообразно лице, кус врат, облечено во црно, со коса на патец, малку разбушавена и прошарана со бели влакна, во џувка собрана на вратот. Ништо не му рече на авторот.
„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)
Општата недоумица не е достаточна да се измени ликот на жената предизвикот на вратот „Во извесни случаи архетипот е штетен по...“ или: „Култот е органска материја не се губи – се преобликува“ и сл.
„Ерато“ од Катица Ќулавкова (2008)
Заби на вратот, модрици на струкот. Полна чаша пикавци, празна чаша вино.
„Курвите на ѓаволот“ од Елена Велјановска (2013)
Србин и Шишман, како што ги учеше фелдфебелот долу во градот, се потрудија колку што можат, но испадна едно млако вкочанување и собирање на вратовите во рамената.
„Будалетинки“ од Мето Јовановски (1973)
Оној кој е подбркан од судбината, независно од тоа кој пат ќе го искористи за да исчезне, не може да се ослободи од прогонувачот, постојано ќе го чувствува неговиот здив на вратот, дури и тогаш кога тој прогон ќе го прогласи и за проклетство што којзнае како му се присламчило па во чекор го следи, барем така го чувствува лично тој иако знае дека помеѓу него и прогонувачот се протега добар дел од пуста и неосветлена улица.
„Желките од рајската градина“ од Србо Ивановски (2010)
2. Точка збор, вулкан, булка - Во сонот и сонувањето, Во радоста и тагувањето, Јатка во матката, лулка Од небесно ветре лулеана, Песна уште незапеана, Дом и пристан, монистра Од ѓерданот, бемка на вратот.
„Сонети“ од Михаил Ренџов (1987)
А кога ја заврши тирадата мене ми се обеси на вратот и им довикна на неканетите туѓинци во нивниот извештај да натокмат дека ваков акт на интимност не водела таа само со еден туку со двајца.
„Летот на Загорка Пеперутката“ од Србо Ивановски (2005)
Го акнав по глуждот оној што одеше пред мене, а тој ми се сврте и, држејќи се за удреното место, плачливо праша: - Копиле, зар не знаеш да маршираш, а?
„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)
- А потоа, другар? - Што потоа ? Така освежени, секој ќе облече костум сошиен по негова мерка, чевли лукс, на врат вратоврска или пеперутка и на прошетка по Атина или во кафеана на кафе, чашка “Метакса” или “Узо додекато варели”.13
„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)
Ленка ми се обеси на вратов и не со глас, ами со липање молеше: - Не, не, бате Кире! Не. Не оди, не оди, не оди... Тргнав...
„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)
Еве вака (арамијата ја стави својата рака на вратот на Пецета покажувајќи) – крк!
„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)
Гласници на војските, на војните што ни седат на вратот“.
„Жената на белогардеецот“ од Србо Ивановски (2001)
Испушта извонреден крик: „Помош! Помагајте!“, се дере...
„МАРГИНА бр. 21“ (1995)
Му буричкам низ салцето на вратот... На колена сум врз него...
„МАРГИНА бр. 21“ (1995)
И таа ме фасцинира тогаш...
„МАРГИНА бр. 21“ (1995)
Презимето Мурџови беше доволно да ги потсети луѓето на една крупна старичка по име Петра која ги предупредила да не обрнуваат внимание на болвите што ќе ги сполазат оти не биле толку опасни како вошките па мораа да признаат дека побегнале на врат на нос без да си ја завршат работата.
„Црна билка“ од Ташко Георгиевски (2006)
Ми се фрла вака, ми се обеси на вратот.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
Некои деца ги забираат последните пашита со обесени ѕвончиња на вратот.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
Мајка му потура вода на вратот, а татко вели, чекај, разлади ја, ќе ме попариш!
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
Татко ја начекува водата и ја враќа на вратот, на лицето.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
По малку, ја поткревам јас главата и ја пофаќам дали ми стои на вратот.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
На врат, на нос, што се вели.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
Тој за мене си го зеде Сибир на врат, велам. 34.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
Очите ми се две влажни модринки на лицето, твоите ириси модри сливи; Палиш темјан, нане и босилек, и без мирисот што куди знам- ти си ми злиот дух; Сонував како ми се откорнаа трепките и се створија врски како долго кораво влакно, јамка на вратот; Се гушев Маја, таму во сонот ми;
„Омајнина“ од Афродита Николова (2010)
Ја виде само воловарчето, кое на врат на нос потрча во селото и задишано, удирајќи со стапот на дабовата порта, на сет глас викаше: - Бабо, бабо, дај ми муштулук, тетка Фимка пови чупче!
„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)
А јас, лева - десна, од едниот до другиот крај на жичаната ограда... лева – десна, исправен со германскиот шмајзер обесен на врат, чував и пазев, не дај Боже, некој пезевенк од народните непријатели случајно да не ја вознемири народната власт.
„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)
Мајка префрли на врат црн конец и заплетува.
„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)