Колку да му беше мило во татковата родна куќа и во родниот град Кукуш, пак срцето не го трпеше.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
- Време е, синко, време! - одговори татко му и нареди дома сѐ што е потребно да се подготви.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Го влечеше срцето во родниот крај, но се случи нешто неочекувано, кое предвреме му ја исполни желбата.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Во јункерското училиште се појави големо незадоволство.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Секој од нив дошол овде со желба нешто да заработи и пак да се врати во родниот крај.
„Патувања“
од Никола Кирков
(1982)
Рабинот му беше учител и кога ќе се наведнеше над него со зажарените очи и моќната сиво-бела рабинска брада што погледната оздола, личеше на градоносен облак, Цви Корец се чувствуваше мал и безначаен како да се отворила Книгата и тој да стои пред самиот реб Моше спуштен од Синајската гора или пред Јаков, таткото на Израилот.
„Светилка за Ханука“
од Томислав Османли
(2008)
Тој тука се враќа во подамнешното минато, и за чудо, задлабочувајќи се во него, одново почнува да го чувствува лекото, прозрачно присуство на Бога. Како дете му се чинеше дека шекина12 ја чувствува посилно одошто другите ученици во верското училиште во родниот град.
„Светилка за Ханука“
од Томислав Османли
(2008)
Го сонува овој ужасен сон со таква полнота што се плаши да не го сонува повторно, а кога буден размислува за него, не умее да го открие и да го протолкува.
„Светилка за Ханука“
од Томислав Османли
(2008)
Во него Цви Корец ги слуша страшните шумови и ги гледа ужасните слики толку силно, толку впечатливо што зажалува дека со години, почнувајќи од јешивата во родниот град Жешов, сè до рабинската семинарија и ориенталните студии завршени на виенскиот филозофски факултет, толку жедно навлегуваше во сликите и метафорите на Книгата, на Тора, но и на останатите верски книги, на Талмуд6, Макхзор7, Мидраш8, Агада9, Мишна10, на комплицираните рабински репонси, на текстовите и приказите во чии претстави и значења завлегуваше со љубопитност и без остаток, докрај, не оставајќи празнина во сè поголемото знаење.
„Светилка за Ханука“
од Томислав Османли
(2008)
Куферите им се везден надуени, а душите пак им се делат на четвртинки: три четвртинки за во родниот крај, една четвртинка за тука.
„Светилничар“
од Ристо Лазаров
(2013)
Кога ќе заврши карневалот, доселениците од Македонија со убави автомобили и по убави патишта се враќаат во стварноста.
„Светилничар“
од Ристо Лазаров
(2013)
Знаеше Тој дека има и птици - еретици, кои откако ќе долетаа во родниот крај слетуваа право во пазувите на девојките.
„Две тишини“
од Анте Поповски
(2003)
Малку го подболува сеќавањето, како млечното запче пред татко му да го поведе кон највисокиот рид во родниот град.
„Ситночекорка“
од Ристо Лазаров
(2012)
Тогаш во најстрога доверба првпат видов голи женски на црно-бели фотографии, баш тогаш, кога некои од другарчињата ми се фалотеа дека под процепите на дрвеното мовче во родниот град ѝ ги виделе гаќичките на строгата наставничка по математика.
„Ситночекорка“
од Ристо Лазаров
(2012)
Враќањето во родното Трпејца беше еднакво на самоубиство и подразбираше занимавање со рибарство или пиљар во локалната кооперација.
„Двоглед“
од Горан Јанкуловски
(2011)
И затоа, уште во монархистичкото време во родната земја, одлучи да биде адвокат.
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Кога се вратил од Цариград, во родната земја, пишувал повторно од лево на десно, на латиничната албанска абецеда.
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Протиница! Не е ли умрена? Ѝ се чини, некој рече, умрела во родното место. Не беше сигурна.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
По матурата, во есента на 1934 година заминал на правни студни во Белград.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Основното и нижото гимназиско образование го завршил во родниот град, а виша гимназија - во Битола.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Кој ќе му го зблажи сега копнежот, нестивнатиот копнеж по онаа мирисна, светла мугра - последната што ја виде и што осети во родниот крај?...
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Одамна веќе не го интересираше учеството на заедничките изложби со по две - три слики, туку одеше на самостојни - во родниот, па во главниот град на татковината (баба му ја викаше „таткојна”, мислејќи на она што ќе ти го остави татко ти, било како имот било како долг), а се одѕиваше и на покани однадвор кога ќ е му се укажеше можност.
„Синовски татковци“
од Димитар Солев
(2006)
Потоа настаните почнаа да се одвиваат како на грамофон со труба, на напуканата плоча ставена на погрешна брзина: предвоениот доктор заедно со својата животна придружничка реши пензионерските денови да ги заврши во родното место, кое сметаше дека најпосле заслужило славниот сограѓанин да ги остави своите коски на прадедовските гробишта штотуку здобиени со нова реформистичка управа; младата мајка се уштутка во одеднаш испразнетата куќа, со доенче во едната, а скрипти во другата рака, не знаејќи дали попрво да готви ручек или да пере пелени, па најпосле најми дадилка и се префли на фармација.
„Синовски татковци“
од Димитар Солев
(2006)
Во аливцата од под трненката, во опинци на боса нога, без колан и пушка, на опашката од бригадата небаре водоносец по ровови - Баге го дочека ослободувањето на земјата и влезе во родниот град горд како на бел коњ.
„Синовски татковци“
од Димитар Солев
(2006)
Со докторската диплома во пазува и кабинетот под клуч во џеб, со младата мајка и идната аптекарка дома, со стариот татко во родниот град и сиот товар од авторитетот на традицијата во лекарската професија - се впушти Миха во оној метеж од брзак што се вика општествена афирмација.
„Синовски татковци“
од Димитар Солев
(2006)
Па сепак, интернатскиот режим во студентскиот дом, окапувањето врз скриптите во семинарската библиотека, сојузната збирштина на сургунски сурати, безвкусниот штирак на мензашки порции, престолничките погледи на беспоговорните професори, свитканите плешки на провинциските безименковци, уситнувањето на младешките идеали со осминка здрвен бурек - сето тоа не беше лошо, барем за кратко, да се одмени ако не да се замени со познатото до здодевност лето во родниот град, со утринските прошетки по излитениот грагор на изодените патеки во паркот, со пладневното цапање по боси табани врз врелата песок на дивите плажи, со врвуличавото вртење по бескрајната лента на вечерното корзо, со срамежливите испраќања на новите симпатии по непознатите сокаци, со повремените кошкања на парталавата топка во маалската полјанка - и воопшто, по сите тие неизбришливи слики, што ги носиш како драг товар од детството а не знаеш што ќе остане од нив кога ќе стапнеш во животот.
„Синовски татковци“
од Димитар Солев
(2006)
Им понудил да работат кај него како добро платени проститутки; тие одбиле; тој се заканил дека ќе ги убие, и две ноќи ги држел заклучени во неговата куќа; дошла полиција и ги ослободила, но пукнал срамот, нивните имиња и фотографии се нашле во весниците и тие веќе не се вратиле во родниот град; дури, и ден-денес не знаат дали мајка им е уште жива.
„Папокот на светот“
од Венко Андоновски
(2000)
Не ќе видам да носиш пак на коњот трофеј боен, да стигнеш гордо, в роден крај.
„Сердарот“
од Григор Прличев
(1860)
Многукратно напластената желба за враќање во родните огништа се претвори во долго битисување.
„На пат со времето“
од Петре Наковски
(2010)
- Јас ви го донесов под таа јамка.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
- Ти го донесе, ние го бесевме, се јавил од темницата Пандил Димулев обеспокоен од копнеж да појде во родната планина и зад широкиот појас на смреките да ги собере сите лековити билки од царството на тревите.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Немајќи избор, заедно со четиричленото семејство се врати во родната куќа.
„Последната алка“
од Стојан Арсиќ
(2013)
Кога стигнавме двајцата во родното ми место Струга, вечерта посака старата ми мајка да испее (богарска песна) која што си ја запиша.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Ги лелееше русите коси по калдрмата, во родниот град.
„Читај ми ги мислите“
од Ивана Иванова Канго
(2012)
Не можејќи да најде, му идеше помислата да се врати најпосле дома в село, да заврши со овој скитнички живот што го започнаа со Којо Пипилето, работејќи најпрво како ѕидарски работници во родното село, па и во соседниот град, па во други градови, оддалечувајќи се сѐ повеќе од родното место, како реки што одат во спротивен правец.
„Животраг“
од Јован Стрезовски
(1995)
„Која дома? ” се зачуди таа. „Кај нас, во родниот крај...“ „Каде е тоа?“ „Подгор. Едно место во Македонија...“
„Животраг“
од Јован Стрезовски
(1995)
Го бараше својот пат помеѓу мајкиниот лет кон Турција и татковиот повик за останување...
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Татко продолжи да живее со тој сон во него уште кога сонуваше во родниот Поградец да се најде во Цариград, кај светот на мајкините роднини.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Кога се поместија куферите од чезата, преполни со книги, широко се отворија и од нив излегоа многу книги, едни велеа дека го поарчил времето за книгите, времето во гурбет, други велеа оти нешто му се заматило во умот.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Во раната младост за време на Првата светска војна во родниот град Поградец, кога градот заедно со Корча биле под француска управа во рамките на Корчанската Република (1914-1918) на генералот Едуард Иполит Огист Мортје, Татко научил француски јазик и долго време работел како преведувач во француската управа.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
И така јас, некогашниот надежен докторанд на Сорбона, шпански борец на страната на Ла Пасионарија, во родната земја станав фолклорист.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Но силата, гравитациската сила на останувањето на Дедо да остане и опстане во родниот Поградец, и покрај сите заминати сестри во Цариград, ја чувствуваше и во Цариград како сила на заминување.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Татко додека го следеше патот на една голема количка која ги носи трите сандаци со книги, а Камилски чекори зад неа, слушајќи лево-десно коментари, дека си го потрошил времето за овие книги, кои ќе завршат на некој таван или подрум се сети на своето враќање од Цариград, многу години пред да се најде Камилски во Париз, кога во родниот Поградец крај Охридското Езеро, по студиите во Париз, стигна со една чеза во која имаше два големи куфери.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Татко замина за Цариград, кога во родниот Поградец работеше како преведувач во командата на Француската територијална управа, кој го презеде градот во почетокот на септември 1917 година од австро-бугарскиот окупатор.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Татко играл покер во Цариград, во родниот град кај Езерото.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Цариградската кадиска диплома ќе му помогне на Татко во остварувањето на десетгодишната судиска и адвокатска кариера во монархиска Албанија, служејќи како кралски судија во неколку албански градови, а на крајот, кога не можејќи да се помири со режимот, и да отвори адвокатска канцеларија во родниот град Поградец на самата граница крај Охридското Езеро, каде што неговото потесно и пошироко семејство уживаше несомнен авторитет.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Татко се сети на своето враќање од Цариград во родниот град во 20. години од XX век во Поградец, со два големи куфери, пречекан од своите родители, браќа и сестри, блиски роднини, комшии.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Се разделија! Не беа заедно но се почитуваа. Судбината сакаше да се вратат обајцата во Рамалах, во родната Палестина и тука да ги закопа смртта!
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Речиси целиот живот ќе му мине во потрага по патот кој води во родната земја, остварувајќи го вистинското враќање само во јазикот!
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Со солзи на очите им раскажуваше за отсутните Татко, Мајка, браќата..., на присутните кои го славеа неговото враќање во родниот град.
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Нејзините надежи и делумно ќе се исполнат, кога Татко, сплеткан во витлите на Големата војна, најверојатно жртва на хасмата*во родниот Подградец, работејќи во еден период како преведувач по француски јазик и инспектор на училиштата на албански јазик (според записи на легендарниот поетот од Подградец Ласгуш Порадеци), под управа на француската администрација, по наговор на командантот на француската окупациона зона Едуард Огист Иполит Мортје ќе се најде, по тајни патишта, во цветот на младоста, во Истанбул за да учи за кадија, крај својот вујко Али Фетхи-беј, во времето на најжестоките борби за создавање на нова Турција, по целосниот распад на Османската империја.
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Махмуд Дарвиш И така судбината сакаше да се најдам крај животите на Јасер Арафат и Махмуд Дарвиш, во времето кога тие го водеа палестинскиот народ кон слободата.
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Бездруго Бургиба се замислуваше во улогата на волкот, сведочејќи за трагизмот на животот, но и во улогата на волчицата која, според некои интерпретации, се претставуваше заштитничката на Рим...
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Неговата Мајка ќе го мине својот живот во чекање на синот во родната Галилеја!
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Махмуд Дарвиш со тивките пораки, со длабоките метафизички засеци во душата на страдањето на палестинскиот човек сметаше дека не беше дојдено времето, вистинското време за враќање во Палестина според диктатотна договорите од Осло.
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Беше тоа сојузот на поетот и револуционерот кој траеше со децении склучен со цел да се ослободи својот палестински народ и реализирањето во родната земја по долгогодишниот принуден егзил.
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Бургиба беше оставен во залезните години на животот во родниот Монастир, во својата летна резиденција, недалеку од величествениот мавзолеј, во кого веќе почиваа родителите, неговата прва сопруга Матилда од француско потекло.
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Ќе заминат да живеат во селото Даир ал Асад. Станува бегалец и во родната земја.
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Го измислил и мастилото за пишување, го отпечатил прв и извештајот на Колумбо по враќањето од Новиот свет, а сепак, кутриот, пред десетина години умре во родниот град во најголема сиромаштија. Многу поучно, нели?
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
Основно и средно образование завршува во родниот град.
„Куршуми низ времето“
од Љупчо Стојменски
(1976)
Изгледа му замераше дека толку години овој не беше стапнал во родното место. И одвај го кажуваше неговото име.
„Братот“
од Димитар Башевски
(2007)
КОСТАДИН: (Седнува занесен, по него седнува и Божана). Како те пречекаа?
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
БОЖАНА:„На работа, вели, тука, во родниот крај со овци по гора, со рало по нива, со прачка во лозје“!...
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
Сега е друго време! На работа, но тука, во родниот крај!
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
Ова му овозможи да биде примнат до есен во втори клас, но материјално не беше никако осигурен, та одвај го заврши овој клас и пак со аргатите пред Петровден се врати во родното село.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Еве неколку збора за неа: родена како Џесика Штајхауер во 1973 година од татко Јапонец и мајка Германка, детството го поминува во родното Њу Џерси, каде што завршува основно и средно образование.
„Бед инглиш“
од Дарко Митревски
(2008)
Пароксизмот на сталинистичката гротеска ми беше приреден токму во родниот град, при самото минување на истата граница која, пред триесет и седум години, во времето на фашизмот, ја минавме тајно, низ Езерото.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Откако повеќе не ја мачеа Татковите илузии на заминувањето, а враќањето во времето го беа исклучиле обајцата, зашто во родната земја настапија тешки времиња за обете нивни семејства.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Таа, преку многу други заобиколни патишта, стигна и во родниот Поградец.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Тој таму бил побезбеден, со внука си, макар среде сите војски, отколку таа да беше со таткото и со маќеата, во родниот град.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
И така, сонот на моето среќно враќање во родната земја се судри со морничавоста на идеологијата која не престануваше да ги меле човечките души и животи и се закануваше да достигне до синдром на невидено жртвување.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Таа, наспроти Татко, беше за останување, со надеж за полесно враќање во родната земја.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Првиот го означуваше времето на зенитот на нејзините западни илузии, на нејзината кратка италијанска пролет, а другиот каталог, времето на источните илузии кога, со своето семејство, ја мина границата, со надежта дека, еден ден, ќе се врати во родниот Лесковик, во Солун на своето детство, во Поградец, градот на своите први рожби.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Можеше само да ни каже дека се соочила со големи маки при враќањето во родната земја.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
XXIII Мајка својот живот на Балканот го делеше на два дела, јасно обележени од балканската географија и од балканската историја: на живот минат на едната страна од границата, во родната земја, и на живот минат на другата страна од границата, односно во туѓина.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Ме мачеа овие настани, со години, по моето неколкудневно трауматично престојување во родната земја.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
До последните денови од животот, таа веруваше дека постои излез од страдалничкиот круг на егзилот, со враќањето на почетната точка, со враќањето во родната земја.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Откако ме прегрна, продолжи да си ја гледа емисијата, велејќи: – Глеј, сине, пусти ние, што ни се случува во родната земја. Кијамет.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Мајка ништо не можеше да ја одврати од намерата да ја мине границата, да го оствари судбинското враќање во родната земја, откако стигна црвената виза, токму на денот кога таа наполни 70 години.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Така, во домот на татка си, како мома, во родниот Лесковик, вгнезден на границата помеѓу Албанија и Грција, беше видела делови од мебел како во каталогот на стоковната куќа Ла Ринашенте, но не и во крајезерското гратче Поградец, каде што ѝ се закотви животот во новото семејство.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Повторно бев и кај Мајкиното прво враќање во родната земја, кога и таа беше скршена длабоко во душата, од нешто за коешто не сакаше да ни зборува до крајот на животот.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Историјата на мајкиниот егзил може да се сведе на нејзиното живеење на грчко албанската граница (во родниот Лесковик), во гратчето Јанина, каде што се школувала, потоа животот на албанско-македонската (југословенската граница) во Поградец, во сливот на изворите на Охридското Езеро, патувањето во 1939 година со Татко во Италија, и потоа патувањето од Струга во Тирана во 1943 година, како и последното патување во животот, во 1974 година во сталинистичка Албанија.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Ја задржував, колку што имав свесна моќ за тоа, во спомените, потоа, низ лавиринтот на потсвеста, таа за миг ќе ми се појавеше во некој од сништата кој секогаш се збиднуваше зад границата, во родната земја.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Наспроти сите притаени сопирања од страна на Татко да појде во родната земја, Мајка беше решена да се најде и на жртвеникот на враќањето, небаре сакајќи, со самото минување на границата, да ја обезличи, да нѐ ослободи од нејзиното митско присуство во нашите животи, да го наложи чинот на враќањето како нормална состојба, како и за сите други луѓе на земјата, како нејзин реванш над балканската историја.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Многу години подоцна, кога во родната земја, со натчовечки сили, се изгради пругата од Тирана до Поградец, односно до самата граница, се крена, од другата страна на границата, и пругата на нашето мало вовче.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Сиот нејзин живот согоруваше во тоа верување на кое му се надоврзуваше и последната мисија на враќањето во родната земја...
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Овие два облика на дистанца, временска и просторна, како да ми беа вистински неопходни, особено со шармот и со расцутот на провансалската природа, да се вратам во далечните спомени кои, како грутка исполнета со болка, беа задржани во душата, особено да се сетам на моето неславно враќање, во пролетта 1979, кога во родната Албанија се славеше стогодишнината од раѓањето на Сталин.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Семејната судбина беше одредила јас да го остварам враќањето, невозможното враќање од егзил, во родниот Поградец, во Земјата на езерата.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Минаа времињата кога Мајка го спасуваше семејството од бомби, од разните војски во родниот град крај Езерото, од ловците на сталинисти, кога се скараа Тито и Сталин, кога не сакајќи, ја скри сликата на советскиот маршал.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Во родната земја Албанија во 1997 година како да беше минал нов ураган.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Татко во својата незавршена Историја на Балканот низ падовите на империите, колку и да го посакуваше овој пресврт во родната земја, не можеше да го предвиди.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Дали беше некој во дослух со татковата потрага по патот на јагулите во родниот крај?
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
По студиите по правни науки во Цариград, тој се враќа во родниот крај, во Поградец, на албанскиот брег на Охридското Езеро.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Секое лето идеше во родниот град, крај Езерото.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Балканот се ослободуваше од стегите на идеолошкиот тоталитаризам, а дури и во родната земја, за чудо, падна сталинизмот.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
А јас , небаре само јас се враќам во родната земја за да видам што станало во слободата и демократијата, со остатоците на поширокото семејство.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Татко тешко се привикнуваше на животот во родниот град крај Езерото.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Па сепак кога се свртувам назад веднаш знам дека ние со Милошевски бевме соседи во родниот град.
„Летот на Загорка Пеперутката“
од Србо Ивановски
(2005)
А ние навистина бевме соседи во родниот град а сограѓани па дури и соседи овде, во престолнината.
„Летот на Загорка Пеперутката“
од Србо Ивановски
(2005)
Во моментот кога тргнал да се врати во родното место, Мијато Акиносуко се разбудил.
„Желките од рајската градина“
од Србо Ивановски
(2010)
Во кусите периоди во кои едни војски доаѓаа а другите си одеа од неговиот град, се обиде да ги среди нерасчистените сметки, особено оние што се однесуваа на обврските кон Организацијата, по чија што задача токму пред војните се врати од планината во родниот Штип.
„Желките од рајската градина“
од Србо Ивановски
(2010)
Серенадата под чардакот на Рајна Коцева, како и другите две-три серенади што ги приреди Голем Тодор, и тоа во различни делови на градот, само требаше да го најават неговото пристигање помеѓу нас; неговото враќање во родното место.
„Жената на белогардеецот“
од Србо Ивановски
(2001)
На времето седевме вака заедно на балконот во родниот дом. Дење зјапавме во минувачките на улицата и како постар ѓоа те подучував како се ловат убавици како пеперутки во везден фрлените машки љубовни мрежи.
„Кревалка“
од Ристо Лазаров
(2011)
Стоиме на брегот на океанот и молчешкум запињаме погледите да ни се вкрстат таму далеку во родниот крај баш во домот на третиот ни брат.
„Кревалка“
од Ристо Лазаров
(2011)
Но нејсе, мене судбината ми ја даде можноста на еден друг начин, низ мостот на пишувањето, да стиgнам во местата на враќањето на татко ми во Цариград, а можби еден ден и во родниот Поградец.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Овде мртвите умираа по вторпат! Не одговорив.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Оваа книга, како дел од есенцијата на мојата балканска егзилска сага, беше еден вид преуранета проверка на синот на емигрантот, нараторот, дали беше дојдено времето за враќање од егзилот во родната Албанија, беше тоа едно ѕиркање во пеколот кое можеше да заврши кобно...
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
По војната од својата родна куќа ја откорнале, па кираџика во родната куќа ја приморале да биде.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Првпат сум на гробиштата во родниот град Поградец.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Во моето прво минување на границата, по падот на енверизмот, се најдов во родниот Поградец.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Овој роман, кој ја опишува петдневната рашомонијада на авторот во родната земја во пролетта на 1979 (кога овде се слави стогодишнината од раѓањето на Сталин), доживеа во Франција значајно толкување на своите внатрешни слоеви и пошироки значења од бележити француски писатели и книжевни критичари.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Академикот и гонкуровец Морис Друон, истакнувајќи го значењето на овој роман, како и сагата во целост, како посебен придонес во европските литератури, особено во периодот на падот на идеологиите ќе запише:
Се работи за еден трагичен запис од враќањето во родната земја Албанија (во 1979 г.), која сѐ уште била под јаремот на сталинистичката ортодоксија...
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
И еве ми иде мене веста како најстар и меѓу последните, за смртта на тетка Фатмира, последната најблиска од татковата генерација, на оваа и на онаа страна од границата.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Возејќи еден стар мерцедес, постариот син на татковиот брат, кој настрада во сталинистичките чистки, запре на местото каде што беше некогашната капија на воената балканска граница, вистинскиот балкански ѕид, што го мина мајка ми по враќањето од Албанија.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Во својот долг страдалнички живот на Балканот, минувајќи низ круговите на егзилот, покрај чувството на помирувањето со текот на судбината и природниот крај, Татко беше најмногу од сите нас начисто и со невозможноста на враќањето во родната земја.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Авторот на книгата, при престојот во родната земја, ќе го соочат со пеколното демолирање на верските објекти, ликвидирањето на свештениците и на крајот со показот на Атеистичкиот музеј, последен од таков вид во светот (изграден во 1973 година по угледот на советските атеистички музеи од времето на Ленин и Сталин).
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Се обидував, со силите што ми преостануваа, да ја организирам својата издржливост до блискиот крај на престојот во родната земја.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Во атомите на генот, кои ме поврзуваа со Татко, чувствував како во нова димензија на времето се надоврзувам во скадарскиот пекол на некогашното рајско патување на Татко во Цариград и како во сон трчам во место, запирам на последната етапа од враќањето од егзил во родната земја.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
На прагот на Атеистичкиот музеј уште еднаш ми проблесна во сеќавањето татковата тајна за неговото враќање од Цариград во родната земја Албанија.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
III Секој во семејството, на свој начин, беше опседнат од енигмата на враќањето во родната земја, но секому му беше јасно за нашата припадност и на земјата без враќање.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Во Историскиот музеј апсолутен приоритет има прикажувањето на експонати од животот и делото на Водачот, макар што во родната куќа во Ѓирокастро постои и музеј кој му е специјално посветен.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Како и многупати на ова речиси безизлезно надреалистичко патување во родната земја, кога барабанската реторика на моите водичи ме исклучуваше со мислите, за среќа, во свеста, повторно ми се отвораше вратата на сеќавањето на семејниот дом, на Мајка и на Татко, со сите во семејството.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Во прво време, во темата на враќањето во родната земја, субјектот разбира дека ќе треба да се брани од акциите на еден антисубјект, наративен интервент, означен од платените егзекутори на тајната полиција („Дури и во мислите, не стануваше збор за повлекување или да се избегне стапицата којашто се профилираше...“).
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Библиотеката ни беше оставена во наследство во туѓина, по сѐ што изгуби семејството во родната земја.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Имаше во мојата свест напластени наивни изговори во прилог на улогата да се патува во Албанија, наивни занеси дека таму, во родната земја, каде што Сталин уште владее, не можеле преку ноќ да ја убијат илјадалетната беса, големото гостопримство, постојано отворената врата за туѓинецот и безусловното жртвување и многу други вредности со луѓето макар што во вечна изолација и одбрана се одржуваа, истрајуваа.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
И оваа трансгресија ќе ја зајакне неговата неодолива импулсивност, речиси истата онаа која ќе ја мотивира неговата мајка да го преземе фаталното патување во родната земја и која ќе биде принудена да го скрати.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Еве, пред вратите на Атеистичкиот музеј во родната земја!
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Според Мајка, Бог кој ги услишал нејзините молитви, ме спаси од враќањето во родната земја.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Бргу го сопреа два големи бункери, како големи бели очи на ридот, кои ми ја упатуваа последната закана: никогаш повеќе да не се враќам во родната земја зашто, во спротивно, ќе пукаат.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Од премолците и ретките исповеди, можеше да се насетат делови од историјата на трагизмот на нашето невозможно враќање во родната земја.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Но дали најден во виорот на егзилот откако ја минавме границата – која беше мојата татковина, сега вратен во родната земја, дали јас бев повикан да плаќам некаков долг по цена на силни страдања, дури и по цена на својот живот?
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Во татковите размисли сигурно доминираа варијантите на враќањата во родната земја.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Татко најпосле се врати во родниот град крај Езерото со два големи куфери преполни со стари и нови книги.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Мајка тврдеше дека Татко ѝ се доверувал дека цел живот во библиотеката, трагал по магичниот редослед на читањето кој ги покажувал среќните излези за семејството, одговорите на големите прашања на егзистенцијата, во кои било вклучено и прашањето на враќањето во родната земја.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Во таков ред ќе се најде и татковиот брат, без апсолутно никаква вина, и нему без да му се знае гробот, како на многумина други од семејството во родниот град Поградец.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Се откажа од светлината, од сонцето... Татко исчезна. Никогаш не се врати во родниот крај.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Зар е можно ова што ми се случува во родната Албанија?
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
И најмачно ми беше на ова патување во родната земја да се разберам со луѓето, со народот со кои имав најмногу предиспозиции да се разберам, да бидам рамноправен дел со нив.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Татко можеби порачуваше, низ сталинистичките книги помеѓу светите, дека не треба да се враќам во родната земја, во времето каде што сѐ уште се славеше култот на Сталин.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Планот ми беше да се проследи тоа со околу два месеци престој во родниот ми град при моите родители. Еден вид годишен одмор.
„Знаеш ли да љубиш“
од Ивана Иванова Канго
(2013)
Наоѓајќи се на куп во родниот град, гемиџиите зимата 1899/1900 година ја поминале главно во организирање на „зимски седенки“, на кои се читале книги и се дискутирало по нив.
„Солунските атентати 1903“
од Крсте Битоски
(2003)
Прогимназија завршил во родниот град, а во 1897 година се запишал во солунската гимназија.
„Солунските атентати 1903“
од Крсте Битоски
(2003)
Оттаму, преку Крит, Пиреј, Смирна, Деде-Агач, Кавала, Лезбос, на 16 октомври 1908 година пристигнале во родната земја, во Солун.
„Солунските атентати 1903“
од Крсте Битоски
(2003)