ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Татко можеше да смета на неговото пријателство во критичните години на својот живот.

Немоќта Европа да им се спротивстави на османските војски, дури и да го прифати победничкиот повик на Скендербег, да го охрабри, да му помогне во критичните и пресудни моменти, долго време ќе одекнува трагично во свеста на повеќе генерации, ќе ги разбранува европските духови, ќе предизвика сомнение во немоќта да се бранат достојно вредностите на европската цивилизација.

Јаничарите како и језуитите биле жестоки кон папскиот и султанскиот трон, но без нив во критични моменти тие не можеле да опстанат.

Трансверзалата се спојува само во критичните точки, каде што се испреплетуваат сонот и јавето.

Турските власти во критични ситуации обично не правеле разлика - за нив сите христијани, без разлика на националната и црковната припадност, биле еднакво опасни за режимот.

Да, знам, тоа би било сосем потсвесно и не толку грубо, но просто малечка мислена супсидија во критичниот момент...

Нивната честичавост во критичен судир со нивната брановидност, да речеме, а сепак...

Елен Лејбовиц, можеби повеќе поради судбината на мојата балканска сага, започна да ја следи со аналитичен интерес европската политика кон Балканот во критичните воени времиња.

Дури некогаш и да се разбереше кога ќе завладееше војната, фантазијата за новата војна резистираше предолго.

Почитувана госпоѓо Лејбовиц, Во татковата егзилска стратегија во потрага по спој и спас за семејството во критичните времиња на балканската историја, филозофијата за следењето на патот на водите имаше посебно значење.

Сакаше да го лоцира местото на конфликтот, последиците за мене, за семејството, за моите татковини.

Одредницата народност претпоставуваше дека поради другата татковина, односно држава на која би требало да припаѓам, моите права во Југославија, всушност, беа до одреден степен ограничени во споредба со домородците, а и меѓу нив постоеше хиерархија во владеењето според бројната припадност на народите, кои ја создадоа првин државата на Србите, Хрватите и Словенците, Југославија, (со отворени и латентни антагонизми и анимозитети меѓу нив, кои особено се разгоруваа во критични времиња на Балканот и во Европа), па потоа таа се разбира во фашистички држави, врз строго етничко-национална чистота, за повторно да се обединат во антифашистичката коалиција и да ја пресоздадат новата федерација Југославија, во чиј состав влегуваа народите (Србите, Хрватите, Словенците, Македонците), потоа народностите (Албанците, Унгарците, Турците, Италијанците и другите), меѓу нив би можеле да се сместат босанските Муслимани (всушност конвертирани Срби и Хрвати).

Меѓу моите пријателства кои блескаат со трајна светлина од дипломатските години кои ја потврдуваат на личен пример валидноста на формулата на Монтењ беше пријателството со една од легендарните личности на светската дипломатија амбасадорот Лакхдар Брахими, личниот пратеник на генералниот секретар на ООН Перез Де Куељар, потоа на Бутрос Бутрос Гали (негов близок пријател) во пресудната мировна мисија во Либан, специјалниот пратеник на генералниот секретар на ООН Кофи Анан во мировните мисии на Организацијата на обединетите нации во критичните времиња во Авганистан, Хаити, Јужна Африка, Либија, Ирак.

Како во картагинска арена од римскиот период како да беше завршена за Хабиб Бургиба една невидлива гладијаторска борба на живот и смрт во доменот на владеењето и борба за место во историјата, во која тој не се сметаше ниту за победник, ниту за губитник.

Најчесто моќта и слабоста на диктаторите се должи и на нивниот пакт што го склучиле со очајот на народот во критичните и мачни периоди на историјата...

Во тоа е можеби и смислата на дипломатијата и причината за нејзиниот опстанок во епохата на апсолутните комуникации.

Преовладуваат слични сили, и овие критериуми на проектирање се исто толку валидни и за т.н. нормални луѓе како и за ментално болните, бидејќи во критичните моменти овие елементи се подеднакво значајни.

Пред неколку денови кога му раскажав какви сè мисли ми наидуваат во критичните моменти воопшто не се изненади туку шупелката што ја врткаше в раце ја остави и крена од масата едно оловно војниче.

Секогаш го поддржуваше, дури и кога не ги споделуваше ризиците на не­говите патувања, на бегањето во критичните моменти, за да се врати во нејзиното гнездо на чекањето, во гнездото на заедничкото семејство.

Беше еден од челниците во гратчето. Му се слушаше зборот во критичните времиња.

Во својата контроверзна одлука судијката го отфрла сведочењето на единствениот сведок кој и беше директен учесник во настанот, на база на соседски и пријателски однос меѓу него и Јакшиќ, а го прифати сведочењето на надзорникот кој беше и единствениот кој знаеше да работи и кој ракуваше со машината.

Тоа е, всушност, оној вработен кој и ја пренесе наредбата од сопственикот на фирмата, со кого прет- ходно се консултираше телефонски, а кој во критичниот момент за себе ја одбра најлесната, најбезопасната и банална работа да го измие „пиштолот“ за нанесување малтер, а на своите неискусни подредени им ја остави потешката и опасна задача на отпушување на цревото, кое беше под притисок од шест бари.

Сé додека во системот се додава енергија - односно, сé додека се испуштаат зрнца песок - системот ќе остане во критичната состојба а неговата динамика нема да се стабилизира.