ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Овие размислувања на Moravec се релевантни за теоријата на уметничкото која е еминентно подрачје на сетилното и на досетливоста (размислувањето во слики).

Дури врз основа на такви компјутации би ги дофатиле ефектите, за кои е способна очната мрежичка (ретина).

Данило Киш Ако текстовите собрани во оваа книга имаат некоја заедничка интенција таа би можела да се изрази во сликата на барикада.

Последица од нужноста дека треба сѐ повеќе да се мисли во бројки, а сѐ помалку во слики, е бегството на историската свест пред онаа формалната.

Теоретичарите секогаш биле вешти во пишување - litterati - и се бореле против размислувањето во слики, значи против магиското мислење.

Затоа мораат теоретичарите да мислат сè повеќе во броеви, а сè помалку во букви и во слики.

Последица 108 Margina #19-20 [1995] | okno.mk на спознанието за итноста дека треба сè повеќе да се мисли во броеви и сè помалку во слики, е повлекување пред некоја формална свест.

Теоретичарите од секогаш биле вешти во пишување - litterati - и се бореле против мислењето во слики, значи против магичното мислење, и размислувале за видовите букви.

Најпосле, Татко можеше да ги смири и своите книги на чардакот, и тие, подготвени, со раширените листови, како крилја на судбината, да полетаат некаде со семејството, да го стигнат вечниот облак над покривот на куќата, помеѓу земјата и небото, токму како во сликата на Шагал.

Така, уживам во сликите каква што е Стрелачката гилда на св. Ѓорѓи од Франс Халс, кадешто можете да го пронајдете и автопортретот на самиот сликар.

Имаше нешто необично што останало за змијата додека лежеше таму на приквечерната светлина, нешто сугерираше на моќниот маѓепснички човек од примитивните времиња што чувствувал за змиите, гуштерите и рептилите за да се заштити и од злото и да ја повика добрата среќа, нешта што тој ги обликувал во слики од сребро и од злато за да ги носи како амајлии и талисмани, па дури и да ги обожава.

Не престанав да сликам. Секоја слика мора да постои во главата пред да се стави на платно и секогаш нешто се губи кога е преобразена во слика. Повеќе сакам да ги видам моите слики без таа кал.

Она што сакам да го кажам е дека уметноста може да биде лоша, добра или индиферентна; но без оглед употребената придавка, треба да ја нарекуваме уметност: лошата уметност сѐ уште е уметност како што лошата емоција, сѐ уште е емоција.

Молчевме. „Те боли ли нешто?,“ ме праша.

Постои само во слики, а и тие се претопуваат едни во други.“

Многу е рано наутро да се бакнуваат по автобуските постојки, ама под железничка има двојки кои се разделуваат пред пат, или се сретнуваат по одмори, па денов ми продолжи во слики на љубовни изливи и страсни прегратки, и, судејќи по тоа на колку вљубени им бев „позадина“, утрово има љубов во градов наш.

Пред алето чекаат неколку жени и деца. Алето е влезено во сликата случајно, поради ширината на сликата, но алето за Богдан и Видуша има судбоносно значење: тоа е повод за нивното земање, еден вид стројник, судбина.

Го зеде в раце учебникот по историја и погледна во сликата на Големиот Брат на корицата.

—Па, јас и пишувам секогаш во слики.

И секоја пролет, кога ќе расцутат првите јорговани чија модрина се истура и во Мајкините градини од нашите одамна напуштени куќи, над кои пловат облаците на семејството, меѓу небото и земјата, небаре исто како во сликите на Шагал, во мене се враќа споменот за Мајка.

Како семејства видени во слики на Шагал, повеќе на небото отколку на земјата…

(Таа му рече оти не го сака животот преточен во слики а Радо ѝ одговори оти ќе ѝ ги почитува желбите но дека не е спремен да ги закопа сите свои навики).

Неговиот профил, делумно засолнат од дланките, териер и млада жена со боси стапала: и ми се чини дека тој таму, врамен во сликата, е сосем, сосем задоволен. Како комфорен воајер.

Сакаме да му се придружиме на Момчило и со него да ги возиме нашите трицикли на небото.

Неговиот другар со кого во болницата лежеа во ист кревет, со забите го кине копчето на џепчето од блузата, зашто двете раце и градниот кош му се изврзани со завои, ја вади со заби сликата на која му се жена му и син му и ја моли сестрата да му ја запне на штиците од вагонот; погледнува во сликата и испушта душа.

За нив, налик на инонокластите од десетиот век кои на Исток станале познати по тоа што не верувале дека божествената Вистина може да се инкарнира во слика, ниту една изложба на Бојс повеќе не може вистински да задоволи, бидејќи уметникот не е присутен за да ја раководи инсталацијата на своите предмети. 82 Margina #11-12 [1994] | okno.mk

Се надоврзуваат простори со различни димензии, во некои се среќава осамена творба (како Olivestones), како и широки простори кои слободно „дишат“, инсталации кои меѓусебно се допираат.

Сепак, овие забелешки не ги оправдуваат оние кои сметаат дека единствено уметни­кот е способен правилно да ги претстави своите творби, да ги оживее и да ги измени низ едно естетско уредување.

Времето се лизга низ моите нежни години, а се плашам од минатото, од просторот и времето застанати во еден миг, а секој миг претворен во слика насликана на платното на очајот која секоја вечер ме враќа на местото на злочинот, обоено со агонијата на немоќта.

Се плашам од сопствениот одраз во огледалото, го гледам тоа што несакам да го видам, а тоа што сакам да го видам е од другата страна на стварноста, нејзината опачина е моето вистинско лице.

За некои, козите одлетале кон небото како во слики на Марк Шагал.

Патувањето со ова вовче, наспрема големиот воз Балкан-експрес со кој и покрај некогашната голема желба на Татко да продолжиме кон западна Европа не отпатуваме никогаш, ни се чинеше како да нѐ носи во небото, до некој облак, како во слика на Шагал.

Тоа беше еден од нејзините најмоќни начини да ја изрази катарзата на семејната среќа, запрена на некоја од непредвидливите меандри на егзилот, потоа извишена и запрена врз облакот, како во слика на Марк Шагал, спасена од фаталните граници.

- Како не ви е срам, голи жени гледате, а? - свика Анета, и божем тоа не ја интересира, ја сврти главата, ама кришум погледнуваше во сликите од списанието.