Колокации | Дигитален речник на македонскиот јазик

А кога автобусот се спушти низ планината и запре во селото, срцето му заскока како на пиле.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Рече дека му е драга бидејќи му е подарок од Словенецот Градник, роден во селата над Трст, кој пребегал во нашата војска уште пред капитулацијата на Италија.

„Синот“ од Србо Ивановски (2006)

Стоката ја водат на поило.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Вујкото, ограбениот маж, кога си дошол на себе и кога сфатил колкав срам ќе јаде во селото ако се врати без жената и штотуку роденото, кон грабнувачите ја насочил полицијата.

„Календар за годините што поминале“ од Трајче Кацаров (2012)

И еден ден, тоа беше во август, по пладнето, јавнати на растрчани коњи, во селото дотрчаа партизани.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Саде темнина има во солената катедрала - ни зрнце бела сол, ни капка бело солило, во кое во селата или во рестораните надземи се засолува говедското, на пример.

„Ситночекорка“ од Ристо Лазаров (2012)

Од јужната страна ќе се јават стотина востаници да ја разделат силата на аскерот, а од запад Толе со своите четници ќе навлева во селото да му се доближи на конакот и да му влезе на Арсланбеј како пред неколку години што му направи кај Сивета во Старавина.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Во селото Попли одржавме и митинг.

„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)

На скршеното окно закова парче ламаринка, окното од тоа стана едно слепо окно, така правеа често во селото, кога ќе немаа при рака стакло.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

Кога шумарот ќе фатеше некого, дрвата му ги растовараше во дворот на Панда, зашто тој беше кмет во селото, а шумарот на дрварот кого што ќе го фатеше ќе му ја земеше секирата.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

При секое идење во селото, со себе водеше еден силен, красен бик, Ромео го викаше; во целата околија немаше таков: со која крава ќе се спареше, мораше да фати, да се оплоди, а телињата беа многу понапредни отколку оние што се спаруваа со обични, селски бикови.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Во вашите населби, во селата и градовите има споменици на загинати партизани, борци за слобода, има обележја на важни настани од нашата борба.

„Добри мои, добар ден“ од Глигор Поповски (1983)

Таа, како што после се расчу, заедно со овој Војнета наш, му го здипли целото злато што го имал спечалено во Америка некој Петре, таму во селото каде што таа беше омажена.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Барем имаше што да јаде, но кога колективот се расформира и бидејќи во керамидницата во Охрид се погоди да биде потребна работна сила, Најдо од селанец стана пролетер, граѓанин: се пресели во Охрид каде што доби покрив над главата, многу подобар од оној во село, со струја и со вода.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Денес е убав летен ден. Во селото во кое се наоѓа нашата бригада има многу овоштарници со круши и јаболка.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Корите што ги сучев за приказ в село беа.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Селаните се поиздишија кога Трајко им соопшти дека се слободни, но да гледаат позарана да си идат в село оти падна ли мракот — аскерот ќе стрела на секого било да влегува, било да излегува од село.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Правилниот, малку орлов нос, брадата и устата му ја дополнуваа убавината, а здравите заби и веселата насмевка го правеа примамлив за секоја негова врсничка во селото и надвор од него.

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

Целиот ден комитите со куршуми го бранеа мртвото тело на својот војвода.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

На многу јагниња, што се раѓаа во селото, им даваа име „Рогуш“, но ниедно не израсна со такви особини какви што ги имаше нашиот Рогуш.

„Прва љубов“ од Јован Стрезовски (1992)

Круши-зимјаци и не бараше веќе, зашто пред две недели дедо му ја испрати последната кошничка в село.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Кога ќе влезеа в село гостите од Брезница во тајфа, децата со врева ќе потрчаа напред и тета Сандра, зашто куќата им беше овде на патот, ќе ги чуеше клакарчето на Шишмана, знаеше дека нејзините ѝ идат на гости.

„Будалетинки“ од Мето Јовановски (1973)

„Збирот на тие неколку настани - пишува Џеров - комитите во селото Цапари, комитите во Битола, гласот за неминовно востание и неминовен напад на Битола... ги ожесточи Турците до таков степен што тие се впуштија да убиваат секој Македонец сретнат по патот“143.

„Солунските атентати 1903“ од Крсте Битоски (2003)

Мажите поминуваа само еден дел од летото во селото, а тоа беше периодот кога користеа годишни одмори.

„Животот од една слива“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2014)

XXIV Уште од рани зори луѓето во селото почнаа да ги буди лавежот на кучињата и некаков тропот; стануваа од постелата, ги лепеа очите на прозорците, излегуваа на чардаците и гледаа исплашено: колони војници врвеа низ селото; им светкаа шлемовите и оружјето на виделинката од зората; од сите сокаци се точкаа војници, а коњите што влечкаа тешко оружје, опрема, муниција и казани за јадење, врвеа по широкиот пат крај езерото; фрчеа коњите со носевите, збивтаа под теретот, чувствуваа жед и ги вртеа главите кон езерото што на утринското ветре шлапкаше бранчиња на брегот; од војниците избиваше пареа поднаведнати под тежината на ранците и оружјето; кучињата непрестајно лаеја и напињаа на синџирите да ги скинат; оние што беа пуштени, се втурнуваа кон војниците, но кога ќе добиеја клоца, ќе сквичеа, се тргаа настрана и продолжуваа да лаат.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Да се отиде првпат во села кои досега останале неограбени, тоа е редок случај.

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

Во четвртокот кога дојде во селото доктор Татули, Мил го викна да го прегледа.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Кога се повлекоа војските од селото, Танаил започна сѐ позачестено да пука со мините во каменоломот за да го надомести сето она што го изгуби во времето додека војските беа во селото и кои му забранија да пука.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Бев среќна кога го најдов, тој беше интендант, собирал леб во селото.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Ручекот се однесе во колибите, а за вечерата Даме му рече на Ѓорѓија да се спреми в село.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Ѝ се чинеше небаре да се вратила не само во своето Браново туку и во моминските години, кај татко и мајка, дека пак е со браќа, сестри и другарки таму во селото крај Мало Езеро.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Песна за правдата на македонскиот народ. Многупати во селото ја пеја таа песна!

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

Ќе заминат да живеат во селото Даир ал Асад. Станува бегалец и во родната земја.

„Амбасади“ од Луан Старова (2009)

Мето Јовановски е роден во село Брајчино, Преспанско (како што долго веруваше) на 5 октомври, а според личната карта на 18 октомври 1928 година.

„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)

Ја виде само воловарчето, кое на врат на нос потрча во селото и задишано, удирајќи со стапот на дабовата порта, на сет глас викаше: - Бабо, бабо, дај ми муштулук, тетка Фимка пови чупче!

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

2 Според подоцнежното раскажување на кукулинецот Лозан Перуника* (значи по седумдесет и осум години од настанот, кога тој веќе бил на прагот на своето столетие, поточно - според записите на некој калуѓер од илјада деветстотини и тринаесеттата година, кога веќе се гризеле со оган и челик под знамиња на лав или двоглав орел и атакувале едни на други преку полумртви села и градови во прашина, во чад и во треска бугарските дивизии на генералите Тошев, Ковачев и Иванов и српските дивизии од Првата, Втората и Третата армија на престолонаследникот Александар и на генералите Степановиќ и Јанковиќ, и едните и другите, мобилизирајќи ги македонските голтари од вардарскиот, пиринскиот и егејскиот дел на својот вилает да пукаат едни во други**, додавајќи му ги на тој хаос и грчките војски, сите три крунисани влади на тие армии во алчна агонија да лапнат по еден залак од Македонија), во она време големоглавиот и бабуњосан Адам Леновец им раскажувал на неколцина од дружината дека попчето што го мердале ноќе во Лесново не се занесувало толку по идејата на грчката Патријаршија за една голема и од Зевс или Саваот благословена Елада, тој неграмотник со ретка брада можеби за тоа и не знаел, колку што сакал да ги завлече прстите со многу топчести ковчиња под ленената кошула на Фиданка Кукникова; каменоделците по ден, најчесто пред своите жени со загатливо сомневање под клепките, ја проколнувале и ја пцуеле убавицата со дамки, со тие златни очи на страст и копнеж по милување, а ноќе станувале од постелите на своите жени, божем во дворот ќе шопаат широко расчекорени и без воздишки по она што пред тоа го сонувале, всушност како лилјаци ја облетувале Фиданкината куќа со еден прозорец под бушавиот сламен покрив и со напукнат оџак; жените веќе нешто знаеле за ноќната лилјачка игра на своите мустаќести балами и со дукат го наговарале попот да се преправи во козинав врколак и да внесе страв во селото; ама и на попот, како што раскажувале, не му висел под папок суџук од мелено козјо месо; и тој станувал бабачко кога ќе се сетел какви тајни си криеле жените под кошулите.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

По некоја година кучето се изгуби; го бараа со денови, го бараа на сите страни, го бараа и во селото и во околните села, но не го најдоа.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Од Белица групата преку Вевчани на 3 октомври 1943 година пристигнала во село во непосредна близина на селото Луково каде што преспале.

„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)

Во таа смисла, само по еден месец по одржувањето на Второто заседание на АВНОЈ, се одржа четничкиот конгрес во селото Ба, на 25 јануари 1944 година, во присуство на 274 делегати, меѓу кои и претставници на компромитираните и разбиени политички партии.

„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)

А и в село на луѓето им притребуваше за работи што никој друг не би можел да ги стори.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Некои сами се пријавуваа, но голем дел од оние што живееја во селата требаше да ги открива самата.

„Последната алка“ од Стојан Арсиќ (2013)

Влегоа в село, и првиот старец што го видоа во еден двор го повикаа кај нив.

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

„Никако! Таа има можност да избира во селово, а не да го зема најсиромавиот човек, копук“.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Германците оддалеку пак почнаа да пукаат со топови во селото.

„Волшебното самарче“ од Ванчо Николески (1967)

Сите во селото добивме дрисник од тоа месото од козите што го јадевме само него со месеци.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Млади тогаш ќе тргнат бригади низ крај роден ќе градат и пеат, ширум в села и далечни градој ден ќе расте под сината стреа...

„Мое село“ од Ванчо Николески (1950)

На татко ми му беше драго што во селото се најдоа уште двајца кираџии.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Уште убаво не се беше разденило, кога од сите страни во селото залајаа кучиња.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

Низ книгите откривавме и сликари кои никогаш не беа стапнале во градот во кој мечтаевме да живееме брат ми и јас; во оние за Бројгел и Дирер, меѓу фигурите на нивните слики, ги баравме будалетинките, тој веќе со векови исчезнат подвид на хомо сапиенсот, ги препознававме по чудните капи, најчесто со магарешки уши, или со две или три испупчувања налик на рокчиња, понекогаш со туфнички на нив; будалетинките, кои уште во времето на фараоните ги забавувале владетелите кажувајќи глупости, а скривајќи ги во нив најголемите мудрости, будалетинките кои секогаш се наоѓале во европските дворови покрај кралевите, кнезовите, грофовите; будалетинките кои сѐ до шеснаесеттиот или седумнаесеттиот век можеле да се најдат насекаде по Европа, се шуткале од град во град, од село во село, земале по некој грош на прославите на празниците; будалетинките, оној дел од човечкиот род кој можеби со мудрост се откажал од разумот, тие можеби свесно решиле да бидат за потсмев на останатите луѓе, потсмевајќи му се така на целиот свет, а и на оној кој светот толку погрешно го составил; токму таа свест дека светот е погрешно составен била можеби главната причина да се откажат од разумот. …

„Сестрата на Сигмунд Фројд“ од Гоце Смилевски (2010)

На Марко Проказник му јавија дека жена му е болна, не е далеку од својот крај, и тој дојде до некаква своја новаи неразбирлива татковина и остана зачуден, збунет, можеби и исплашен, од малиот број луѓе во селото.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Тој со мајка му, за да му ја исполнат желбата што ја остави пред умирањето, го пренесоа во лимен ковчег во селото и го закопаа во дворот пред куќата во која никогаш не влезе да живее.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Изливот на нетрпеливост и изгубеноста на двајцата возрасни луѓе, инсекти под стапалка на времето што не го разбираа и што, преусвитено од брзање кон нејасно зацртани цели, не се разбираше ни самото, стануваше омраза за каква во селото одамна не се знаеше.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Е, на! Па сепак можело да се случи таа да најде маж кога тој ќе биде под земја.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

А јас со магарето ќе се вратам во селото.

„Молика пелистерска“ од Бистрица Миркуловска (2014)

Зашто тие во селото имаа и одбор, по партизански комитет се викаше, ама во тој комитет Пандо не беше.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Толе со своите четници ајдути влезе в село и се запати право кон црквата и конакот.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

И таа во почетокот молчеше, но подоцна му кажа дека сакала некое момче во селото со кое кришум се состанувала, кое ѝ било најмило нешто на светот, но тоа подоцна ја оставило, ја напуштило и зело друга девојка; му кажа на отец Иларион дека тоа ѝ нанесло силна болка во душата, дека не може да преболи и дека ѝ иде да се убие, да ја снема од овој свет, бидејќи за неа животот е веќе ништо, мачнина, патење; со ноктите се драскаше по лицето и телото, сакаше да го нагрди, да го раскине, зашто веќе не ѝ е потребно.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

— Мошне арно. Ногу убаво си сторил шо си го распоредил Долно Маало.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Тоа е стар обичај: кога иде граѓанец в село да не се пушти со празна торба.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

— Ами кај ќе одите на конак, имате ли некој пријател в село?

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

А непрекинатите соништа за неговото влегување во селото, за средбата со првиот човек, и за неговото пристигнување дома, во кои тонеше сиот овој како вечноста издолжен ден, покриваа сѐ и остануваа единственото, што можеше да го знае.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

Некои ме слушаа, други со сила и натераме, ете, заедно со тебе, влегоа во огнот, некои пострадаа, ене и по апцаните; другите, еве, ќе страдаат на своите огнишча, без да можеме да им помогнеме ни јас, ни ти.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

— Влезе војската во селото, раскажува Струма Количковска и нѐ истераа од куќите.

„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)

А преку ден ќе го излудат децата од селото што носат кучиња да се борат со кучето од Пипиле за да му покажат дека неговото куче не е најсилно во селото како што се фали тој.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Со нејзината смрт жените во селото здишнаа олеснето, зашто пред извесно време, пред да се растури фронтот, Цанулица, сета бесна, влета во црквата на празничен ден кога попот Матлија држеше богослужба и му свика: ”Ти попе, црквата да си ја гледаш, а не да се мешаш во туѓи работи...“

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Почна да нè фаќа некој страв и се договоривме ако не дојдат да одиме во селото Рибарци.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Ова што се случи со Кала, беше највозбудливиот настан во селото по згаснувањето на вулканот.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Без сенка е тешко, со ваква сенка каква што имам јас уште потешко е.

„Сенката на Карамба Барамба“ од Славко Јаневски (1967)

Ѝ даваа селаните и покривачи и перници, виљушки и лажици, чинии и чаши, чорапи, фанели, кошули... и немаше ден камбаната да не удри на мртво и се пренесуваше дека тој и тој загина и плачење се слушаше секој ден во селото.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

И ние само погаѓаме дали ќе ја зафати и шумата или ќе остане само во селото. 203

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Се правеа потери: се опколуваа и пребаруваа сите места во селото и околу него, се правеа проверки и во другите села, упаѓаа џандарите ненадејно во куќите, плевните, кошарите, бачилата, пештерите, се пребаруваше секое делче каде што се претпоставуваше дека Анко се крие, но безуспешно.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Втора му кама удрија кога ја Спиро продаде Љуба во село далечно на човек в двојни години.

„Робии“ од Венко Марковски (1942)

РИСТАЌИ: Има една поговорка; „Него в село не го оставаат да влезе, а тој се смушнал кај попот дома и ја бара поповата ќерка“.

„Антица“ од Ристо Крле (1940)

Ех!... Така во молитви и во исчекување да се врати дедо и тате, кои ги испратија сургун, поминуваше времето во нашата куќа, ама не и во селото.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Жеравите беа драг спомен, убаво сеќавање на смирените предзимски ноќи в село, кога децата со нетрпение го очекуваа снегот.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Но војводите за неполн саат, додека Толе се расправаше со Расимчауш беа го поминале селото Жиово и пак на старото место, на Жиовските ливади, се собрале и се ладеа на студената чешма.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Сите в село ја одобруваат постапката на Младена и го осудуваа Трајка Слабиѓорев оти и допушти на ќерка си Чона да се потурчи, одејќи за мифеташот Ќерима дури во Јанино.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Радосни штркојте си тргнале и си се упатиле секој род и фамилија за својо виљает, а Силјан со Аџиовци си долетале во село Коњари здрави и живи.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Не помина саат–два, еве едно момче ми викна: Милка, оние момчињата се останати во селото кај некој роднина, ќе дојдат сосила да те земат.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

- Помага дедо Петре, за сѐ нешто треба машка рака, ама малкумина старци останати во селото, во себеси крепат сила.

„Молика пелистерска“ од Бистрица Миркуловска (2014)

Понатаму кога веке влегувам во селото, веднаш од десната страна прво е светото место, односно сега место за селските гробишта, затоа што црква немаше или била палена, па сега тоа место служеше за свето, на кое се почитуваа предците.

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

Ливаѓни имаа свои луѓе овде во селото, јатаци, кодоши и измеќари.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Тешки топови пукаа и митролези косеа во село Црвена вода.

„Од борбата“ од Блаже Конески (1950)

Тогашниот учител во селото, кој исто така самоучки се занимаваше со науката, гледаше дека Мил е бистар, љубопитен и надарен, го засака и почесто го викаше во својата лабораторија во училиштето да му помага.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Дедо ми ја ожени на седумнаесет години и објаснував затоа што во селото немало поубава од неа.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Ако правеше фурки за децата, Нешкината со особено внимание ќе ја направеше; ако носеше дренови кукутки, Толевото беше пошарено, поправо без чклање, убаво измазнето; ако излегуваше в село, носеше залажачки од анот, половината ги даваше на Нешка, а другата половина на сите Стојови деца.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Немајќи каде да се скраси во целиот град, немајќи каде да се најде на родниот папок, немајќи каде да скрши глава во белиот свет, Баге бега во селото на дедо му.

„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)

Отидов во селото до куќата на попот, ги видов козите, тие биле врзани и огнот ги изгорел.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Како те ваќа умот сега — така прави! Ич мене не прашај ме за нишчо, па ниту со нешчо ќе можа да ти поможа, — си ја кажа Бешот својата сегашна положба и го остави Толета сам да си ја реди работата.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

црвената: пламливи, избувливи луѓе: што на ум, што в срце - тоа на уста, за една болвосерка - туриваат каца со мед; им пререче ли нешто, им се пикна во зборот, не ги поддржа, не им одобри - повеќе за тебе не држат, те замразуваат; додека имаат мака на алтан-терезија те држат, кога ќе им помине маката, за старо тенеќе те даваат; само тие како да постојат во селото; соседите ги тераат да ги врзуваат кокошките, а тие кучињата свои ги пуштаат кај што сакаат; кога ќе се впипрат во лицето - запелтечуваат; ако ти е фрлена шега, подбив, мунѕа - од нив е; се зафатија ли со нешто, наумија ли нешто - или ќе го сторат или раката ќе си ја отсечат; жолтата: колебливи во очи, во држење, во однесување; многу сакаат да слушаат, да чујат сè, а ни трошка нешто од себе да речат; во расправиите бегаат, не сакаат тука да се најдат; дома глас не им се слуша, како да не се живи; за мала работа трчаат кај соседите за совет; кога ќе им влезеш в куќи, не ги фаќа паника, ниту брзаат да те почестат; ако дедо им бил говедар, козар, питроп, полјак - таткото и синот и внукот се тоа; по гробиштата кога сите лелекаат и плачат, тие ги гаснат свеќите да не се трошат до крај; секогаш одат со навалени глави загледани во земјата како да бараат нешто што изгубиле или пак што загубил друг; кафеавата: рано легнуваат, рано стануваат; тешки во одењето, тешки во зборот; само за себе живеат; што било, како било - во нив останува; дома со седење те пречекуваат: ќе те измерат: кој си, што си, па ќе станат; за многу работи се прават дека не чуле; она што е нивно не го даваат на друг да се послужи; устата им испушта мед, а срцето пелин; кога ќе им дојде невеста во куќата, или ќе ја претопат - табиетот да им го земе, или клоцата ќе ѝ ја удрат; имотни се, но со прсти стегнати, кајафлии не се расфрлуваат и не арчат многу: дури и кога дечињата наутро ги празнат мешињата, ги празнат во дворот - да имаат што и кокошките да колвнат; избегнуваат кај што не им е по ќеф или кај што шерепере се зборува; жените со плетиво одат в поле, в планина, в црква, на молзење, в град по купување; кога даваат совет, не ти кажуваат сѐ докрај - нешто и за себе задржуваат; ако те засакаат - виделе нешто во тебе што им се допаѓа; кога ќе им се случи нешто лошо во куќата, одмерено плачат; кога се болни, не ѝ веруваат на болеста; со неа шетаат, со неа работат, со неа по веселби одат; ја носат, а гледаат кому да му ја прилепат; розовата (шеќерлијата): чаламџии, фодули, самобендисани, а купи ден - помини; на оро први; те сакаат додека имаат мака; јајце да варат, надвор го варат - да ги гледаат сите; од надвор куќата чиста, паќна, што се вели: азна, а внатре празна; што да се случи во селото - први разбираат; во разговор ќе те префрлуваат од рид на рид, ќе ти тргаат фурки - в очи ќе те лажат; не држат многу до зборот: речи - одречи; ти даде ли нешто, сите знаат; новата кошула ја облекуваат врз старата: кој да види да завиди; први се за гости, за јадење, за пиење, а кога ќе им дојдеш дома - им поминал светецот!

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Нејзиното бегање, во селото се коментираше на разни начини: некои велеа дека Полин откако почнал да јаде сè и сешто, во сонот испуштал невозможни крикови и гласови: врескал, рикал, квичел, мјаукал, завивал, крекал, шиштел, грачел, фрчел, прпал.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

ВЕЛИКА Влегуваме во селото, а како во туѓо село да влегуваме. Зејат куќите, пондилите. Нема ништо да лавне, да мукне.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Всушност, селото било испразнето од жени и деца, само борците балисти останале во селото наоружани од Германците, излезени од топлите огништа и не им беше тешко да нè разбијат.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Амди Сербез бил комшија на дедо ти горе во селото.

„Жената на белогардеецот“ од Србо Ивановски (2001)

Луѓето во селото велеа дека Лазо потпишал, ама никој не беше токму со зборот.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Така направија сите во селото. Сламените покриви на шталата најлесно се подигаа.

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

Еден од партизаните му напомена дека е поарно да се врати в село, да не паднело сомневање на него.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

- Дури и господ да ѕида куќа на земјава, му велам, би ја ѕидал во селото мое.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Грмнаа пците в село, a по малку се слушнаа две три пушки од разни краишта на селото.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Лавот зина и ја голтна, и јас дојдов без сенка в село.

„Сенката на Карамба Барамба“ од Славко Јаневски (1967)

Тука имало комити па, право да ви речам ми е страв сам да одам.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

7. Во селото Орле кое се наоѓа токму зад онаа висока чука што се вика „Гарван" Толе нарача, како во Чаништа, десет брави и десет фурни леб; за него со другарите пак пет шест кокошки и две тепсии алва и реши да ја проведе оваа ноќ во една одаја со Мише Ќосото, а утре да го однесе јадењето на Маргара и да се збогува со своите не многу сакани гости.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Кузе, кого до крв и безсознание го претепаа џандарите и добро го напоија со рицинус, затоа што на орање на воловите им зборуваше горе- долу, a не пано-като, кога виде како влегуваат Италијанците во селото, истрча да ги пречека.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Во тоа време беше фатила општа епидеммја по децата во селото и многу од нив изумреа.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

ЌАФА - БЕВМЕ НАСЕДНАТИ ОД ВОДИЧИТЕ

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

По дознавањето за подготовките, османлиската власт презела бројни апсења.

„Џебна историја на македонскиот народ“ од Група автори (2009)

Дури сега командата на ДАГ ја виде опасноста и нареди офицерската школа, составена од петстотини курсанти, која е во резерва и со седиште во селото Брезница, со трчање да оди на помош на 102 бригада во чиј состав беа постари мажи и голем број инвалиди.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

И навистина во самата вечерна мугра, кога се враќаа од работа селаните, со една група работници влегоа в село и тројца Мариовци.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Нашата куќа беше една од најубавите и најголема во селото.

„Животот од една слива“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2014)

Спроводниците од началството настојуваа што побргу колоната да тргне; жените одеа по колоната, заграбуваа вода од езерото и стркаа по нив за живо-здраво враќање дома, зашто знаеја: по секоја војна, во селото црни шамии се носеа и се раѓаа посмртчиња.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Ми раскажуваа, се разбира не таа која беше толку кротка и скромна жена, дека била најубава девојка во селото во која се заагледувале многу момчиња, но таа се загледала само во еден, мојот татко.

„Животот од една слива“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2014)

Бонети времето го проведуваше во селото настојувајќи кметот да ја одоброволи братучетка му Цара, или да му најде некоја друга жена.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Дојдоа синојка за да го остават него тука, а утре оние да си заминат назад, во селото, далеку од тука едно добро летно претпладне пат.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

И Трајко уште утредента си ја јавна маскичката и си отиде в село да им ја однесе на селаните радосната новина.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Но таков не се најдуваше...

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

Но подоцна, кога пак Трајан ќе разбереше од некого во селото дека свадба ќе има, пак доаѓаше в село, и пак стражарно го враќаа назад.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Така при запалени боринки се собиравме во една одаја сите што бевме останати во селото, ги одврзувавме црните шамии, врз нив ги стававме кадрата на нашите дечки и ги гледавме, им шепотевме, а тие само не гледаа и не гледаа, а ние со шепот им зборувавме и со лесен допир, со прстите им галевме образи и чела, со болно навлажнети усни им бакнувавме очи, а тие само не гледаа и само молчеа.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

- Одамна било. Ако тоа не го памети Савка на Благоја, друг човек нема во селото кој би знаел.

„Кловнови и луѓе“ од Славко Јаневски (1956)

Му дадоа потоа, поради настојувањето на мајка му и баба му, шест месеци со поп, а за трите години тие немаа пари да го платат попот, и така од Илета Вегов во селото остана само неговиот прекар Брчалото.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Оти малку луѓе останати во селото, во полето имаше многу работа.

„Исчезнување“ од Ташко Георгиевски (1998)

Ги испрати со Трајка да ја фатат Маргара, а сам со другите свои другари влезе во селото и нарача десет брави, десет фурни леб, тутун, ракија и се друго што им се „следуваше" во она време на четите кога ќе бидат „на гости" во реонот на некое село.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

И ни вели тој на сите како што бевме собрани во училиштето: кучиња повеќе во селото наше нема да има! До едно мора да бидат поштомени.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Стигна некако до чебренскиот манастир, ги соблече Ѓорчевите кумитски алишта што ги зеде од Чачовци кога Ѓорче замина за Битола, ја наметна поповата антерија и долама, ја кладе поповата шапка, а бидејќи пооди некој месец и друг небричен и нестрижен се направи токму „папаз ефенди“.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Двете овчарчиња беа негови другари и од училиште, и од игрите в село, а се среќаваа и во планината, иако не толку често, зашто нивните колиби беа далеку, повеќе од еден час машко одење кон југ.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Тој има в село шест деца и жена.

„Патувања“ од Никола Кирков (1982)

Кога се вратив во селото него не го најдов, во меѓувреме самиот му судел на агрономот и му пресудил со пиштол и како што му пресудил со сѐ топол пиштол се пријавил во полицијата. Пресуда - долги години затвор.

„Црна билка“ од Ташко Георгиевски (2006)

— „Ќе удра секако на некоа трага, било некој селанец ќе затече в село, или од некој заробен војник ќе чуа нешчо".

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Сакав да речам дека не е потребно да одиме в село.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Дури кога го затвори вратничето на запалената печка му текна дека оние двајца можат сега да мислат и на тоа оти ќе треба да отпатуваат сами во селото.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

Во селото е веќе замрачено: сите сенки полегнале покрај ѕидовите од куќите.

„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)

Инаку, во селото Сопот се раѓаше многу жито, афион, памук, лозје, бостан.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

По два дена ги одведе во соседното село Градешница каде преседоа четири до пет дена и добро се одморија.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Но зборот не поднесуваше мртов заборав, се враќаше на места на кои, од два грча на усните и два слога, гласно се родил и станал дневен и ноќен призрак во селото.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Командата на ДАГ која соодбраната на Вичо, раководи од седиштето во селото Винени отаде езерото Мала Преспа, дури сега го сфати стратешкото значење на голиот врв на Лисец.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Завладеа страв и паника во селото.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Рангел излезе, со качкет намолкнат дури до уши, го зеде подрака Коча, и двајцата тргнаа в село.

„Послание“ од Блаже Конески (2008)

XXIX Свинската чума одново се јави во селото, зафати да се шири, и од свињите да се пренесува на луѓето: започнаа луѓето нагло да умираат; секој ден се огласуваше камбаната, секој ден имаше погреб; заразата се ширеше од еден на друг: ги зафаќаше луѓето силна треска, висока температура, огница, паѓаа во бунило, им се воспалуваа дробовите, им се надуваа очите, по кожата им се нафрлуваа темни дамки, бубулки, кои расцутуваа во гној и се распаѓаа; им се воспалуваше грлото, кашлаа непрекидно и длабоко како да рикаа корнејќи ја утробата; им отекнуваа жлездите под пазувите и на вратот и не можеа да се помрднат; жлездите им загнојуваа, им ја труеја крвта и умираа во тешки маки.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Затоа, решението е вакво: ќе се формираат групи кои тајно и неусетно ќе се вовлечат во селото.

„Дружината Братско стебло“ од Јован Стрезовски (1967)

Јас а ни никој жив во селото не ја знае целата прикаска, ама така некако Пандо попадна во лош осарник...“

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

- Суз, бре, ќепазе, не сакам од тебе акал, - го пресече како со нож башмајсторот и му се скара дека ќе го испрати веднаш в село, ако проговори само уште еден збор.

„Бојана и прстенот“ од Иван Точко (1959)

Но пријателите Гуле, Гуце, Тодор, Марко и друга му дадоа да разбере дека селаните се оружани и ако почне да прави некои лудории како што си имаше обичај порано, ќе го врзат и ќе го предадат на бимбашијата, којшто толку пати ги советува, та дури и замоли да му го предадат Толета: голем бакшиш ќе добиеле.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Зашто Рогуш на неколку овни во селото им ги искрши роговите.

„Прва љубов“ од Јован Стрезовски (1992)

Си помисливме – веројатно има некоја свадба во селото, но наднаш потоа експлодира бомба и пушки почнаа да пукаат.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

А запаметено е и по тоа што зад себе има оставено трајни белези во македонското опстојување и во граѓанската, а и по тоа дека во тукашното училиште, како и во онаа во селото Герман, во ноември 1947 година, во воени услови, беше отворен првиот курс за македонски учители.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Според систематизацијата на работните места, Авдиќ работеше како референт во комерција задолжен за следење на побарувачката, известување за цените и начинот на дистрибуција на производите на пазарот во главниот град и во Косово и често одеше на службени патувања.

„Работни спорови - Позитивни примери од судската пракса“ од Димитар Апасиев (2011)

- Ако фаќам тој комитата ваш- се пофалил в село по некое време- на суво ќе бричам влакно по влакно и парче по парче ќе черечам тој пес.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Пред вратничето, зашто пред малку тука како сурија имаа поминато трагачите враќајќи се в село, кучето се вџашило и ја загубило трагата на срната па налутено што не може да продолжи да трага, почнало да лае.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

И во селото останавме дури да се расчисти, да се оправи пругата. 14.

„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)

Тој најубаво пееше во селото.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Но ко завија волци од сите страни мачорот Тошо не може да се брани и почна да си бега в село на пат го сретна зајачето бело. уф, еве го братчето слатко стравот ќе потрае кратко јас од лошо ќе се спасам и набрзо в село ќе си стасам.

„Поетски блесок“ од Олга Наумовска (2013)

Во село Мало Коњари имаше еден човек многу чесен и кроток, на име Божин.

„Силјан штркот“ од Марко Цепенков (1900)

По самото стемнување, додека за преостанатите покладари, како што еднаш ги нарекле во селото терачите на двоколки, времето било изгубено, кога тие биле повеќе мртви отколку оние зад нив покрај патот, двата реда сенки се сретнале недалеку од запуштени ако не и напуштени гробишта.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Ме нашле далеку како спијам во снегот и повторно ме ставил на коњот. Така стигнавме во селото Сопот.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Гоце, со четата на Димитар Гуштанов и Ѓорѓи Бродлијата,60) сè на сè дваесетмина души, спиеше во селото Баница и ништо лошо не претчувствуваше.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

Бидејќи само тој во селото имаше дуќан со разни артикли!

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Јасно ми беше дека ако ја убиев, истото и мене ќе ме снајдеше, не смеевме никако да убиваме за такви причини.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Не влегоа во селото зашто нашите се бранеа...

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Оние кои имаа петнаесет или шеснаесет години ги оставија во селото и наредната година им нарамија пушки.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Околу мракот Ѓорѓија со тројца десетари пак накачи на колибите и во вечерната мугра гостите тргнаа кон селото.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Штом колата пристигна во селото, Илко се упати кон гробиштата.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Оние од Власите што живеат во селата, се занимаваат со овчарство.

„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)

Најпосле се напентарил по стеблото со мртва кора Онисифор Мечкојад и го повлекол по себе.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

А коњот вистински пцоисал цела недела пред да влезе црвениот одред во селото.

„Жената на белогардеецот“ од Србо Ивановски (2001)

И кој има денес во селото поголема пензија?

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Којо Пипиле го викна лекарот кој повремено доаѓаше во селото да го види Богдана.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Но бидејќи чорбаџиите и своите деца не ги праќаа на училиште, па и ако ги праќаа сега беа слободни (а кој немаа свои деца, си главуваа такви уште на Ѓурѓовден; та секое лето имаше в село по десетина петнаееет што ленствуваа цело лето по реката и ливадите, ловејќи риби и вадејќи јајца на разни пупунци, чавки, страчки та дури и соколи по тополите и врбите.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Ама тука се вртат муабетите.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Во останатиот период од годината никој не живее во селото.

„Седум години“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2012)

На прво место тука е седиштето на царската управна власт — мудурлакот, на чие чело веќе дваесет и повеќе години седи стариот мудур Арсланбеј со десетина заптага и младото ќатипче и го претставува султанот пред рајата, ги гледа сите давии во името негово од сите деветнаесет мариовски села, тука е седиштето на мифеташот со пет шест души колџии што ги чуваат сите мариовски шуми; тука е седиштето на авџитабурот од двесте души аскер кој ги брка комитите и им помага на мудурот и мифетишот во тешките и одговорни државни работи; тука е седиштето на третокласното егзархиско училиште со архиерејскиот намесник на чело и четворица учители, во кое училиште учат децата на сите оние мариовци што сакаат да им прогледаат сшкдаи им и да станат попови или даскали; тука е изворот на попови од четирите поповски фамилии, и, најпосле, тука се: Влашкиот ан, анчето на Младена Чкулот, Петка Спасоев, Трајка Балето и Цулевото анче, во кои се враќаат и преноќуваат сите оние мариовци од другите села коишто за еден ден не можат да свршат работа во уќуматот доколку немаат блиски роднини и пријатели во селото.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Но и покрај тие обиди за индоктринација, М. Вестерн, пристигнувајќи во Македонија, ќе забележи дека во „Скопје, Прилеп, Битола и во Охрид и во селата на запад се пројавува автентичен, дури и нагласен македонски национален патриотизам“ и дека македонското население не се смета „за Грци, Срби или Бугари, туку за Македонци“.

„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)

- Не, нема да останам во селото ниту за суво злато. И царски син да ми понуди рака.

„Последната алка“ од Стојан Арсиќ (2013)

Тие беа столови за старите почесните луѓе во селото меѓу кои беше и дедо Крстин.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

И Стале, кој уште на триесет и пет години стана дедо Стале поради својата коса, брада и црна антерија не пропушташе ниедна несреќа во селата да не ја протолкува како казна од свети Илија што не му го прават селаните меќанот -манастирот.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

А стрина ти, затоа што Лаки не се врати од Костур во селото, кога беше отиден по книгите за да си оди во Канада, ја викнаа и ја затворија. И сѐ му собраа, сѐ. Гола куќата.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Во селото почнало да се шушка за него Бербер, ако него не го полази вошка, кого другого! зашто не можело да се скрие дека веднаш почнал да крева куќа на три ката, највисока во селото.

„Црна билка“ од Ташко Георгиевски (2006)

Но и покрај тоа тој му нареди на чиновникот да почека за да му покаже на пријателот, кој веќе одамна не бил во служба туку си живеел дома в село, колку време чиновниците чекаат во неговото претсобје.

„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)

Малечката термоцентрала во селото работеше само неколку часа, околу единаесет ноќе гаснеа сите светилки, не само оние по домовите, туку пред сѐ оние по улиците и селото се завиваше во темница.

„Исчезнување“ од Ташко Георгиевски (1998)

Одненадеж зафати и зараза во селото. - Е, уште тоа ни требаше... - рекоа луѓето.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Весникот „Елефтеротипија“, на 7 јули 1959 година вака напиша: „Во селото Каридја,16 во околијата Птолемаида, во дворот на основното училиште се собраа сите жители од селото и откако се одржа свечената богослужба, тие дадоа заклетва дека во иднина нема да зборуваат на словенски дијалект и тоа во секое место и во секое време.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Пролетта, илјада деветстотини и триесет и деветтата мy одрамија пушка, му ја пресоблекоа униформата и во своите селски излитени алишта стаса в село, дома.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Тој дојде во селото, ме повика во дворот, ме погали и ми рече: „Сега веќе, синко, си голем.

„Црнила“ од Коле Чашуле (1960)

(Види, види, брату, убава невеста.) Толе влезе во селото, го најде Бешот кој се изненади на неговата смелост и дрскост, но познавајќи му го убаво табиетот, ништо не му советува или препорача кога му рече Толе дека тука ќе зимува зимава: — Сега ти си знајш, брат Толе!

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Во некоја од куќите веднаш се запали светло, однекаде се слушнаа преплашени гласови.

„На пат кон Дамаск“ од Елизабета Баковска (2006)

Сега дури Кочо сети дека стапува в село.

„Послание“ од Блаже Конески (2008)

Огнот догорува, спласнува, ама смрдеата останува во селото.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Во 1905 година, на 17 март, беше петок, грчки паликарја влегоа во селото.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Тие ќе се употребат за потребите на Внатрешната македонска револуционерна организација. Гоце Делчев.“

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

И од градевци доста се засолнија во Пешта, доста избегаа во планината, а во селото останаа по некој старец и баба.

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

Бргу се закарал со сите во селото, та Турците го завикале копиле и лоша вера човек.

„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)

По шест или девет месеци затвор брат ми Јане и брат ми Ѓорѓи ги пуштија и тие се вратија во селото.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

- Итар е Влаот, - рече Методија. - Паметиш како дојде во селото само со торбе в раце.

„Будалетинки“ од Мето Јовановски (1973)

„Ами ако ме пречека некој заптиа в седо да му требе трева за коњот, та да ми го растовари и да ја најде торбата?“ „Ами ова? Ами она?“

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Кога го виде кроткиот изглед на Акакиј Акакиевич во неговото старо виц-мундирче, тој наеднаш се сврте накај него и му рече: „Што сакате? “ – со отсечен и цврст глас, за којшто имаше вежбано намерно во својата соба, сам и пред огледало, една недела пред да го добие своето сегашно место и генералскиот чин.

„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)

Уште во детството, имаше малку луѓе во селото, што беа останати живи за да го паметуваат тоа, заминал Језекил првопратено на туѓина со некоја тајфа, сонувајќи и тој, како и сите други мажи во селото, со својата детска главичка, дека во тој свет, што пукнал пред него под пролетното небо, ќе изнајде и за себе нешто што ќе му биде доста за да го израдува и за да го прерани, дека ќе успее да сработи со своите вредни рачички за себе и за своите дома.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

Беше одушевен од идејата да се приопштат на македонски јазик романите на Стојан Христов, поранешен американски сенатор, роден во село Кономлади, крај Лерин... (Божин Павловски: Розево на црното, ”Време спроти Духови”, АЕА Corporation, Мисла, 2004, стр. 7374).

„Невестата на доселеникот“ од Стојан Христов (2010)

- Голема- рече Едо. – Ние бевме стокмени за Простение Господово да му застанеме пред црква, да не го пуштаме да влезе и да му ја дадеме дирлата, ама тоа куче Куцомолис ни пушти абер: ако вие го истерате попот, ете ме мене со четата в село и ни пепел од тие колибите ваши нема да остане.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Прва песничка за наизуст кажување ни беше: Добро утро, Цуцуле, Што е врева во село?

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Тогаш во селото од секоја куќа умреа по едно или две деца.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Во деновите кога и татковците беа во селото, вкупно возрасни и деца бевме осумнаесет души.

„Животот од една слива“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2014)

Никој не влегува во селото, никој не излегува. Барем некој да влезе, да праша за некого, да го прашаме за нешто, да се чуеме. 80

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Тој камен падне на сегашните гробишта во село Ново Село.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Долу, во селото, секнува камбаната.

„Исчезнување“ од Ташко Георгиевски (1998)

Кире дотогаш не ја сфати ситуацијата, но кога ја виде солзата, се преплаши и побегна назад во селото...

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

Дедо ми беше партизан, а внук му?

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Кога стигнав во селото, тие што го запалиле селото се повлекле нагоре и нè биеја одозгора со топовите.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

На сповојницата се изредија сите можни и неможни благослови и на сите Митра викаше „амин“, иако во себе си повторуваше на благословот „да не е жив новиот човек“ — „до дните — од дните на пците“,на благословот „к'смет господ да му даде“ — „краста и орлови нокти да се чеше“; „голем да порасне“ — „една педа од земјата“; „мома убава да стане“; „плашило на векот да биде“; „за изгора во село да биде“ — „папакот да ѝ гори, и нејзе и на таа шо а роди“; „ергените по неа да лудуат“, Миша додаваше: „да даде господ она да полуди, та и татко, и мајка од неа да бегаат“; „да му се живи родители“ — „довечера, дај боже“ и така натака.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Молкот е одговор.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Нема извори на живот. Животот е извор што се пие себеси.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Нејзините студени и бистри води избликнуваат од два железни дулци, соѕидана е од бетон и камен, на средината оставена е камарка за чување на тасот, врзан со синџир.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Преноќева со децата и утрото излезе в село да го најде коџобашијата Трајка и да види до каде е дојдена неговата работа со поплакот.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Ноќта стигнавме во селото. Добрани. Убаво не пречекаа Албанците.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Му рекоа дека има уште четири куќи од Штекиќи и дека се најимотните во селото, но дека и селото и сиот тој крај осиромашиле, дека џамијата им пропаднала и изгорела, чешмата пресушила; а најлошо им е тоа што немаат мост на Жепа.

„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)

Кога ќе дојдеше Богдан кај неа, веднаш го отвараше радиото да слуша вести, да види дали уште трае војната и дали наскоро ќе заврши за да му се отворат патиштата да се врати дома в село.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Таја имала татко, мајка, дедо и баба, ама тогај никој од ними не бил дома, свекој бил на некоја работа, а само мајка је била тука, згнетена во некое ќошенце, си работела нешчо - крпела кошули.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Без макар што да го прашам, ми рече: „Да им ебе пес мајката на овие луѓе во село.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Во вториот бран на доселеници во селото пристигнав и јас.

„Последната алка“ од Стојан Арсиќ (2013)

Кога влегов во селото ми кажуваат децата: Тасета го утепаа!, и јас набрзина се стрчав накај дома. Куќата ни беше до реката.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Кога ги снема мачките во селото, кога почнаа да се чудат луѓето што е со нив, кога почнаа глувците да се котат, да прават пакости низ куќите, луѓето трагата ги одведе кај Полина.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Им подаде на братучедите рака за добредојде и рече: - Јас сум ви најроднина овде во селово.

„Будалетинки“ од Мето Јовановски (1973)

- Сепак, кажете ми која е вината на Чардаклија? - му се беше обратил М.Ѓурев на иследникот откако на тоа негово прво испитување се созеде од додатните размисли за својот престој во селото.

„Желките од рајската градина“ од Србо Ивановски (2010)

Таа ја паметеше годината на неговото раѓање по некои настани во селото, а за татко ни датумите беа врзани за средбите со Борис Кривошеев, нашиот дедо.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Зелниците што ги правев јас, друга жена во селото не ги правеше.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Жена му го криеше пијалокот, но тој одеше по пријатели или во продавницата во селото и пиеше.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Така Трајанка се омажи на свои четиринаесет години, во село Рајчани во услови толку лоши што полоши неможат да бидат. ***

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

Па на враќање в село, одев и само на изгубеното лепче си мислев.

„Добри мои, добар ден“ од Глигор Поповски (1983)

На еден умри му, на друг, на трет, речиси половината мажје во селото се вдовци, а вдовици десетина ја има, ја нема.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Човекот од црвената ветрушка ги прашал што знаат за Симо Чардаклија и дали е сè уште во селото неговата ќерка?

„Желките од рајската градина“ од Србо Ивановски (2010)

А Мартин долго по ова се држеше на страна од сите деца во селото, зашто ретко кое да не начекаше момент и одненадеж да му викне: - Јатак!

„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)

Виулесто се спушта прудолу. Главнината влезе во селото Јановени.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Ама дедо Геро, бидејќи зајрето го имале урнато в село, немал ни леб доволно а камо ли маст за да им направи топеница.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Еден од борците слегува во селото.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

- Дедо замина в село - рече Бојан.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Сепак, овие беа потопли отколку оние коњските.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Слушнав како ѝ рекоа на мајка ми: „Мајко разбуди ја Ласа да ја видиме, оти којзнае дали уште еднаш ќе ни се пружи прилика да дојдеме во селото, бидејќи сега ќе нѐ испратат на Грамос или Вичо, па може ќе загинеме...

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

На првата редовна служба Петко беше ракоположен за ѓакон, утредента за свештеник, и откако владиката го испраша дали ги знае сите поповски марифети, а особено откако ги брои Трајко дваесет и петте златни лири, нашиот Петко ја кладе в џеб „грамотата", си ја наметна шапката што му ја купи самиот коџабашија за спомен и си дојде в село како вистински поп.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

11. Кога виде Толе дека селата се наполнија со аскер, а и времето заклучи, народот војската го задржа во селата, јасно му стана дека не ќе може да презимува по меќанот — по колиби трла — како што правеше минатите години.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Потоа живите рани го начнале месото и на другите од куќата.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Среде во селото бригадата застана. Селаните: мажи, жени и деца, млади и стари, мало и големо излегоа да ја пречекаат бригадата.

„Волшебното самарче“ од Ванчо Николески (1967)

По убиството во село Бач (Битолско) на Мицко - претседатело на општината кај нас се знае следново: жена му на Мицко го видела наредникот кој го извикал ноќта од дома.

„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)

Никој никогаш повеќе не го виде најголемиот и најдебел смок во селото.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Бидејќи чешмата тече по малку, а само една е во селото, затоа се собираат на неа уште од ручек да залеат за вечер, а од полноќ да залеат за ручек.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Се симнавме на калливата улица во селото кој знае каде, пред куќата на тој човек.

„Знаеш ли да љубиш“ од Ивана Иванова Канго (2013)

На конгресот присуствуваше и капетанот Менсфилд, член на воената мисија на САД.

„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)

Тој е царски човек, султанов службеник.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

Така беше: турски јатаган му го ископа едното око на Арсо Арнаутче и ги раскрвави кого в рака кого в глава - Орлен Шумков, обајцата Онисифоровци, Куно Бунгур песнопоецот и Богдан Преслапец.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

П. Шатев заминал за Ќустендил со задача да се обиде преку Осоговската Планина да префрли во Македонија една количина динамит што се чувал во село Рила.

„Солунските атентати 1903“ од Крсте Битоски (2003)

Навистина и другите бегови не ги тераа анамите на работа в поле, ама сепак в село се наоѓаа работи и за нив подома.

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

Да не ве лаже умот да чините абер во Маково оти змија лута ќе ве клукне!

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Се точкаа во долги редици, во синџири, идеа од сите страни, се сливаа во селото како војска на боиште: ги исполнија дворовите, бавчите, куќите; се качуваа по дрвјата, по ѕидовите, влегуваа во одаите, крстосуваа низ нив, се провираа низ цеповите на вратите и прозорците и го освојуваа секое местенце и делче од просторот.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Не се пресели туку живееше на двете места – главно: зиме во Битола, а рано на пролет, беше назад во селото.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Така да знаете, ни рече. Живо куче во селото не смее да остане.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Третата пролет откако ги раселив глувчињата или откако тие ме населија, го сретнав првиот сосед во селото, познат сликар кој тешко продаваше од своите дела, заради што темно, сувосано лице, премачкано со боја на гареж, на дим.

„Захариј и други раскази“ од Михаил Ренџов (2004)

Во салонот на Берта Ауербах, сместен на спратот над собата на Сара, секоја среда навечер се собираа десетина млади луѓе кои се докажуваа едни пред други, обидувајќи се да кажат нешто умно за животот, за љубовта, за музиката и за литературата, и скоро се натпреваруваа кој ќе остави посилен впечаток.

„Сестрата на Сигмунд Фројд“ од Гоце Смилевски (2010)

Тоа се тесни стрмни козји патеки кои се издигаат од три страни угоре за влез во селото, се пробиваат низ густата дабова, букова и борова шума, се додека не се подрашират горе на висорамините, правејки така трон и на тој трон, на тој врв, меѓу трите висорамнини вгездено е селото.

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

ЧЕШМАТА НА КАРАБЕЌЕРИЦА

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

И утрото, уште со видело, си дојдоа нашите свадбари в село со сите дарови.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Носат повеќе јадење отколку што требе, си наоѓаат разни мани само да не се в село; криат по јамите алишча, благота.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

По јачина и по буцкање му немаше рамен овен во селото.

„Прва љубов“ од Јован Стрезовски (1992)

Ѕвонењето на шината го прекина намнисувањето. Жените стануваат, чепкаат по своите торби и тргнуваат накај казаните на обед.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Термос кафе- паузата ги орасположи па и не почувствуваа кога влегоа во селото и застанаа пред една голема дрвена порта.

„Последната алка“ од Стојан Арсиќ (2013)

Жива здивка нема во селово, велам, и го гледам во лицето.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Овие ги нарамија пушките и пак ја запејаа омилената песна.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Го натерале да оди долу в село да донесе маст, и леб.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

За тоа ние децата во селото имавме посебна заслуга.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Кога луњата поминала првин тие слегле во селото. Потоа и другата челад.

„Молика пелистерска“ од Бистрица Миркуловска (2014)

- Да слеземе во селото.

„Молика пелистерска“ од Бистрица Миркуловска (2014)

Тогаш отидов во село Бошава и му донесов цело кило тутун на татко ми, па оттогаш веќе не се боревме.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Вечерта, кога говедарот го дотера во селото добитокот од пасење, пред нашата порта се собраа говедата.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

- Фиданке, дојдов. Штама, во селото како да немало пци. И пак извик. Погласен. (А ти, Арсо, начека село без кучиња!)

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

А в село ги чекаше тврда земја, тврд живот.

„Две Марии“ од Славко Јаневски (1956)

Така момчето го испрати деда си в село, да си отпочине три-четири дена, да се види со луѓето, да се оттргне малку од долгата осаменост.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Па така, еден поодамнешен предлог да му се купи на старецот будилниче, какво што дома, в село веќе со години постоеше, беше одбиен и заборавен засекогаш.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Дедо Димо го јавна коњот и замина в село да го испрати својот пријател, својот драг планински сосед, до неговата вечна куќа, на малите, мирни гробишта над селото.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Кога го заврши своето владеење Северецот, и кога фати некаде, во селото пак стаса владиката.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Првото што го помислија луѓето беше дека пак доаѓаат мароканските скакулци со црвени крилја, ама се виде оти тоа не е ништо друго, туку прав, ама како со чурило што рие право по патот нагоре и, ете ти ја правта влезе в село.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

II Штом се разбра за појавата на чадот, пристигнаа во селото претставници на власта од градот.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

- И врвиме покрај едно запалено село, а војникот Дамјан Страчков се моли да влезе во селото, да види дали му стои куќата.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Таму немаше чирак, и Бошко важно се дуеше, додека пазарџиите, дојдени да си купат нов самар или да го закрпат стариот, се шегачеа на негова сметка сѐ до попладне, кога веќе мораа да се вратат в село.

„Вежби за Ибн Пајко“ од Оливера Николова (2007)

Спроти избивањето на пожарот, во манастирот дошол Али-бег, сопственик на чивлизите во селото Езерец, со неколку негови другари да го проведе денот во манастирот, како што тоа почесто го правел.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Зашто во селото веќе немаше ни крштевки ни свадби, туку само умирачки, само одвреме-навреме го здогледуваа Мицето Стружиклечката како стои како стренџер на сред селото таму каде што обично, на времето, на празници стоеја свирачите дојденци околу кои се виеше селското оро и чекаа Мице да ги застружи клечките од кои не се делеше и да ја рече својата песна со својот како на славеј убав глас.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Можеби во селата, горе во планината има луѓе кои знаат. Ама тоа било одамна.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Во првата фаза беше одредено да се евакуираат децата, жените и старците, додека другите ќе останат во селото до втората фаза за да не опустошат куќите.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Оздола доаѓаа луѓе, старци, жени некои ги носеа на грб зашто не можеа да одат, а најголемата врева доаѓаше од воловите, коњите, козите, кучињата што останаа заробени во селото: се измешаа сите гласови и се слушаше нешто страшно.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

„Така е.“ говореше дамкосаниот Петко Самоников, неделен гостин во селото; граѓанката со која се ожени се влечкаше по него кивавичава и со тажни очи.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Сите велгоштани, и оние што останале во селото и оние што слегле по градовите, уште од рани зори се искачуваат по ридот натоварени со кошници и гајби, со внуци и веленца, со тапани и балони, со лулки и зурли.

„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)

Во мракови се прибраа в село и Пелагија не ја лсна сијалицата кога влезе во одајчето, туку така промрзната и извалкана, се пикна под кувертата.

„Исчезнување“ од Ташко Георгиевски (1998)

1941 година Дојдоа Бугарите – фашисти, заедно со Германците престојуваа во селото...

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

Но во тој момент му падна на памет есеношната случка со Толета во Мечи Дол, та реши да ги испратат со мифтишот шесте мина колџии, по двајца в село, и тие, како свои луѓе, да им донесат извештаи за положбата.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Беше член на Друштвото на писателите на Македонија од 1950 година.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

За негова среќа, еве ти еден негов соселанец се враќа в село.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Клокотеше селото од веселба. „Господ да те поживи, бре Лоте, што ти текна да донесеш циркус во селово?” му велеа луѓето.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

За да се премине растојанието меѓу двете села, односно да се влезе од едното во другото село, потребни се специјални ч...., коишто можат да се купат во една продавница во селото Р........

„МАРГИНА бр. 1“ (1994)

Еднаш Стојо влезе в село аза, но и тогај нешто ја избрбешка работата со некој аскер што дојде в село, и едвај, со триста придавачки, се куртулиса.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Пред влезот во селото, лево, над патот стара православна црква, градена со делкан камен, половината в земја.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Како богат бег, Турчинот имаше чифлиг во селото Василево - Струмичко.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

Кога ја одвоив сенката своја, душаа своја и му ја ветив на Господа и ја пратив во селото Бродец, на планината Кара Дак, таму стана светлина, а тука стана темно, како што и прилега на гробно место на последен калуѓер и на друг смртен, кој ја пие водата и го јаде лебот донесен за калуѓерот од ноќвите на манастирот, од сенката на жена во црно облечена. Без лице.

„Захариј и други раскази“ од Михаил Ренџов (2004)

- Време е да се вратиме во селото, Ѕвездо моја. Ти ништо не ме прашуваш, ама ќе ти кажам.

„Молика пелистерска“ од Бистрица Миркуловска (2014)

КАКО ДА СЕ ПРЕПРАВАМ ВО СЕЛАНКА

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

По неколку месеци стигна тажна вест дека во селото Баница, сардисан со својата чета од турски аскер, загинал Гоце Делчев.

„Маслинови гранчиња“ од Глигор Поповски (1999)

- Бегот, дедо владико, Болгарите не ги сака во селото – чифликот...

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Мои гости сте и јас да одам в село, а вас да ве оставам, е, тоа не бива.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

XIV Падна првиот снег прасник и почнаа да се колат прасињата во селото; квичеа прасињата по дворовите, се ширеше миризба на топена маст; на пршки; кучињата влечкаа трбушки и црева по сокаците и бавчите.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Таму во свеста се вкочанува времето на оној ден кога се оставил домот: со тој миг во сеќавањето непроменливи се луѓето што останале во селото, настаните врзани за нив и тој самиот меѓу тие луѓе и тие настани, божем из'ртел од себе и пошол да бара нешто што немал дотогаш.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Според предвидениот план востанието требало да избувне во село Разловци и да ги зафати Радовиш, Берово, Петрич и други места.

„Џебна историја на македонскиот народ“ од Група автори (2009)

Ми се врати Ристо мој без заби, сокапан и осрамотен како татко му...

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Знаеја дека се стационирани во селата над нив, оние највисоките, меѓу нив и стратешката точка на врвот.

„На пат кон Дамаск“ од Елизабета Баковска (2006)

Сиве преку неделата накупи: маст дваесет оки, сирење педесет оки, та Мара слушна в село дека тој и маска пазарел, ама не ујдисал.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Ја викнаа старичката Венда која во селото беше како бабица.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

104 Ваквиот развој на настаните, а во согласност со претходното преземените активности за пренесување на дејствата на единиците на НОВ и ПО на територијата на Централна и Источна Македонија, ГШ на НОВ и ПО на Македонија, ЦК на КПМ и делегатот на Врховниот штаб на НОВ и ПО на Југославија на состанокот одржан во селото Слатина на 5 декември 1943 година донеле одлука да ги извлечат единиците од борбата со Германците и балистите и да се упатат со Првата македонско-косовска ударна бригада за Егејска Македонија во реонот на планината Кожуф т.е. на територијата на Третата оперативна зона.

„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)

Сега ослепениот брат немаше шчо да чинит, не можел друго да работат за да се ранит, та се сторил просјак: излегол да шетат од село в село, да просит по едно парче леб, колку да живит.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Ко и копале темелите многу вода излегувало.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

И таа е наредена — одговори спокојно Илија и му објасни на Митрета, дека тој им рече на трупарите и на мајсторот да и кажат на потерата дека дојде Толе Паша, зеде леб и фати нагоре орманот, а од нивна страна веднаш тргна Илија да стори абер в село.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Некако ми избега времето во кое таа ги загуби цртите од баба ни и го доби ликот на мајка ни.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

- Ви се молам, браќа мој, кажете ми каква е оваа работа, што ми знајте сѐ што имам дома?

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Во селото паметат многу чуда - сѐ едно поголемо од другото.

„Кловнови и луѓе“ од Славко Јаневски (1956)

- Од командниот пункт на Тумбите - вели телефонистот - јавуваат дека челото на колоната веќе е во селото Новоселени.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Одеднаш застана, нареди: - Да се однесе во селото.

„Будалетинки“ од Мето Јовановски (1973)

Расправаше дека работел четири години во Франција и затоа во селото го викале „Франче“, а така го викаа и неговите другари во купето.

„Патувања“ од Никола Кирков (1982)

По извесно време, пак ќе се појавеше во селото и пак започнуваше потера по него.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Оние излезените во полето по работа, се сретнуваа на кладенците, на поилата за добитокот, каде што намерно одеа да киснат `рженица за јажици, на бунарите во бавчите, во колибите по бостаните и итро избегнувајќи да се определат за едната или за другата страна си докажуваа едни на други дека кога-тогаш меѓу скараните ќе дојде до отворено крвопролевање, а оние, што беа останати во селото, редовниците, старите и болните, за неа дознаа од децата.

„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)

Втор дел Времето си врвеше, децата на Рожденката и Илка Сукалов растеа и напредуваа како никои други во селото.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Некои одеа првин кај мртовецот, му изразуваа сочувство на Танаил и ѝ палеа свеќа на мајка му; ѝ ставаа овоштие, локум и босилок на ковчегот, поседуваа крај неа и издишувајќи од жал, подречуваа нешто за кутрата старичка како се мачела како вдовица да го гледа и одрасне Танаила; и сега кога треба да проживее во полна куќа луѓе, таа си умира, си оди од овој свет; подречуваа нешто и за нејзината кротка, блага душа која на сите во селото, и роднинина и нероднина, само убави зборови им велеше, и која ни на живинче не му свикала, лош збор не му рекла; ќе сронеа по некоја солза, ќе поплачеа, и ќе си заминеа дома; ќе се измиеја на чешмата средсело или езерото, ќе го соблечеа црното руво, ќе облечеа други алишта, и одеа кај Китан на свадбата, на веселбата.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

4. За сето останато мудурот уште на вториот ден испрати по еден од заптиите, преслечен во селски алишта, извештај до кајмакамот во Прилеп, но петте стотини жолтици го ублажија неговиот гнев, та сета оваа кривица ја префрли главно на стариот свој душман Толе Паша и на комитите од Организацијата, за која тој имаше точни податоци.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

- Сигурно треба да е некој кој умрел во селото зашто камбаната, барем досега, никогаш не биеше за тие кои погинаа на боиштата - мисли и се прашува.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Нема крај!

„Последниот балкански вампир“ од Дејан Дуковски (1989)

Плевната од својата источна страна имаше просторен трем, со стреа, каде што понекогаш, кога врнеше, се прибираше добитокот, каде што понекогаш во врнежливите денови се вршеа некои работи: се прибираше компирот, се сечеа дрва, се сушеше навлажнето сено, се приготвуваше зимница, која потоа во поголем дел се пренесуваше в село.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Лели немало аскер в село нема одошчо да се плашеме.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Ако некој волк слезеше во селото и направеше штета, викаа по Толе дека тој го довлечкал.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Еден од традиционални начини на самоубиство е и бесењето со ортома, кое е повеќе карактеристично во селата и оние кои живеат во куќа, не за друго туку од технички причини.

„Двоглед“ од Горан Јанкуловски (2011)

И најпосле, кога зедоа што имаше за земање, кадијата нареди да се запалат сите куќи во селото, така што кога тие го напуштија, тоа остана во пламен.

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

Тој ошол во селото и кљукнал на момината врата.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

А сега домарот пред него гласно размислуваше дали гостинот што слика ќе остане две - три недели, или цел месец па и два, и како да си помине тој, па и домарот покрај него, само со манастирски грав, еднаш во седмицата зелник од селото, па и некое јагне ако се згоди празник, да не ги сметаме тука: домашниот леб што го месеше и го печеше невестата во селото двапати неделно, биеното сирење на маша над мангал, низите суви пиперки и солени циронки, како и бинлаците вино и ракија дарувани на манастирот од останати верници, за светците не за грешниците.

„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)

За миг Гоце стана на нозе.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

И преку нивите помина делењето.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Пред самиот мрак, над илјада души четници и востаници ги исполнија ливадите и направија тркало околу самата чешма.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Имаше во селото и неколку куќи населени со Унгарци, мислеле ќе се обогатат од афионот што тука многу се раѓаше, па се населиле дури од Војводина.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

На Митровден отиде во Дуње и Бѕовиќ, на свети Аранѓел во Крушевица и Книно и оттаму собра десетина лири, просејќи милостиња за новиот „наш манастир свети Илија во село Мелница“.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Белким ова старо познанство и пријателство ќе донесе некоја корист во селото" — А бре Калешко, Шише, Главче, Мисирли, Лесна, коџобаши, абре, не дошол јас овде да печалам пари како Масарбег, Вртановци, Крепчевци, бре!

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Но место одговор Бојко чкрапна со малихерката и војникот падна смртно погоден.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Кога ме видоа сите во еден глас викнаа: Абре девојче, алал да ти е!

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Во селото паметат многу чуда - се е едното поголемо од другото.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Дојдоа до Ѕадна Река, зад село, и започнаа преговори со грчките офицери, бидејќи овие не сакаа да ги пуштат в село.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Еднаш, пред година, - две, дедо Иван нешто се разболе, па мораше подолго време да биде в село.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Тој останал вечерта да преношчит крај реката до дреото, а за да не го изеит ношта некој ѕвер, се качил на дреото и тамо меѓу ветките си напраил легло, си легнал и си преспал.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

И доста беше сега само да се застане на едно место, од каде се гледаше целото село, и ич да не се праша чии се новите и најголемите куќи во селото, за да се знае кои се неговите бригадири.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

„Зарем има во селото такво име? Јас потамина така реков...“

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

И на коњот му беа здодевни овие катадневни мерења на патиштата, но задоволство наоѓаше со стасување во селото: додека неговиот стопан им пишуваше на луѓето, тој спокојно си пасеше по лединките погалуван често од рацете на оние што чекаа ред кај Фончета, а повеќе пати нахрануван и со зоб од оние што сакаа Фонче да им напише што поубава тужба или жалба, или ако претходното судење се решило во нивна корист.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

XVI Ручокот на Комисијата беше приреден на островцето обградено од бистрата изворска вода под жалните врби што своите гранки како зелени чипки ги спуштаа до земја; водата околу нив се прелеваше во зелени и светли тонови, по неа лебедите оставаа меки трагови доаѓајќи сосем блиску до огништето каде што се печеше прасето; калуѓерите се сменуваа вртејќи го раженот и плакнејќи ги лицата со студената вода; миризбата од вцрвенетото прасе што капеше на жарта, се ширеше наоколу дразнејќи им го желудникот на полковниците, игуменот, отец Иларион и отец Серафим кои седеа крај масата и пиеја; отец Серафим пак им наточи од најубавото вино, и додека чекаа да се испече прасето, им раскажуваше дека во турско време имало многу лозја во манастирот, а и во селата, зашто луѓето, за да се ослободат од големите даноци што власта им ги наметнувала за житните насади, тие нивјето ги засадувале само со лозја, зашто Турците не земале данок за лозјата, не собирале грозје, зашто не пиеле вино.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

По два часа возење, тракотење и трускање, џипот се спушти во селото и застана сред село.

„Захариј и други раскази“ од Михаил Ренџов (2004)

По излегувањето од болница Стамен окуца, го демобилисаа и стана учител во селото.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Ете затоа овие селани ја дочекаа и пладнината, та како што бидува обично кога човек има нужда, почнаа да ја продаваат стоката пошто-зошто, само и само да однесат некој и друг грош в село и да ја свршат оваа важна селска работа со Селим-бег.

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

Но, бидејќи не знае како, тој се напрчува и вели: - Вие в село немате високи куќи, нели?

„Зоки Поки“ од Оливера Николова (1963)

Над тревата како да поминал оган - потемнувала и полегнувала.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Се израдува кога конечно сепак најде еден Едо Бранов во Битола, се подзачуди кога најде друг во селото Брезница, се зачуди кога најде трет во Струмица, и ми стана премногу кога најде уште еден четврт Едо Бранов во Охрид.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Еден ден синот на Карабеќерица ѝ го убиле во П'џов Дол, близу нејзината куќа. Напасниците немале грев.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

А во селото и околината луѓето не еднаш велеа: - Кога запева Фимка, сонцето некако појасно и потопло свети, појот нејзин ја грее душата, ја смирува лутината, аргатската мака ја олеснува, ги полни срцата со некакво таинствено блаженство и замајување, маѓепсува, скротува, смирува, зближува, воздигнува и возвишува, а чучулигите губат лет во висина и славеите замолкнуваат, слушаат и љубоморат...

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Се затресоа селаните повеќе од него отколку од сите Турци што ги имаше во Витолиште.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Тој ги жулкаше по главата, по муцката и ги водеше в село враќајќи им ги на нивните стопани.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Ај одлости ја вратата и слези ваму кај нас, сега никој нема да те враќа в село!

„Исчезнување“ од Ташко Георгиевски (1998)

- Што е ново во село? Комарец се женеше за Мушичка девојка.

„Јас - момчето молња“ од Јагода Михајловска Георгиева (1989)

- Ако тр'нит по покусијот п'т - рекла девојката, - ќе се позабајт, а ако земит по подолгијот и подалечнијот - ќе си дојт побргу.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Веста за доаѓањето на Меѓународната комисија во селото веднаш се рашири и луѓето, возбудени, истрчаа од куќите, бавчите, нивите каде што работеа и се собираа на средсело да ја пречекаат.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Свирежот, интересниот одзвук на тапаните, сè повеќе ги привлекуваше и тие низ падината се спуштија со коњите во селото.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Го викнаа докторот Татули кој еднаш неделно доаѓаше во селото, го прегледа и им рече: - Повредите ќе му минат, но детево треба да се пази...

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Започна да се средува, да си го враќа животот, да дише послободно и олеснето како човек што прележал тешка болест; со Ѓупците кои се повратија и внесоа во селото радост, веселба и возбуда, започнаа и печалбарите да се враќаат заскитани по светот.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

— Како, бре слепци, баш ваа вечер најдоте да влезите кога мулазимот од Витолишча со педесет души аскер е в село? — му рече Митре на Илија и почна да се возбудува да не стане некоја штета баш тука, во селото, за кое тој одговара по две линии: како коџабашија пред турската власт, и како организациски човек — пред Организацијата.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Ѝ најдоа една таква девојка која беше сираче и која се хранеше работејќи по куќите во селото и која имаше како него некоја маана во говорот.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

А во селото останаа само едно две или три деца. Незаодени, неодлачени, нетргнати од гради.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

И ете, уште на Петковден самиот тој отиде на панаѓур во Бешишта и пиша на рабош 10 товари жито, 18 овци, 22 јагниња, одделно што собра три лири и черек готови пари, толку зеде за брашно, волна, сланина што собра од селото за новиот манастир и го продаде тука в село.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Во селото стигнуваат сѐ повеќе вести за ранети и убиени.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Но додека го правеше распоредот на трупите и планот за напад, и него го фати сонцето и тој виде како се точка старавинската војска во правецот на чуката.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Потоа ќе бидат забележани и карактеристичните заемки: мегдан, мејдан (од арапски meydan), вид плоштад, во селата и градовите, но и место за одмерување на силите; sokak, улица, но денес се употребува само за означување тесна, калдрмисана улица (од арапски sokak); џаде, друм, државен пат (од арапски cadde); калдрма (од турски kaldirim).

„Балканвавилонци“ од Луан Старова (2014)

Но во селото се ширеа разни вести: тè го виделе облечен во женски алишта, преправен во жена, зборувал како жена, и се однесувал како жена; скитал по селата и питал леб да се прехрани; тè го виделе подивен: облечен во кожа од мечка или волк и урликал, напаѓал на сè; тè го виделе каде што доаѓа ноќе дома му, преспивал, земал храна и рано во зорите пак бегал во планината.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

- Во селото рекоа дека ќе ве најдам, та кинисав низ планините.

„Кловнови и луѓе“ од Славко Јаневски (1956)

Па ете, овде значи, мојата посета е завршена, повторно без потреба ме намачија; на тоа се навикнав; со помош на мојот ноќен ѕвонец ме мачи целата околија, но овојпат морав да ја жртвувам и Роза, таа убава девојка, која години и години живее во мојата куќа, а јас не сум ја ни забележал, – ова е веќе преголема жртва и јас морам да ја соберам сета своја досетливост за да пронајдам некакви остроумни објаснувања за да не го нападнам ова семејство, кое дури ни со најдобра волја не може да ми ја врати Роза.

„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)

По потекло тој е Македонец, роден во село Кономлади, Кустурско, Егејска Македонија.

„Невестата на доселеникот“ од Стојан Христов (2010)

Туку седи Силјан и се чуди на тоа што му кажуале; каква работа ќе бидит таа, луѓе невидени, ни чуени, да му прикажуваат за сѐ што имал дома и за што му се сторило нему и во селото.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Во селото заѕвони камбаната. Нѐ испраќа или нѐ вика на молитва?

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

И затоа сите го сакаа во селото.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

- А да знаете дека партиски секретар во селото не беше некој лруг, ами другарот Лазо, ленивецот и мечтателот селски...

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Тој имаше оставено в село млада невеста и бебенце.

„Патувања“ од Никола Кирков (1982)

Затоа му се подавала секому во селото.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

На Митрета му се бендиса одличниот план и длабоко се издиши, небарем товар симна од грбот.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Во селото над градот кај што ми беше куќата, петлите молкнаа, цркалците исцркаа. Сѐ беше пламјосано...

„Захариј и други раскази“ од Михаил Ренџов (2004)

Поголтнавме со наведнати глави. Тетка Анѓа го напушти училиштето и премина кај некоја пријателка во селото.

„Дружината Братско стебло“ од Јован Стрезовски (1967)

Доколку не, тој измислен јунак, глувчешкото говедце, може слободно да се врати во селото и да се ожени со Мелеагровата сестра.

„МАРГИНА бр. 22“ (1995)

По опоравувањето од операцијата, кала се врати в село и нејзината куќа постојано беше посетувана од селаните кои беа љубопитни да го видат детето што има запче, а и да дознаат поподробно за оној редок скаменет плод што ѝ го извадиле од неа.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Нели зборувавме пред Митровден да слеземе во селото, да се прибереме во домата наша? - Ѕвезда нишна глава.

„Молика пелистерска“ од Бистрица Миркуловска (2014)

Еве еден месец како акам од село в село и никаде служба не можам да најдам.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Иако камените селски куќи беа пространи и убави во селото немаше водовод, но за среќа имаше струја.

„Животот од една слива“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2014)

Петре се сметаше и за учен човек во селото наше.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Прати до назначеното лице на пликот во селото Нивичани 6.000 златни лири.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

Стоеше потпрен на големо дрво со збрчкана капа и не знаеше дали да се спушти во селото или да се врати таму од кај што дојде по долго и скапо патување.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Училиштето го напушти и седи кај некоја пријателка во селото.

„Дружината Братско стебло“ од Јован Стрезовски (1967)

Кметот и азите беа се распоредиле и за ручек, беа нарачале да се донесат дветри овци, брави; да се осучат мазници и неколку кокошки за муљазимот, чаушот и онбашиите.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Еден ден, партизани и партизанки од разни места од Македонија во одредот, беа во селото пееја партизански песни, фатени во големо оро...

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

На долниот крај, токму на патот што влегува во селото Калајнево, се наоѓа чешмата на Карабеќерица.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Кога Наќо се врати во селото, сите се израдуваа гледајќи го излечен.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Ама затоа пак, тие, откако ги фати спаијата за свои соработници, не оставија ни еден витолишец да не го прашаат што е и како е в село, а особено каде има поубава ракија и млади невести.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Мајка му, често, кога ќе немаше млеко, го носеше по млади доилки во селото да цица, а некогаш го ставаше и под коза да цица за да му јакнат бузите и непцата.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Силјан дошол на амбарче и си го отнал црпчето, та си се потурил и ете ти го чоек, како што си бил дома у себе си при татко и мајка, при жена и дете.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Маркетинг службата на „Киро Ќучук“ имаше своја канцеларија во Скопје и стовариште бр. 3 во село Визбегово.

„Работни спорови - Позитивни примери од судската пракса“ од Димитар Апасиев (2011)

Низ пукнатината на делканата оревовина ги виде сите живи во селото и оние што се далеку по светот, насекаде, преку големи реки или преку мориња со непознати риби и треви - чекорат, ги затвора круг во рамка на безизлез, се враќаат, остануваат по патот по дел од себе, потоа со згрченост ... гроб ... пепел; од нив остануваат само очите да ја бараат целта; распослани насекаде, тие се цветови на црна пролет.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

VIII Сѐ до вечерта Бошко го мачеше забелешката на Најда, но тој премногу се надеваше во одењето кај Дика во селото преку Пелистер, за да може да најде сила да го открие значењето на зборовите што му беа речени.

„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)

Маре, кога ја посети во селото, му објасни дека татко ѝ изгледа сега носи две болки.

„Желките од рајската градина“ од Србо Ивановски (2010)

Нашите весели цивкања и смеење се слушаа дури в село.

„Животот од една слива“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2014)

Сиве се брани, објаснува дека ги позајмил од овој, од оној, ама Мара не му веруваше, бидејќи тие Сиве што и ги споменуваше понапред ни пет оки брашно не му даваа на заем, а камо ли пет десет лири, колку тој што поарчи и сакаше да даде за маската.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Радост завладеала меѓу луѓето. Го врзале змејот со синџири и фртоми, ги впрегнале сите волови во селото и го искачиле змејот на брегот, го донесле до големата дупка - сандилија, на која дното не ѝ се гледало - и го фрлиле змејот внатре; ја наполниле дупката со големи камења и ја зарамниле со земја да нема трага од змејот.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Можеби не нè сакаат в село зашто татко ми уште по некоја по грчки фрла во пеењето.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Овчарите мораа да се распоредат така што ако се зададе непознат човек од некаде кон селото или ако штогоде се случи, да можат еден преку друг да јават в село и од село на време да им биде јавено на комитите.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Кога стигнавме во селото се одморивме и гледавме како од сите страни пристигаат партизани, зашто тука се вршеше обука и подготовка за борбата.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Инаку можеше да ги фати ноќ, пред да стасаат во селото.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

Време за женење, ама се осмелува ли Ѓуро да побара негде в село некоја сиромашка за снаа?

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Си спомна дека во селото не ги мобилизираа ниските моми.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Инаку, куќата по изгледот и по начинот на градењето, се издвојува од другите куќи во селото.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

КРАВАР Отидов во село Бач Ме вработија ко кравомолзач Тенкју им вери мач

„Проклетници“ од Горан Јанкуловски (2012)

Кога ќе стасаше во селото, слегуваше од коњот на широчинката крај езерото, а ако беше убаво времето, селаните му носеа масичка и стол под сенките на муренките и тој седнуваше и започнуваше да пишува кому што му требаше.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Трендафил Кривошеев е роден 1932 или 1933, а можеби и 1934 година во село Сакулево, леринско.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Нему му беше сеедно кој ќе седне на него — само да го турне агата.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Како в село речи, колку да сакаш!

„Парите се отепувачка“ од Ристо Крле (1938)

Тој нема повеќе да го гледа тажното лице на сестра си, за која се пее во селото: “Крстанице, мори, млада невесто што ти лице, мори, овенало како платно, мори, небелено...“

„Бојана и прстенот“ од Иван Точко (1959)

Во разговорот, во кој ни е вткаено подалечното вчера, му кажав на поп Стерјо дека бевме во селото Ошени - Инои и таму видовме дека има гимназија.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

По некое време, во 1970 година ја одвоиле од Рајчани, отишла во село Бунеш, кај нејзиниот внук Стојан да ја чува.

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

На 4 октомври 1943 година морале да го напуштат селото на барање на селаните кои ги предупредиле на германското присуство во селото.

„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)

Лете пак, речиси беше постојано во селото.

„Бунар“ од Димитар Башевски (2001)

Оттаму тргнавме да се бориме со балистите и стигнавме во селото Бенче (Порече).

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

На 9 декември таа пристигнала во селото Герман каде се задржала еден ден.

„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)

Започнаа да се ништат и другите свињи во селото.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Се помирија со судбината небаре им умре детето и тие продолжија да си живеат како сите сиромаси во селото.

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

Во третата редица, а во првиот женски ред, бел наредени мајките на учениците, а особено оние по фаркот во селото.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

— Браќ, бе, брак, јузбаши ефенди — му се обрати стариот мудур на младото забитче кога тоа почна да мава и на Трајко.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Во тоа време Мане Шнајдерот од Кавадарци назад во селото го повлече татко му и активно почнавме да работиме за движењето.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Но кој ќе разбере седејќи в село шеесет километри оддалечен од Прилеп?

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

Кога војската се повлече, луѓето стрчаа, го кренаа учителот кој сè уште даваше знаци на живот и го пренесоа во селото; а жена му и син му ги закопаа заедно со српските војници.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Тој живееше во селото, во кое имаше срушена црква.

„МАРГИНА бр. 4-5“ (1994)

Иако сите други во селото спиеја на рогозина.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

За него веќе нема место во селово, а може и да е убиен.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Комесарот на бригадата излезе напред и почна да чита: ЗАПОВЕД Во вчерашната борба со фашистичкиот непријател во селото Мацково, под дожд куршуми, селанчето Трајче, нашето курирче, покажа херојска храброст.

„Волшебното самарче“ од Ванчо Николески (1967)

Стариот војвода поверувал во тоа и се вратил дома во селото од каде што бил.

„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)

Тој ден кога инженер Александар замина со џипот на шумарот в село да го дочека своето девојче, Бојан и Денко појдоа до Селиште да му помагаат на доктор Коста во копањето.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Оти тој не се врти многу овде, во селава арнаутски си држи дуќан—Мокрава.

„Антица“ од Ристо Крле (1940)

Во петокот уште рано Јана беше стасала во селото.

„Последната алка“ од Стојан Арсиќ (2013)

Неа ја познаваат како и сите други во селото.

„Прва љубов“ од Јован Стрезовски (1992)

Сега да му го видам аирот на животот и на женичката...” и на првата свадба што се направи во селото по неговото доѓање, толку се изнапи и се изнаигра - цела недела по тоа не можеше да стане.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Едо служеше војска во Пеќ, во Косово и, по завршувањето на шестомесечната обука, беше испратен во истурената единица на Југословенската армија во селото Исток, исто така во Косово.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Прво да се распрашаме за него во селово и да разговараме за сѐ со комесарот.

„Волшебното самарче“ од Ванчо Николески (1967)

Ти знаеш дека тие веќе не ќе се вратат и знаеш дека она што е в село ќе оди.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Вистинското име му беше: Методија Лечоски, но направи кратенка - Мил, земајќи ги почетните букви од името и презимето и името на татко му кој се викаше Илко за полесно да се потпишува и да не се создава забуна во поштата, бидејќи во селото имаше уште еден човек со такво име и презиме: Методија Лечоски, дрварот, кој, зачудо многу личеше на него.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Со него одиме од село во село, од град во град.

„Последниот балкански вампир“ од Дејан Дуковски (1989)

Но за нивно сожаление в село беа останале десетина старци и коџабашијата Трајко.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Во осум часот и триесет минути нашите единици во реонот на селото Крчишта мора веќе да имаат создадено силни одбранбени точки со цел да биде заштитена фалангата која во попладневните часови мора да се најде во полето на селата Косинец и Лабаница, а главнината во селото Смрдеш и натаму кон Брезница - Руља - Желево каде ќе бидат пречекани и снабдени со храна и оружје од нашите тамошни единици за што - тој погледна на часовникот - веќе во ова време Кикицас верувам стигна таму и ги дава соодветните наредби...

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

„Малку нашите да мрднат напред, непријателот ќе го напушчи селото и јас ќе си отида дома", — си мислеше тој, гледајќи од височината во селото.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Го испратија во селото да прави задруга. А крај ниеден не одмина ни шегата, што се носеше за него, уште пред да стаса самиот тој.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

И така заминале пред потерата што веќе била пристигната во селото.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Командирот му нареди на коџобашијата што треба да направи и овој се стрча во селото.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

— Нека оди кој кај сака; вие гответе го јадењето! — ладно му одговори Толе и ги собра другарите да се напоручаат убаво „оти ќе имаме троа работа денеска" — им рече.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Командантот, му се доближа на Јани и му рече: - Еве, земи ја мојата порција и со Мита појдете во селото.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Откако Профим успеа неколку пати да ја премине кришум границата за Албанија и да донесе во селото сол, масло, шеќер и газија, спечали пари и го купи сиот брег; ги израстури меѓите на брегот, ги спои малите парцели во поголеми, испланира кои делови ќе му бидат бавчи, кои лозја, кои дрвја ќе ги исече, а каде нови ќе насади, каде патот ќе го рашири, од каде вода ќе довлечка за сиот брег да го наводнува - зафати да приготвува материјал за да го обгради брегот, да не им дозволи ни на луѓето, ни на селскиот добиток да врви по него без контрола, а и да му олесни еднаш на душата што, ете, сиот брег најпосле ќе го стави в рака.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Иако работеше во Електростопанството во Градско, Стерјо остана да живее со мајката и сестрите во селото Крушица, сместено во остриот засек на планината Бабуна, низ кој во сите годишни времиња течеше распенета снеговница.

„Полицајка в кревет“ од Веле Смилевски (2012)

Не сум сигурен од кого чув дека во селото се случило и едно убиство на нашинка, а виновникот, иако можело да се знае, не е пронајден.

„Црна билка“ од Ташко Георгиевски (2006)

Ѓорѓија си ги поткасна долните муцки и слезе в село не прашајќи го Дамета зошто се збираат, и тоа баш во неговото село.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Поточно романите Ова е мојата татковина, Мојот американски аџилак и Орелот и штркот, меѓу другото, претставуваат и автобиографско мемоарска трилогија што го опфаќа животот на авторот од раното детство во селото Кономлади, неговото иселување во Америка, печалбарскиот живот во оваа земја, па сè до неговото реализирање како новинар.

„Невестата на доселеникот“ од Стојан Христов (2010)

Уште ни командата не беше падната, а нашите почнаа да паѓаат.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Богородица ме исчува тогаш тетко Персо, ама мојата сестра Добра подоцна, во оваа Македонија, го роди своето црно семе, едно убаво моме што го завикаме Ленче, а така и го крстивме! и продолжи дека Евгенија се родила во село Долнени, прилепско, а на школо заодило во Гаково, во рамната Војводина, онде каде што биле, оти од разни каришта, една малечка, малечка егејска Македонија, каде што таа, Пелагија, била стигната од судбината што се случила на ден Богородица, а се реализирала во рамната земја, во плодните ниви на селото Гаково, и молкнувајќи неколку мига, продолжува со тапа болка во зборовите Во мојата плодна нива дури таму, во рамната земја, ми фрлија црно семе!

„Црна билка“ од Ташко Георгиевски (2006)

Идењето нејзино во селото се одбележа со крв.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

— Д'лги години како и гледам нашите книжевни луѓе в село, ама ни на еден не су врлил око.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Бидејќи немал што друго да прави, дедо Геро ги послушал, отишол в село и донесол зајре.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Наслушнувал, чул. Извик, потоа шушкање во тревата и птичје мешколење на гранките зад куќата.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Вичо, во близината на село Дробиште на западниот дел на езерото Мала Преспа, во селото Турје и во Лерин тој живеел и се движел слободно “меѓу Македонците кои го примиле и верувале“.

„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)

Етим беше си ја имал мувата на капата и беше се засолнил дури во Солун, та Саботчани имаа задоволство да се огреат вечерта на неговата кула, а чифчиите таа ноќ имаа гости на неговиот чифлик во Биџова маала.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Застанаа. Слегоа од џипот. - Се чини дека во селото нема жива душа... - рече новинарот.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Ако седеа мажите в село не ќе им раѓаа женичките џагуриња со големи заби.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Средбата се случила за време на разговорите меѓу ЕЛАС, НОД на Македонија и НОД од Албанија во селото Солтири во Егејска Македонија на 29 јули 1943.

„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)

Таа година в село се отвори третокласно училиште.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Владиката одново дојде во селото.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Јас трчав да го барам брат ми.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Највисоките раководители на Битолскиот револуционерен округ биле собрани во село Смилево на конгрес кога низ Македонија се проширила веста за Солунските атентати.

„Солунските атентати 1903“ од Крсте Битоски (2003)

Не бевме сигурни во селото Модришќе, беше непријателски настроено кон партизаните.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Се изми повторно, стана и продолжи по патот кон гробиштата гледајќи ги и понатаму промените што настанале во селото.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Нашиот пат со времето и трагите на спомените не однесе во селото Езерец, сега Петропулаки.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Го наполни ќемерот со жолти, ја нареси уздата од Белчета со киски и бели меџудии, го опна ќостегот со бели череци и зашета од село в село.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Коџабашијата Митре, забраден со бела марама, небарем заб го боли, ја јавна маската и ја бодна долу Скаклевите воденици, ја прејде Црна баш каде што прејдоа четниците вчера вечер и за неполни два часа влезе во Старавина — никој да не го забележи.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

И пиеја. Зафати едно општо пиење во селото и во пиење бараа одишка од напнатоста.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Родена сум во село Крњево во околината на Кавадарци, на 29.12.1924 година.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

„ Добро“, рече. Кучињата во селото молкнаа.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Русокоси луѓе во селото имаше повеќе, што се должеше како што велеше Мил, на сулфурните испарувања од дувалото.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Со таа молитва растеа сите деца во селото, не постоеше дете, што не ја беше чуло.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

Влезе в село и по патот пред продавницата како стрела помина голем бел автомобил со двајца луѓе во него, еден - шоферот, и другиот - патникот... ...

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Кога ќе имаше некоја потреба сите во селото знаеја дека таа меси убав леб и многу жени доаѓаа да гледаат како го меси.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Можеби снегот во селото и на пристапите кон планината е уште повисок, па никој не може да се пробие низ него.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

По природа бистер, научи да чита и пишува од тебе — од мене, ја изучи кај Чала в село наусницата, светчето, псалтирот и некако со аргатите што одеа во Метуите и Кесендрија се завлечка во Солун, та место да оди да жние на светогорските манастирски чифлизи, тој остана во Солун.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Невозможно е најдобриот женкар во селото да се споил со најдобрата женска во селото.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Побогатите некако му плаќаа на Лумана, но сиромасите, а такви во селото беа повеќето, немаа.

„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)

Што, на? Фиданка Кукникова има дваесет и седум години и ќе ги надживее и помладите во селото, Е, на! Но тебе, престаренику, на! Разбираш?

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Вратата се отвори и се заниша на ментежињата, отворајќи се и затворајќи се.

„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)

Во селото имаше само една фурна и една мала продавничка која служеше и како кафеана.

„Животот од една слива“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2014)

- За белја, место да одам право в село, јас се задржав во гратчето патем.

„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)

Кокошки, јагниња, прасиња, алви за ручек и вечера, зоб за коњот, сѐ се носеше по конаците каде Толе кондисуваше в село, секогаш: тој, Мише Ќосото и белиот коњ во една куќа, а другите седум другари во друга.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Секоја година за време на училишниот распуст чичко ми се враќаше в село, а неговото идење ние децата го очекувавме како најголем и најсвечен празник.

„Маслинови гранчиња“ од Глигор Поповски (1999)

И сега, ете то, го теши Митрета и му го изложува својот план: — Каде е на конак аскерот? — Долно маало — одговори Митре.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Истакнатиот македонски писател Ванчо Николески е роден на 10 јуни 1912 година во селото Црвена Вода, охридско.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

Јас веќе немам збор во селото. Лаже, мате, отио напред.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Ајде, да слеземе во селото, во домата наша... да го разгориме жарчето во пепелта запретано.

„Молика пелистерска“ од Бистрица Миркуловска (2014)

Најстариот, оној што на пат носел остар наџак, рекол дека проказата ќе го изеде сето живо месо во селото. Не помагале ни молитви ни лекувања.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Покрај Илија и мајсторот Наума вечерта се прибраа пет шестината трупари.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Право да кажам, нас жените многу нè малтретираа, а тие мажите ќе си појдеа во задругата во селото и таму се честеа, муабети си тераа и доцна си доаѓаа дома.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Кога се стемни, се провре низ прозорчето од коњушницата и го фати патот за дома. Во селото стаса пред закопот.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Жената замолкна, воздивна, си го избриша образот со црната шамија и се загледа пред себе.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Не можејќи да најде, му идеше помислата да се врати најпосле дома в село, да заврши со овој скитнички живот што го започнаа со Којо Пипилето, работејќи најпрво како ѕидарски работници во родното село, па и во соседниот град, па во други градови, оддалечувајќи се сѐ повеќе од родното место, како реки што одат во спротивен правец.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Училишниот прислужник Геро, пред да забрани власта секакво излегување или влегување во селото, му го открадна коњот на болничарот што дојде од град и одјури некаде бегајќи ѝ на болеста.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Распрашуам — распрашуам по приатели, по роднини, никој салам нема да ми каже.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Луѓето од Езерец уште од зори се приготвуваа да одат во манастирот, да му запалат свеќа на светецот, да му се помолат и да купат нешто на панаѓурот; во селото врвулица: излегуваа луѓето од куќите, се меткаа по дворовите, се собираа и тргнуваа; секој носеше по некој дар за манастирот: овца, коза, теле; тие што немаа добиток, плачки: кошула, риза, чорапи, бовча, шамија; рикаше добитокот по патот, луѓето се довикуваа, се причекуваа да одат заедно; помладите одеа пеш, а постарите и децата качени на коњи или магариња; некои одеа со чунови по езерото во кои имаа изнаредено плачки за спиење и храна - сето личеше на некоја преселба, збег.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Многу, многу марширавме, ама во селата не не пуштаа да влеземе.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Стана Ламбе и одговори: - Патролата дојде во селото, го врза Анѓелета и го отера некаде надвор од селово. Понатаму што станало не знам.

„Волшебното самарче“ од Ванчо Николески (1967)

Во тие денови во селото за подолго време беше заседната и една од првите македонски авто единици, формирана од задленети бугарски и германски камиони.

„Добри мои, добар ден“ од Глигор Поповски (1983)

Отец Прокопиј многу, многу одамна ме поучи: Побрзо ќе заборавам кога пуштив брада, одошто да заборавам дека и во селоно зад ридон нашенци живееја.

„Желките од рајската градина“ од Србо Ивановски (2010)

Имавме движење за Богомила, цел ден и цела ноќ пешачевме, не знам во колку часот стигнавме во селото и почнавме да тропаме по вратите да ни отворат.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Го носел и својот маузер, за него многу прикажуваа во селото, Змејко знаеше само за фишеците од таа пушка, што ги наоѓаше по мутлите од старата куќа.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

Во Скопје со проектот се опфатени основните училишта „Лазо Трпковски“ и „Цветан Димов“ и по едно училиште во Битола, Куманово, Кочани, Тетово, Велес, Струмица и во селата Бршани и Велегошти.

„Тополите на крајот од дедовата ливада“ од Бистрица Миркуловска (2001)

Селото е тукуречи ново и е изградено подолу од старото... Пред влезот во селото, кафеана.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

- Збори што друго имаш во селото, овци? Јагниња? Говеда, ајде керата кажувај! Арач треба да собереме!

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

- Јас сум главниот султанов инженер...

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

Затоа кога видоа дека Турците идат в село, се им излезе пред очи и почнаа да кршат прсти и да се жалат: – Е, што ќе правиме сега, попче? – го праша ќефалијата попот кој важеше во селото како духовен пастир и најпаметен човек. – Е море, што ќе правиме, Димо!

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

Така кај нас, в село, во Брегалница ловат полни кошеви риби.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Одеднаш, од сите страни, во селото влегуваа германски патроли.

„Волшебното самарче“ од Ванчо Николески (1967)

Но помеѓу ноќното ловење на полуголиот господов слуга и настанот што долу, во селото, тој некако им го раскажал на ловците од Кукулино и на неколцината ранобудни лесновци, лежеле во просторот на времето полни тринаесет години.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

И понатаму одам на лето во селото.

„Животот од една слива“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2014)

Следниот ден беше Благове, празник, и ние учениците очекувавме Петре Даскалот да нѐ собере, ама манастирското клепало не удри и се разбира оти тој не е в село, заедно со другите некаде е заминат.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

По таквите копилиња сите во селото фрлаа мунѕи, а нивните мајки си го колнеа и животот и денот кога им се подале на војниците в рака.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Таму никој не седеше. На тој стол ќе седне владиката ако се случело во селото наше да дојде.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Некој на рамо, некој со волови влечкаа во селото греди и дрвја за да ги поправат пак куќите.

„Волшебното самарче“ од Ванчо Николески (1967)

Тие го најдоа Дамета и го прашаа за комитите, за Комитетот.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

Туку седи Силјан и се чуди на тоа што му го кажувале; каква работа ќе биде таа, луѓе невидени ни чуени да му прикажуваат за сѐ што имал дома и за што му се сторило нему и во селото.

„Силјан штркот“ од Марко Цепенков (1900)

Во селото што го носи во себе Чинго, веќе се пробиле и елементите на онаа цивилизација што до пред педесетина години немаше никаков пристап во духовната сфера на народниот раскажувач.

„Големата вода“ од Живко Чинго (1984)

Зашто сите во селото со години веруваа дека компирот во планинско место како нашето не ќе го биде.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Дедо Димо со своите гости остана да ноќева в село.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Кучињата во селото побеснеа од лаење и завивање.

„На пат кон Дамаск“ од Елизабета Баковска (2006)

Куќата е една од најстарите во селото; направена од петаври: од штички и плитар, од лескови прачки исплетени од дирек до дирек како што се плете кош и облепени со кал измешана со плева, слама и козина за поцврста да биде; на многу места калта и испадната од ѕидот и зјапаат дупки низ кои ветерот се провира и свири; во тие дупки птиците се пикаат и прават седела клувкајќи го и користејќи го истиот материјал со кој е облепена куќата; чардакот од куќата виси над патот како дрвено корито спуштено од небото; куќата е затетеравена на едната страна како пијан човек и, изгледа секој миг ќе падне.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Тоа беше сè што се случи во селото по згаснувањето на чадот.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Оттаму почнаа да ја наслушуваат надежта.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Кога нашите го истерале грчкиот поп, како што знам по кажување, во селото им дошол грчкиот владика, некој си Стаматијадис.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Сѐ што се случува во селото: добро или лошо, се случува на него: преку него врват и свадби и свадбари, и погреби и музики, и арамии и војски, по него во селото доаѓа една власт а си заминува друга, по него се испраќаат и пречекуваат луѓето за војници, печалбарите по светот; на него седнуваат старци и старици да се топлат на сонцето, на него везилките од селото се собираат да везат и пеат; на него се читаат наредбите на власта, по него се тркалаат бочви за да киснат во езерото; крај него се садат муренкови стебла за сенки; на него говедарот го собира добитокот за пасење; којшто ќе дојде од градот или околните места да купува и продава, на него купува и продава; тесните сокаци: одат кај ќе им текне; се кршат, се извиваат, се провираат меѓу куќите, кружат и пак одново се враќаат и излегуваат на широкиот пат крај езерото; по отпадоците што се фрлаат на нив, се знае која куќа што готви за јадење која што заклала; која бара заскитан добиток или деца, во која се веселат, а во која водат војна; по тие сокачиња, ако си невнимателен, можеш да се чукнеш во столче, во синија, во каца, во кош, во тезгере, да се слизнеш на лушпа од тиква, од лубеница, од лепешка; да цапнеш во бразда што одненадеж ти излегла, да се сретнеш со натоварено добиче со кое не ќе можеш да се разминеш; да ти лавне одненадеж од некоја порта куче, да те запраша некој кој си и кај одиш, да те викне некој што започнал сам во дворот да пие; низ нив и зиме и лете струјка ветер од езерото и шишти како низ тутурка, како низ оџак; галеб кога ќе се најде во нив, креска како да се загубил; боите на куќите: сината: луѓе вљубени во езерото, во мирнотијата, во спокојот; мудри, темелити, неизбрзливи во ништо, сигурни во она што го прават и говорат, верни на она што го преземаат или ќе го наумат; добри, предобри, душицата како на дланка да им се гледа; засакаат ли нешто - се врзуваат за него трајно и за век, како што се врзуваат земјата и историјата; зелената: скитници; непостојани во сѐ: во потфатите, во работата, во мислите, во духот, во зборот; она што го започнале денеска да го кажуваат, ќе го завршат вечер, утре, или никогаш; не држат многу за ред, за збор: зборуваат за работи што не им се доволно јасни, одговараат на прашања пред убаво да размислат, решаваат пред да бидат наполно сигурни; слобода и ширина имаат во сè; жените со рулче на раце или на босици седат на прагот; децата им мочаат кај им е ќеф, седат на прагот или скитаат по сокаци; очите им играат како во масло.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

И дали по своја волја и убедување или по потреба и барање на власта, централната и локалната, си создадоа здружение на Егејците и читаа весник “Глас на Егејците”, и се собираа во клубот на Егејците, и се грижеа за Егејците сместени во селата околу Скопје, Битола и Куманово, па и за тие во Војводина, ама се дотогаш до кога грчкиот крал Павле не одлучи со воз да оди во Белград и тоа преку Скопје.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Секоја година на денот на неговата погибија во селото Мелас се одржуваат свечености посветени во негова слава.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Строг поглед и ситни сиви очи.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Но автобус за во селото имаше само двапати во неделата.

„Животот од една слива“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2014)

Писокот на свирењето на ветерот се лелееше низ воздухот во селото одавајќи ја стравотијата, се одбиваше од голите околни ридови, предадени на ветерот како покорни заробени војници.

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

Стеван наврте в село уште пред осамнување.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Го кладоа в постела: Неда по тажачки прати, најарни тажачки в село.

„Сердарот“ од Григор Прличев (1860)

Татко ми во селото беше многу ценет и многу убаво нè воспитуваше.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Штом имате грчки поп, вие друго освен Грци не можете да бидете“. Кога татко ми го кажал тоа во селото наше, од тоа на луѓето им се преполнила чашата и му ја дале дирлата на грчкиот поп.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Така задуман со куп недоквачени мисли стаса пред големата капија, пред куќата која со својата градба се разликуваше од сите останати куќи во селото.

„Последната алка“ од Стојан Арсиќ (2013)

Ова ти го кажувам оти мислам дека на Еда врската во селата околу Лиманци треба да му беше Војне.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Стана дури и вообичаено при секое доаѓање шумарот да им разнесува леб на колибарите, а тие да испраќаат со џипот во село качиња со сирење и канти со млеко.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Толе проведувајќи го времето постојано во природата меѓу животните и птиците, им го знаеше нивниот немушт говор и ги имитираше: кога ќе зарикаше како магаре, сите магариња што ќе го чуеа во селото рикаа; кога ќе замукаше, како крава, сите крави мукаа; кога ќе залаеше како куче, се одѕвиваа кучињата; кога ќе замјаукаше, се одѕвиваа мачките; кога ќе закукаше, му се јавуваше кукавица.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Еднаш, кога брат ми Спиро дојде во селото да му донесе упатства на Пандо Дуковски наврати и дома да си ја види фамилијата.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Во градината повеќе не се седи, а и ноќе не се спие: лае и ги довикува и другите кучиња во селото.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Денес в село сите ќе се соберат и колибари, и отселени по градовите, па дури и од Америка ќе дојдат...

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

— Де е видел господ, арамиите влегоа в село; бргуте, браќа, откинувајте ме од виа пци!...

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Возејќи за Костур, навративме во селото Руља.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Та така ние во селото се сторивме и со поп баш за Водици и со уште двајца соученици.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

БОРБАТА ВО ДРЕНОВО По недела дена добивме смена и се повлековме во селото Дреново.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Потоа сѐ стивна... Утредента се вратија во селото. Рајчани беше полно мртовци.

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

— А сега, ако су јас домаќин и ме почитувате за таков, повелете сете кај мене в село на госје, — ги покани Толе сите и си го јавна Белчето.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Како што растеше Богдан, така сè повеќе доаѓаше до израз тоа ”ѕверче” во него: немаше дете во селото со кое не ја испробуваше силата, не се тепаше.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Дотрча еден заптија. Командирот му нарача сè што треба да направи, заптијата отиде во селото.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

Илија му соопшти на Митрета за гостите и овој не малку се изненади кога разбра дека Илија ги довел в село.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

— Поседите вие дури да втаса вечерата, a јас ќе вида шо има — шо нема в село — рече и слезе долу до кај кулата.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Кога остарела, кога повеќе не можела да ги гледа и прегледува, отишла во селото Брусник кај зет ѝ.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Тогаш и добитокот го отераа в село, зашто неговиот единствен син, Данчо, не можеше да ги остави селските работи и да остане подолго време во колибата.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Сите се пливнати по работа и в село е исто како на полноќ.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Камбо тогаш ми рече: Миле, ќе кажам дека јас ја прекинав колоната, јас сум Циган и не е штета што ќе загинам, а ти си убаво девојче и ако загинеш цел баталјон ќе плаче, а кога ќе чујат во селото и тие ќе се расплачат.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Свртуваме лево. Петстотини метри асфалтен пат до влезот во селото.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Главниот штаб на НОВ и ПО на Македонија и ЦК на КПМ се сместиле во село Фуштани.

„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)

Ќе те вика чолакот, ќе те испрашува...

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Коњот ми пцовиса, а во селото нема никој кој би ми го позајмил својот.

„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)

Кога луѓето свикнаа на тишината, одненадеж се чу глас на едно куче кое се појави во селото.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Тој деновиве се вратил во селото, а со него ќе поведе на работа во Германија нови керамичари.

„Патувања“ од Никола Кирков (1982)

ГРАДСКИОТ СААТ ВО ПРИЛЕП Градскиот саат во Прилеп е граден во турско време.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Радосни штрковите си тргнале и си се упатиле секој род и фамилија за својот вилает, а Силјан со Аџиовци си долетале во село Коњари здрави и живи.

„Силјан штркот“ од Марко Цепенков (1900)

Им ги враќам шарките и белезите од животот во селото расштркани по стреите и гумната, закачени и виснати како избледени панделки и крпчиња по глоговите, по плотовите.

„Захариј и други раскази“ од Михаил Ренџов (2004)

Се сеќавам во селото Црешево, имавме одмор во исто време кога една бригада се враќаше од каде што ние требаше да одиме.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Потоа другиот добиток во селото почна да рика и Тане рече исплашено: - Ова не води на добро... кобат...

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Тука, во селото, само Томе Манев беше негов човек.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Да не ги видевме божем не ќе знаевме дека смртта влегла во селото. Тоа и онака умира.

„Најважната игра“ од Илина Јакимовска (2013)

Бригадата слегуваше од Караорман. На чело со знаменосецот, бригадата влезе во селото Мацково. Знаменосецот сега беше мацковчанчето Трајче!

„Волшебното самарче“ од Ванчо Николески (1967)

Добро познавајќи го убиецот, таа веднаш отишла во Битола за да му се поплачи на жупано, но наместо заштита ѝ било наредено „добро да си ја затворам устата“.

„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)

Треба атарот на дедо ми Крстина во селото да му беше голем та Јоле што си го направи тој ќеф.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Ти личиш на старецот, кој некогаш бил најубав ерген во селото и ги привлекувал погледите на убавите моми.

„Од дното на душата“ од Александра Велинова (2012)

Од сите страни во селото се крена чад.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

А тој, Пере со брата си Јована, им направи ќерамиди тука, в село, на Црниот дол, во нивчето на дедот Ѓура Јовановски, и им ги покри, еднаш за секогаш, куќите.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

XI Полковниците обиколувајќи ги терените меѓу манастирот и селото, зачуја свирки и тапани во селото.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Сѐ што правеше Дукле за да ослаби, не помагаше; Кала како да се гордееше што беше толку дебела, што беше реткост, исклучок во селото; при исфрлувања на секое кило од себе, се плашеше да не тргне надолу, па да не знае што да ѝ направи на кожата.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Болеста го натера ветеринарот Скрез (ајвандокторот, како што го викаа луѓето) почесто да доаѓа во селото; не можеше од работа да престаса да крене глава: не знаеше во која куќа побргу да појде, на кој добиток побргу да му даде помош.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Зошто ни е во селово! Паликуќа, паликуќа е, сѐ да ми се сотре ...

„Дружината Братско стебло“ од Јован Стрезовски (1967)

Одиле, одиле, дошле во селото, во куќата на човеко.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Тој ден ми беше срам да се вратам в село.

„Прва љубов“ од Јован Стрезовски (1992)

Во еден момент, од високото плато на кое стоевме, го слушнавме долу во селото гласот на Надежда како продорно вика: Мајкооо! Мајкооооо!

„Бунар“ од Димитар Башевски (2001)

Повесна и потресна е сликата од престојот на Христов на Балканот како дописник кога е толку блиску до неговото родно село Кономлади, на патот од Солун до Албанија со такси автомобил, кога гори од желба да се врати во селото и да го посети својот ”мошне сакан” татко; но носен од сознанието дека би можел да му наштети на својот родител од страна на грчката окупаторска власт, тој заминува со надрочени солзи во очите по патот преку границата.

„Невестата на доселеникот“ од Стојан Христов (2010)

Каков овчар? се крстам почудена. Којзнае има ли во селото десетина овци!

„Кловнови и луѓе“ од Славко Јаневски (1956)

Чувме една пушка, а потоа еден тапан, чука ли чука.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Се избистрија и чешмите во селото и луѓето сјурнаа навалица да пијат колку можат и не можат - да се наситат; започнаа фурните по дворовите да чадат, да печат луѓето леб, да јадат, да го заполтат гладот: ги јадеа уште жешки лебовите, уште неостинати; собираа зеленчуци и плодови останати по тињата, ги миеја и ги групкаа.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Камчето во матарката на Шишмана тропаше и тие сè повеќе навлегуваа во селото, се приближуваа кон куќата на тета Сандра.

„Будалетинки“ од Мето Јовановски (1973)

- Нека го јавне коњот и нека оди по шумарот в село.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

А зиме одново ќе се нафатеше мраз на гредите, па луѓето и добитокот изѕемнуваа.

„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)

Дедот Коле пропука на казармата и гледајќи дека главната сила, што ја предводеа војводите откон гробиштата, се откажа од борбата, и тој како Толета се повлече и ги фати блиските чукари „Шупливец" да гледа што станува в село.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

И немаше ден да не долетаат непријателските авиони.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Можеби поминаа два месеца и во селото почнале да зборуваат – зошто она дете постојано чмае на мајчиниот гроб, зошто не го приберат.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Работеше во градската болница и секој четврток доаѓаше во селото да врши преглед.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Вие, како сте, браќа, како поминувате во селово?“

„Силјан штркот“ од Марко Цепенков (1900)

Разбра сѐ што стана во дните по нападот, но не го сожали Мисирлијата, попот, даскалот и другите.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

- Бидејќи моето Качарево е појужно од вас, на 30 . април јас ќе ти бидам гостинка во Нови Сад, а следниот ден сите заедно заминуваме во селото.

„Последната алка“ од Стојан Арсиќ (2013)

Во тоа време Јосе Натемагото се прочу во селото како гледач.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Тие не паметеа дека дотогаш во селото имало тримерџики.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Товари си го магаренцето, Слези си долу во село, Слези си долу во село Там’ Милка да ја целиваш“.

„Антица“ од Ристо Крле (1940)

Од секоја куќа во селото се гледа манастирот Св.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Во селото секогаш ќе се најдеше некој што не можеше да плати.

„Луман арамијата“ од Мето Јовановски (1954)

А од тоа девојче в село ни поубаво, ни поумно, нити подобра пак куќа и фамилија нема.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Ова можеби му беше прво расплакување, по раѓањето, зашто Роден Мегленоски одамне не живееше во селото.

„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)

Власите повеќе живеат во градовите и се трговци, а ние повеќе сме во селата и сме селски стопани.

„За македонцките работи“ од Крсте Петков Мисирков (1903)

Во сета несреќа, дојденкава, баба, останала единствено дете со плетенки во селото, па и пошироко, а сите други што оделе во Бугарско училиште поради вошките потстрижани до глава.

„И ѓаволот чита пРада“ од Рада Петрушева (2013)

Не би сакал да ме постават пред некој валкан ѕид ни по грешка.

„Жената на белогардеецот“ од Србо Ивановски (2001)

Сепак, еден летен ден, во недела напладне, кога сите на гредите пред продавницата седеа како овци на мерис, видоа како далеку долу под селото, над врбите крај патот, се крена облак прав и потоа заоди по кривините на патот кон селото налик бушава џиновска брзонога гасеница, што кога влезе в село им се виде како ламја од која се саштисаа и сите преплашени станаа на нозе.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Зашто јас нему му бев домаќинка каква што друта во селото немаше.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Следното и следното и следното лето... ние нашето семејство повеќе не одевме во селото.

„Животот од една слива“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2014)

Бев во голема невола: ми претстоеше итно патување; еден тешко болен ме очекуваше во село оддалечено десет милји; силна снежна меќава го исполнуваше просторот меѓу мене и него; имав кола, лесна со големи тркала, токму онаква каква што е потребна за нашите патишта; завиткан во бундата, со ковчежето со инструментите в рака, веќе стоев во дворот, подготвен за пат; но коњот, коњот го немаше.

„Црни овци“ од Катица Ќулавкова (2012)

Кога се приближувам до селото, првата куќа од лево, крај една мала карпа е на едни диви луѓе кои сите ги дефинираа како такви, затоа што не се мешале со никого, така што тие отсекогаш биле исклучок од сите случувања во селото.

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

Откако во куќата на Спира Клечев влезе Паца, не остана жена во селото што не сакаше да наврати да се изнагледа и да се изначуди.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Во селото се правеа многу свадби и ме викаа да помагам, одев и кај роднини и кај јабанџии да им помагам, зашто многу убаво го месев лебот, посебно убаво месев мајалник – наутлија, тоа го научив од стрина ми Риска.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Осврнувајќи се на националноослободителните борби на македонскиот народ, тој посебно се задржува на перспективите на Македонија по ослободувањето, бидејќи тогаш „македонскиот патриотизам го достигнал својот врв“, што предизвикало „големи тешкотии за миротворците“, бидејќи „од два и пол милиони Македонци, само еден милион живеат во границите на југословенска Македонија“, а остатокот „сѐ уште се наоѓа под грчка и бугарска управа“.

„Македонија низ нишанот на САД и Британија“ од Тодор Чепреганов (2012)

Стигнавме во село Ономлади и сега си правам сметки: од кога немам месечен период, колку време ми изостанува чистењето.

„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)

Докторот Татули идеше почесто во селото, ги прегледуваше луѓето и им велеше: - Вам умот ви е само во вулканот...

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Разбра дека нешто друго се случува во селото.

„Дружината Братско стебло“ од Јован Стрезовски (1967)

Лелеци четворни - за сосечените таму далеку на Беласица, за ослепените, за неживите и живите во селото, за попленетите млади невести, моми, момички и дечиња!

„Молика пелистерска“ од Бистрица Миркуловска (2014)

Во жалбата наведе дека вештото лице кое изврши увид, дава свое мислење само околу тоа колку е оштетена куќата а не и кои се причините што довеле до оштетување на куќата; дека вештото лице самото наведува дека не е стручњак по ова прашање; па спрема тоа, треба стручно лице да даде свое мислење за причините што довеле до пукање на куќата, зашто има и други куќи во селото што се на иста или приближна оддалеченост од каменоломот, а не се оштетени; што се однесува до сведоците: тие тврдат дека пред употребата на експлозивот, куќата не била напукната, но не можат да тврдат дека тие пукнатини настанале токму од експлозиите или од нешто друго.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Мајка ми го правеше најубавото сирење во селото и месеше најдобар леб.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Пред влезот во селото, лево од патот забележавме парче штица закована на дабово стебло и натпис: “Σπηλια Ζαχιαριαδης”.5 До пештерата пругоре по стрмнината води тесна патека и пред влезот во широкото плато распослано под сенките на нискостеблестите дабови, свртува лево.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Со секое доаѓање в село, Богдан забележуваше промени на неа: забележуваше како телото сè повеќе ѝ најадрува, сè повеќе облините ѝ се испакнуваат, сè повеќе ѓаволесто и заводливо го гледа и сè повеќе го следи каде оди и не го пушта да шета сам.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Та, ене го и даскалот Бино ја протепа жена му, што е даскал, та веќе оти секој втор селанец в село ја има тепано жена си барем по два три пати во животот, тоа си е редно.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Инаку што можеше друго да значи нивниот последен ден во селото, последната нивна средба.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

Пелагија открива дека ѝ е мило што не останува сосема сама во селото, дека овие луѓе околу неа, тешки од болка и достага, се всушност нејзина радост.

„Исчезнување“ од Ташко Георгиевски (1998)

Како што за никого неочекувано во селото се појави колата на Аето, исто така, за никого неочекувано, а уште помалу сфатливо, го снема Илета Вегов.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Толе си зашета сега од село в село, но со одредена цел. Не мислеше само на фаќање бегови и што поголеми пљачки, ами од арамија се претвори во одличен агитатор.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Во моето село пак гумно се гласи, на небото горе пак солнцето пече, во селото мое пак снопје се носат, пак жито се врши и потта пак тече...

„Мое село“ од Ванчо Николески (1950)

Даскалот Бино ја наведна главата. И додека по малку се надеваше да го поканат да си го земе старото место — даскаллакот, една вечер го најдоа во Село Манастир неколцина четници — поправо воени дезертери што ги бркаа со Јована — и го фрлија жив од една стена блиску до селото, во еден длабок процеп, од каде што ни орлите не можеа да го изнесат.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Брзо со трчање се упати кон Велјановата Ливада, за да му јави на Горјана за сѐ што се случи во селото... ***

„Волшебното самарче“ од Ванчо Николески (1967)

ГРИНАВЕЈ: Да, меѓутоа политички беа неутрални, бидејќи се занимаваа со прашања: колку има овчарски кучиња во селата на јужен Велс, колку има јапонски ресторани во Ипсвич, информации од банална природа.

„МАРГИНА бр. 8-9“ (1994)

Добивме наредба да го нападнеме Прилеп. Целата наша дивизија стигна во селото Ореово.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Имало гости од сите страни на нашата земја, но меѓу нив најбројни се децата, сместени во детското одмаралиште „Шула Мина“ и во мотелот „Козјак“ во селото Пуста Река.

„Тополите на крајот од дедовата ливада“ од Бистрица Миркуловска (2001)

Го нашла на средсело и пред сите луѓе беше му рекла: „Јас тебе ќе дадам градината, нивата сосе оревите, црниците, куќата сосе црниците, пари не сакам да ми платиш, бакшиш ти ги оставам, само ќе гледаш чешмата да не секне.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Ако не ти е добро овде, оди кај мајка ти во село и умри од глад.

„Диво месо“ од Горан Стефановски (1979)

Бојан се пресели со мислите в село, во топлата светла соба на татковиот дом, па наеднаш почувствува дека очите му се навлажнуваат.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Нивната појава денес во селата на Западна Македонија предизвикува страв и трепет...

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Според интерниот партиски договор, кој своевремено му беше дискретно пренесен и на Чанга, козите требаше да се вратат во селата, таму да се заколат, или овде, во градот да им се отстапат на народните мензи.

„Времето на козите“ од Луан Старова (1993)

Тој ми раскажа анегдота дека се исплакал кога го читал расказот „Вечно должни“ од Анѓелко Крстиќ, роден во село Лабуништа, крај Струга.

„Невестата на доселеникот“ од Стојан Христов (2010)

Си ги нарамија пушките и кинисаа да ги делат страданијата со своите блиски и роднини в село.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Трчаше старата Депа која беше како бабица во селото, де во една куќа, де во друга, де кај една жена, де кај друга, им помагаше да им се смират болките, да се породат полесно.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Ce собрале Германци, балисти, да ми одет славна Малесија, Малесија во селото Локов.

„Од борбата“ од Блаже Конески (1950)

Сега можеше и да се радува што ќе биде неколку недели надвор од оној до ситници раздробен и познат ден во селото, кога сеќаваш како секој поглед, секој збор, оди против тоа да те препознае и да те признае, те пренебрегнува, те премолчува, те принудува на една спарушеност, на една изветвеност од честите среќавања, од долгото гледање и од долгото познавање.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

Па јас ги гледам оние што беа народна власт во селото.

„Постела на чемерните“ од Петре Наковски (1985)

Одма ми в село влегоа, фатија куќи да пленват, фатија амбари да црпат, фатија овци да колат. Тие ми беа Германци.

„Од борбата“ од Блаже Конески (1950)

Навистина, тие в село не беа многу прочуени, оти слабо се мешаа во селски работи, ама со сермиичка не беа подолу ни од Чкулот и Лесната, кои секоја година, ја едниот, ја другиот, беа коџобашии.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Тој ги научи старците на тоа во свое време, кога навистина беше претседател во селото - Затворите ве чуваат од арамии и крвопијци , говореше на состаноците.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Момчињата, што го испратија до границата и што пукаа на Србите, не можеа да ги убедат своите селани — противници, — та и тие, (како Коле Куков и Стојан Салил што платија со главите за „бугарштината“ од српските жандарми, ја платија „српштината“ уште на вториот, третиот ден по идењето в село.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Таа ноќ во селото Чаништа, откаде Толе зеде брави и леб, и откаде требаше и за утре да се однесе пак јадење на Маргара ни леб се месеше, ни брави се печеа.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Вторпат во таа година, пред Петровден и сега, надојдоа порои и пробучија со злокоба низ празното корито на Давидица со повеќе стари воденици на брегот орколку што имаше домаќинства во селото.

„Забранета одаја“ од Славко Јаневски (1988)

Ацо, постариот сопатник, кој во селото оставил големо семејство, додека го ставаше преостанатото јадење од појадокот во торбите и кутиите, сепак малку подзастана и, некако повеќе за себе, рече: „Зар мислиш дека ми е арно таму каде што сум?

„Патувања“ од Никола Кирков (1982)

Така, човеков, раатисан, стасал таму за каде што бил тргнат, свршил работа и по една недела или колку, се вратил во селото...

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Кога немаше фашисти во селото имаше партизани и така наизменично.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Но Илија ова го предвиде уште на бичкијата кога го повика Толета да слезе в село.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Камилски ќе забележи и солиден број заемки за називите на јавни градби, градени уште од времето на Османската Империја кои останале и со денешна употреба речиси во сите земји на Балканот.

„Балканвавилонци“ од Луан Старова (2014)

Намуртени, озлојадени, загрижени, тие брзаа да се доберат до некоја колиба или трло каде што ги оставаа кременачките, косите или крклизите и бараа некој обичен, предмет — јарем, палечник, плаз, некој сноп 'ржаница да кренат на рамо и со него да си влезат в село, незабележани, оти знаеја што ги чека дома сите оние што беа им се придружиле на комитите.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

БАРОВО Веднаш потоа дојде сестрата на снаа ми и ме зеде да поседам кај нив, во село Барово, Тиквешко, никогаш дотогаш не бев таму.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Со понада му доаѓа и најстарата жена во селото; се влечка со мака по сокаците, но тоа нејзе ѝ причинува задоволство, што сè што било пред неа испратила, надживеала.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Неколку дена пред Вртолум (денот кога Лоте Томев ја славеше годишнината од својот повторен живот) испрати неколку телеграми во селото.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Не се согласувавме баш секогаш околу многу прашања, ама сите спомени од моето рано детство се врзани со неа.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Паметам еднаш кога поминаа во селото и дојдоа дома да нѐ видат.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Во селото за првпат видов и некои животни што дотогаш ги имав видено само на слики по учебниците од „Запознавање на природата“ и по сликичките од мали чоколадчиња од „Краш“, што ги собиравме и лепевме по албумите.

„Животот од една слива“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2014)

Мара беше таква жена што не сакаше да ѝ се метка посредкуќи сѐ и сешто, а сега беше останата сама во селото подналутена зашто токму тој од едно цело село мажи да оди толку дена сам во снегот.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

Му ја направи најубавата куќичка и сите кучиња во селото му завидуваа.

„Знаеш ли да љубиш“ од Ивана Иванова Канго (2013)

Се виде себеси со црни плетенки, како со баба ѝ игра петкаменца пред амбарот во селото, ќошето каде што се слеваа звуците од двете џамии, се сети на првиот украден поглед на Томо во соколааната, на средношколската матурска забава и себе како кралица на вечерта.

„Последната алка“ од Стојан Арсиќ (2013)

— Бога, душа, пушки ми покажа тој пес Етим од Сабоцко, — се правдаше сиромав Ѕерѕе пред Толета кога овој на пладнина му отиде в село да си ја види сметката.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Пристигнал глас дека се вратил во селото, кај семејството.

„Црна билка“ од Ташко Георгиевски (2006)

- Ние в село имаме вршник – вели Толе, - и фурна, а вие електрични печки.

„Зоки Поки“ од Оливера Николова (1963)

Од другата страна, на планината Кара Дак кај што обитува мојата сенка, постои село Бродец, а во селото Бродец постои Брод, во кој се собрани сите животни кои Господ ги создал поред Потопот, а со Бродот управува Утнапиштим дален, а кој вие го знаете како Ное.

„Захариј и други раскази“ од Михаил Ренџов (2004)

Со тие мисли Силјан си летна од Плетварско и си одлетал во село Коњари, та си кондисал на седелото од Аџијата.

„Силјан штркот“ од Марко Цепенков (1900)

БРАТОТ ГО ПРЕПОЗНА КИЛИМЧЕТО НА ЗАГИНАТИОТ ТРАЈЧЕ

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

За време на престојот во делот на Македонија под Грција македонските партизани приредувале концерти во селата на делот на Македонија под Грција.

„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)

Дедот Коле ја зазеде јужната позиција, војводите се приближија до гробиштата од север, а Толе влезе со своите осум четници од западниот крај в село, не разделувајќи се со Мише Ќосото.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Родното село срамнето со земја, ќе живее само во неговите спомени.

„Амбасади“ од Луан Старова (2009)

Пак в село сме, не сме в град...

„Парите се отепувачка“ од Ристо Крле (1938)

Си ги наполни врзмите со трева, во десниот ја кладе торбата и си тргна в село, сиот затресен.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Но тоа беа само зборови, а овде, во селото тој го познаваше животот, тешкиот живот со сите ужаси на гладот и бедата и затоа секоја промена, одење во кој и да е друг непознат крај, оддалечување од неговото село го мамеше и му се чинеше дека е подобро.

„Бојана и прстенот“ од Иван Точко (1959)

Ми пријде таткото на девојчето што плачеше и ми вели: Остани овде во селото да ги учиш како се меси леб од ’ржано брашно.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Но сѐ што чинеа тие, беше безуспешно, зашто тој пак се снаоѓаше: одеше кај пријателите во селото и ги молеше да му дадат.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Нашите немало ни да го пуштат в село да влезе ама тој дошол со турски заптии и така тие морале со убаво да го вратат.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Во селото Старавина утринава поп Јаков служи литургија, држи проповед, та досега доцна ја пушти црквата, од која почна да излегува народ, крстејќи се пред иконата на св. Богородица над самата врата.

„Калеш Анѓа“ од Стале Попов (1958)

До утрината стигнавме во селото Шешково, село кое навистина беше мајка за партизаните.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

По судирот во Цапари, двајца коњаници истрчале во Битола да ја пренесат веста за “востанието“ во селото.

„Солунските атентати 1903“ од Крсте Битоски (2003)

Во селото Сушица, слегоа со некои луѓе кон манастирот свети Димитрија, крај кого шумолеше брза река, носејќи тревишта и искршени гранки од снеговите што ги беа повалиле таа зима дрвјата и грмушките од шип и бозел.

„Вежби за Ибн Пајко“ од Оливера Николова (2007)

Кога ќе предојдеше Богдан в село, пак беа заедно.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Но во селото немаше веќе куче.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

Кога пристигна во селото, сонцето веќе се капеше во езерските длабочини. Не палете свеќа. Можеби овој расказ не ќе беше интересен, ако тоа што стана не се однесуваше за мене.

„Бојана и прстенот“ од Иван Точко (1959)

И најстарите луѓе во селото ја знаеа само таква: повисока од сите тополи околу реката, широко разгранета.

„Маслинови гранчиња“ од Глигор Поповски (1999)

За време на својот престој во село Бапчор на пл.

„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)

Меѓутоа, Германците лоцирани во селото Негуш презеле напад кон Каракамен и мисијата на капетанот Камерон била евакуирана од Каракамен на Кајмакчалан заедно со Кларк.

„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)

Бидејќи, Андон беше млад, а беше и здрав, јак, ги издржа сите ќотеци во село Манастир и Витолиште, та Мефаил го дотера и во самото Полчиште.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Ајде, сега оди си и ако таму во селото се премислите, дојди по некој ден...

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Знаеш, неговата куќа е на крајот и има поголема одајка.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

- Како се викаат секој во селото ќе ви кажи, а за тоа каде се погребани, секој во уста држи вода.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Тој беше нестрплив да ја види својата Гица, најубава девојка во селото, а мене ми вети дека таму ќе ми најде непремено љубовница, ако ништо друго - ќе ми нареди работа со некоја од своите братучеди.

„Послание“ од Блаже Конески (2008)

Преку селата Требиње и Вали, пристигнала во селото Белица каде била договорена средба со партизаните.

„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)

Некогаш кога ќе се печеше комината во селото, и тој мирисаше на ракија и несигурно се засилуваше час ваму, час таму.

„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)

На ручекот што го приреди игуменот, се разменуваше по некој збор меѓу полковниците и пратеникот, колку да не се молчи, но сосем за споредни, небитни работи: пратеникот ќе ги прашаше како се чувствуваат овде, како им се допаѓа овој крај, тие го искажуваа своето задоволство, восхитување; го пофалија кметот за пречекот што им го направи и убавите денови што ги поминаа во селото.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Имено, во синорот на селото се случуваше тоа што често бидуваа претепувани и ограбувани, христијани и Турци, ои доаѓаа во дуќаните во селото или одеа на пазар во Прилеп, а грабачите никако не можат да бидат фатени.

„Потковица на смртта и надежта“ од Миле Неделкоски (1986)

Тоа и даде здравје, како на никое девојче во селото, и таа од ден на ден го менуваше дотогаш жолтото и бледо лице во румено, црвено.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

И во неделата пред да се пренесат пљачките на Пелагија во подареното одајче, речиси во последните сончеви есенски денови кога зајдисонцата просторот го претвораат во надреален пејсаж, таа го изложи својот живот пред неа без ништо да скрие, го разголи до толку многу што можеше да се чуе како пука голата кожа и шурнуваат безброј бразди крв. Ѝ кажа за силувањето во селото на денот на Богородица, дека едно војниче од мајка родено, не сакал да ја расипе, ама затоа пак добил куршум в чело.

„Црна билка“ од Ташко Георгиевски (2006)

По некој ден во селото дојдоа грчки службеници придружувани од џандари и во тефтерите досегашните турски поданици ги запишуваа како грчки, додавајќи им на старите родовски презимиња: - ос, - ис, - у.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Затоа сонцето го огреа баш во селото Чаништа, оттука до чуката Маргара имаше уште цел час одење, та тие што беа на чуката слободно можеа да го видат неговото движење.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

За да го заплашат овие „Грци“ „Бугаринот“ Толета, влегуваа оружани со една мартинка в раце, која на вратата ја менуваа таа иста пушка, бидејќи само таа беше во селото, но на Толета му се стори дека има најмалку педесетшеесет такви.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

„...Пандо, како што ти кажав, до војната беше кмет во селото, ама пошто после времињата се избуричкаа друг за кмет не се изгласа, остана на Панда нам на брезничани да ни биде кмет сѐ до доаѓањето на партизаните.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Гракнежот нивни се слуша од поодамна, уште од пробивањето на фронтот кога луѓето од селото си ги бараа своите загинати по планината, им ги одграбнуваа, не им ги оставаа да ги колваат, ги носеа во селото и ги закопуваа во селските гробишта; отец Серафим пеејќи им молитва им ги споменуваше имињата и велеше: „Бог да ги прости“.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Често при одење од едно село во друго, за да не му врви патот некорисно и здодевно и за да не задреме на коњот пишуваше разни поднесоци што му требеа за да му бидат готови кога ќе дојде во селото или во градот.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

- Убаво богами, - рече Србин, - а, в село, како е?

„Будалетинки“ од Мето Јовановски (1973)

Во селото Мало Коњари имаше еден чоек многу чесен и кроток, на име Божин.

„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)

Се затворија вратите и рекоа дека ќе одиме во селото Мелас, кое порано се викаше Статица.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Пак сите се радуваа во селото, дури и јас.

„Сенката на Карамба Барамба“ од Славко Јаневски (1967)

И Мечето пишуваше по два три пати една иста вересија, која по неколку месеци ќе ја плаќа Брајан кога Петруш ќе си ги земе тевтерите и ќе му оди в село.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Не потраја долго, во куќата, каде што спиеше Гоце Делчев, влезе една бабичка и извика: - Синови, станувајте!

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

Ќе им објасниме и веројатно нема да нѐ вратат назад и нема да ни речат како порано: „Вашата задача засега е во селото ...

„Дружината Братско стебло“ од Јован Стрезовски (1967)

Во градината веќе две недели не е излезен; две недели беше налегната густа магла како тесто; прст пред око не се гледаше; деновите минуваа без да се отворат; дрвјата тонеа како во длабока вода; понекогаш ќе изнуркаа со ветките како давеници што бараат спас; птиците изгладнети летаа низ маглата да бараат храна, а всушност се вртеа во круг; по патот или во селото повремено ќе се чуеше по некој вик на човек или рикање на добиток и ќе исчезнеше како потонат во бездна.

„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)

Така, за неколку години нашата фамилија стана една од поугледните во селото.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

- Вие двајцата одете долу во селото и проверете која е таа жена што веќе две ноќи вика и плаче.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Со помош на раскажувањата на прабаба ми Трајанка на необичните приказни од најстарите времиња, го одвиткувам превезот на историјата овде во селото Рајчани на македонските простори. ***

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

Со него беше и кметот кој го пречека во селото и му даде некои документи со кои располагаше.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Да беа уште в село, веќе ќе изродеа дузина деца и таа ќе одеше в црква со дукати на челото, а тој ќе вртеше бројници средсело.

„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)

Работел таму четири години и кога решил да се жени, тргнал во селото и нашол мома.

„Патувања“ од Никола Кирков (1982)

Сам и каков што беше замаен и вковтавен и во умот и во рацете, стана "ни за в гојда ни за в телци", како што општоприфатено се мислеше во селото за него.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

По шумарот веќе му јавија да слезе в село и да појде на училиште во блиското гратче.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Него сите в село го знаевме како кроток човек.

„Крстот камбаната знамето“ од Мето Јовановски (1990)

Додека била млада, како што ми велеа постарите, била најубава меѓу девојките во селото.

„Вител во Витлеем“ од Марта Маркоска (2010)

За Петрета дознав дека страшно го мачеле, присилувајќи го да каже со кого соработувал и од кого го собрал оружјето в село.

„Дружината Братско стебло“ од Јован Стрезовски (1967)

Митре му ги наброја Сивевите „мили" гости и Тодор разбра дека никаков аскер нема в село, бидејќи, ако го имаше, забитот сигурно ќе беше Сивев гостин.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Во збиркава „Мое село“ покрај песните сврзани за селото и за новиот живот што доваѓа во селото, се поместени и песни од нашето подалечно и поблиско историско минато, во кои нарочно избликнува здраво патриотско чувство. Б.

„Мое село“ од Ванчо Николески (1950)

Кога влезе во селото, со никого не сакаше да разговара.

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

Родена сум во село Бесвина (Свика) Преспа, Леринско на 25 декември 1938 година.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Беше тажен, многу тажен.

„Сенката на Карамба Барамба“ од Славко Јаневски (1967)

Во моментот јачината е преку илјада“.176 Како резултат на тоа дошло до формирање на Првата македонска ударна бригада во селото Локов на 8 јуни 1944 година, а подоцна на 24 јуни 1944 година била формирана и Првата косовска бригада.

„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“ од Тодор Чепреганов (2001)

Зафати во селото општа паника, пискање.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Му велеа роднините и пријателите да ја напушти да земе некоја куќа под кирија во селото, но тој не сакаше да чуе; постојано ги потпираше ѕидовите со дебели дрвени појаси, ја вклештуваше во дрвени стеги и не ја напушташе - не сакаше да се сити Танаил.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

И такатој в село нема многу работа...

„Гоце Делчев“ од Ванчо Николески (1964)

Таа останала во селото и била убавица, а ти ми рече дека дедо ти бил женкар.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Вчудоневидувачки беше фактот дека во селото нема деца па ни помлади луѓе. Селото како да беше на умирање.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Ја фотографирав нивната трошна, напуштена куќа, нивите преку каналот, дрвото во дворот, пасиштата, сокачињата во селото, бакалницата... потоа ги редев фотографиите (тогаш немаше дигитални апарати) како сложувалка за да го составам Сакулево, родното село на Борис Кривошеев.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Муљазимот беше наредил вечерта селаните по еден од куќа, да се соберат утре, да им држи некакви поуки и совети околу редот и безбедноста во селото, по кое обично ги тераше да прават и оро, та да се насладуваат на убавите мариовски моми и невести.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Но тоа последното мое лето во селото, велам последното зошто подоцна со години не одев таму, се случи нешто многу лошо. Го изгубивме Тома.

„Животот од една слива“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2014)

Тој отиде в село за да донесе вечера, а јас останав сам крај трлото.

„Прва љубов“ од Јован Стрезовски (1992)

Па така мораше да ги извлече дрвата горе во селото, по угорница да се движи полека се додека не се пробие низ облакот во кој беше завиткано селото.

„Ветришта“ од Радојка Трајанова (2008)

Циркусот ја запоседна широчината крај езерото, и тие денови во селото не се знаеше кој човек е оттука, а кој циркузант: се облекуваа и децата и возрасните во партали, се шараа во лицата со бои, редеа маски и трчаа по сокаците како василичари, скокаа, врескаа, правеа сѐ што ќе им паднеше на ум.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Им олесна на луѓето што веќе не го слушаа нивниот писок, нивното болно јачење, нивните маки, но се чудеа како може во исто време да се породат сите три; ова никогаш не се случило во селото.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Најлошо е ако појдат кон планината, а не е чудо да појдат, и никогаш да не стигнат до него и никогаш да не се вратат в село.

„Бојан“ од Глигор Поповски (1973)

Така излегоа на патот што како под конец право надолу се спушташе на мостот во селото.

„Будалетинки“ од Мето Јовановски (1973)

Жена му на Китан знаеше дека жена му на Танаил, како и другите жени во селото, се подбиваат, се исмејуваат, и затоа утредента по свадбата, кога станаа младенците од спиење, отиде во нивната одаја, ја натера невестата да се пресоблече, ѝ ја зеде кошулата, и кога виде дека на неа има крв, светна од радост, ја зеде кошулата и истрча во дворот покажувајќи им ја на сите луѓе дојдени на блага ракија; им рече на тапанџиите и на свирачите да свират, и таа држејќи ја кошулата високо крената, започна да игра оро.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Се слушна и од неговата мала врата грмење на неговото чифте, кое во стравот и брзината не го зеде со него, а на Мара беше и текнало, та кога ги слушна селските пушки и таа ги испразни двете цевки по ветер.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Арамиите го извлечкаа ранетиот другар надвор од селото, утредента Сиве стори абер на мудурот од Витолишта, ама реши да се исели од Будимерци.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Овој дедо Стале Чешелковиќ беше егумен на манастирот свети Илија во село Мелница — Прилепска каза.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

Отец Серафим кој беше и енорски свешетник во селото Езерец, беше прочуен како „доктор за вино“.

„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)

Но малку пред да стигнеме таму, непријателот се имаше повлечено и ние се вративме во селото Праведник и се приклучивме кон Деветтата бригада.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Друго не знаеја, оти во последно време мрежата на селски поткажувачи се распадна – некој ги пробил базите на податоци во Министерството, им кажаа, и се слушаше дека почнале да ги ликвидираат, еден по еден.

„На пат кон Дамаск“ од Елизабета Баковска (2006)

Знаеше дека веќе се гледаат себе си како го совладуваат длабокиот снег, а знаеше дека ќе биде најдобро кога би ги држало тоа до вечер, сѐ додека не стасаат во селото. Го ценеше тоа чувство во нив.

„Белата долина“ од Симон Дракул (1962)

Бидејќи вон сезона, тој навечер се прибирал во селото, а само дење го надгледувал манастирот со црквичето и конаците, колку што можел.

„Синовски татковци“ од Димитар Солев (2006)

Ви реку јас оти така се зборуа во селото.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Само жените се растрчуваат по сокаците и чешмите или се собираат кај некоја во селото што добила писмо од мажот или синот.

„Дружината Братско стебло“ од Јован Стрезовски (1967)

Оттука се гледаше секоја куќа во селото.

„Маслинови гранчиња“ од Глигор Поповски (1999)

Не гледаш ли дека Германците влегоа во селото?

„Волшебното самарче“ од Ванчо Николески (1967)

Ми кажуваше мајка ми дека таа година во селото се појавила некоја детска болест, за која не знаеше да ми каже која била.

„Ласа“ од Наташа Димитриевска Кривошеев (2011)

Со идењето на Ѓупците идеше и некое построение во селото: се случуваше ајван да пукне, копиле да се роди, брат на брата секира да крене, куче да збесни, жена да му го пресече плодникот на мажот.

„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)

Ако дојде редот пак да ни солите памет од преку граница, тогаш ќе се прашаме! — одговори еден од Борисовите четници и помина во другиот табор, инстинктивно чувствувајќи кој е со народот, а кој против него.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

Офицерот, мајор бил, мераклија по жени и голем бекрија, им раскажуваше дедо на другите дедовци во селото.

„Големата удолница“ од Петре Наковски (2014)

Ти не знаеш него, ќе видиш, ама селанец пак селанец, ќе нарачаш в село кој ќе видит тој Ѓуровчето, нека кажит здравоживо од мудурот, нека дојдит право кај мене, ич, жими вера, потамо не велам.

„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)

На овој чекор се решив за да спечалам пари, со кои ќе изградам куќа, во Делчево, зашто во селото нема да се враќам.

„Патувања“ од Никола Кирков (1982)

Дури ни Крмакот, од кого сите кучиња во селото бегаат како од чума, не можеше да му се приближи.

„Човекот во сина облека“ од Мето Јовановски (2011)

Дедо Васја беше колхозник со одликувања. Владата за Денот на победата го даруваше со свилени кошули.

„МАРГИНА бр. 4-5“ (1994)

Имав чичко учител, кој преку лето доаѓаше в село на одмор.

„Добри мои, добар ден“ од Глигор Поповски (1983)

Можев да видам низ сивожолта зачаденост како бодат и како сечат крвави и песоглави и знаев дека тројцата Турци дојдени во селото под знак на своја ламтежлива правда не личат на себе - разлеано месо и бедни крпи се под сенките на ѕверосаните луѓе што се здружуваат во глутница кога се борат и самите за своја правда, и можеше да се поверува дека од криците и замавнувањата пукаат плитарските ѕидови.

„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)

Седнаа во капињата и ги фрлија очите в село.

„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)

1. Оти малечок многупати си го носев Тасе, мажот ми, на раце, како бебе Баба ми Ристена живеела во селото Дисан близу Неготино и навистина наделеку била позната по својата стаменост.

„Три жени во три слики“ од Ленче Милошевска (2000)

Ние постојано во бој, а тие постојано во селата преспански.

„На пат со времето“ од Петре Наковски (2010)

Едо Бранов, во селото Исток, во друштво на својот другар и пријател Марко Кравата, Глувиот, како што го завикаа војниците, се чувствуваше како да е испратен на продолжен годишен одмор.

„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)

Сето тоа се случува и во социјално и ментално блиски средини во село кое брзо и болно се деструира.

„Големата вода“ од Живко Чинго (1984)

ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

во (предл.) - село (имн.)