Во романот се случуваат многу апсурдни ситуации.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Експлицитното повикување на Шагал во романот на Луан Старова ни дозволува да воспоставиме без двоумење ваков вид паралела која е навидум невозможна.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Ова обележје ќе биде пренесено во еден нов контекст, во диктаторскиот режим, што може да се насети во романот Времето на козите.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Во романот Времето на козите, козарите се донесени во градот, за да се преобратат во хомогена работничка класа; верувањето во животот и земјата се алтернира со восхитот на Танатофиловите карактери на Сталин.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Таткото, главниот лик во романот, постојано настојува да дознае зошто во овој порочен балкански круг, во кој секогаш треба да се почнува одново, било одлучено од највисоко место – да се уништат козите!
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Предраг Матвејевиќ Домот на француските писатели, 4 март 1998 г., во Париз Луан Старова во романот Времето на козите не сака да создаде широка историска фреска затоа што многу писатели од светско значење, како што е на пример случајот со рускиот писател Солжењицин, веќе ја претставиле тоталитарната епоха на комунизмот.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
И, во романот, на крајот од краиштата, токму митскиот и реалниот пролетер ќе биде во право во однос на другите слоеви на населението кое не можеше лесно да се лиши од млекото на овие кози, односно имаше потреба од овие вистински, реални кози.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Тоа го чини и Луан Старова во романот Времето на козите.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Но козите не умираат. Тие успеваат да најдат митолошки спас, како што се случува во романот на Луан Старова Времето на козите.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Другата доминантна тема–идеја во романот, која произлегува од претходната, е, всушност, самиот феномен на козите што се наложува и од еден антрополошки аспект при што авторот, натаму, низ својата сугестивна моќ, а никогаш експлицитно, и соочува со релацијата на човечките законитости кон светот на реалниот живот, што значи дека без кози, ќе нема млеко, ќе има недостиг на храна, ќе настапи глад итн.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Било да се поврзани генерално со авангардата или со нејзините манифестации какви што се надреализмот и експресионизмот, односите помеѓу танцот, индивидуалитетот и новите изразни форми (на ниво на текст или цртеж) се мошне видливи во романот...
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Тоа најуверливо го покажува првин Исмаил Кадаре во својот роман Палата на соништата, потоа Никос Казанѕакис во романот Гркот Зорба, во кој ја брани одметничката виталност.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Во романот сатирата се поврзува со параболата и сказот овозможува повеќе симболички интерпретации.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Лоран Ребо, швајцарски писател Coopération, 28/29 juillet 1997 Тоа што ќе се случи во романот Времето на козите, Старова го изразува силно, со сочната моќ својствена на големите писатели на Централна Европа.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Тоа што ме воодушеви во романот е трагично – поетската димензија и симболиката.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Во романот нема наратор кому може безрезервно да му се верува, секој исказ предизвикува сомневање и на ова место Башевски вешто ги сублимира искуствата на еден Селимовиќ со искуствата на современиот прозен видокруг.
„Бунар“
од Димитар Башевски
(2001)
За нејзиното истражување нема ни збор во романот, но заклучоците се наметнуваат посредно, преку следењето на однесувањето на самите селани, на заедницата која настапува како маса, а не како низа поединци, така што Бунар може да се толкува и како прилог кон истражувањето на Агна.
„Бунар“
од Димитар Башевски
(2001)
Како што животописот на Никола Поцо пишуван со раката на извесен учител носи во себе само привид на објективност кој се открива дури кога Башевски ќе воведе и други, наводно историски документи кои го побиваат ракописот, така и другите субјективни раскажувачи во романот, раскажувачи на кои не може да им се верува докрај, се препознаваат и се проѕираат дури во судирот со другите нараторски гласови.
„Бунар“
од Димитар Башевски
(2001)
Слабост и недостиг на самодоверба ги карактеризира сите ликови во романот: Агна, иако незадоволна од бракот, не го напушта мажот бидејќи не се чувствува доволно снажна без неговиот успех; селаните настапуваат исклучиво како колектив и единствено така имаат сила да ги поткопуваат Симоновите настојувања; на самиот Симон не му е доволна сопствената убеденост дека прави нешто позитивно, туку му е потребно да се потпре и на паралелизмот што го пронаоѓа меѓу предокот и личното дејствување.
„Бунар“
од Димитар Башевски
(2001)
(Патешествијата на Кривошееви и на многу други фамилии раселени од огништата во Грција до болка се раскажани во романите на Ташко Георгиевски... во Плочата на животот е објавено и писмото што дедо ми Борис од Ташкент и го пишувал на баба ми кога таа со неговите три сина живеела во Гаково).
„Ласа“
од Наташа Димитриевска Кривошеев
(2011)
Понекогаш можеби и го фрла скришно.
„Ласа“
од Наташа Димитриевска Кривошеев
(2011)
Личноста која во филмот ја играше Алида Вали во романот беше прилично срамна.
„МАРГИНА бр. 22“
(1995)
Пред крајот на филмот тие имаат многу убава сцена кога Етел ја жали Алида Вали која ќе биде обесена, додека Лотон станува навистина подмолен...
„МАРГИНА бр. 22“
(1995)
Еве како точно гласи писмената изјава до македонските издавачи: До македонските издавачи: Ве молам да се придржувате на корекциите кои јас ги обележав во романите Мара, Ова е мојата татковина, Лавот од Јанина и Орелот и штркот.
„Невестата на доселеникот“
од Стојан Христов
(2010)
Во историската хронологија Херои и Убијци и во романите Мара и Лавот од Јанина прозната структура е градена врз темелите на животот на Македонецот во Македонија и врз историските настани на Балканот од крајот на осумнаесетиот век, преку Илинденското востание и Првата светска војна до предвечерието на Втората светска војна.
„Невестата на доселеникот“
од Стојан Христов
(2010)
Кога лобираат да се сфати колку „навистина настрани“ знаат да бидат некои културни икони што не се бележат како „отворено геј“, текстописците на ТОНИ покажуваат – не сакајќи, и покрај нивната увереност дека се креатори на трендовите – баш колку им е архаичен моделот на геј- културата.
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
Ако не, „што има да се држите за старомодните поимања на барските заедници и идентитетската уметност?“ (16).
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
„Човек мора да има камено срце“, рекол Оскар Вајлд, „ако чита за смртта на Малечкaта Нел [во романот The Old Curiosity Shop од Чарлс Дикенс] без да се изнасмее“.
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
Во романите на Нил Бартлет Готов да го фати ако падне (Ready to Catch Him Should He Fall, 1991) и г. Клајв и г. Пејџ (1996) се замислува како би изгледале геј-соодветниците на хетеросексуалните додоворувања, романса, брак, сопружништво, семејство, акумулација и пренос на имот, наследување и репродукција; тие романи одново упатуваат, во смисла на средишните поими и преокупации, на веќе постојните хетеросексуални општествени и културни институции.
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
Еротскиот модел на еднакви љубови што го подразбира му е еднакво мил и на еден од главните ликови во романот од 1998 година Летот на стрелата од Марк Мерлис.
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
Долго пред да има отворена, експлицитна машка геј-култура, со сопствена „идентитетска уметност“, веќе си имало машка геј-културна практика што се состоела од присвојување, декодирање, прекодирање и настранување ликови како Џуди Гарланд и Џоан Крафорд, која наоѓала хомосексуално значење во романите на Херман Мелвил и која ги пригрнувала сеженските мелодрами како Жените и Сексот и градот.
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
Проблемот е во тоа што она што е навистина старомодно не се геј-баровите и геј-бањите, не се ниту заедниците што тие ги создаваат, ниту сликите од Дејвид Хокни со момчиња што скокаат в базен, ниту романите за машкиот геј-живот од Ендру Холеран и од Едмунд Вајт – колку и да е сето тоа старомодно.
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
Дури и најоригиналните современи геј-писатели си ги осмислуваат делата во однос на главнотековното општество и неговата историја или започнуваат дијалог со примените културни облици.
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
Геј-културата може да се однесува и на главнотековни дела што ги создале, главно, уметници хетеросексуалци, плус некои настрани што се во плакар, а кои геј-луѓето селективно си ги присвоиле и ги преупотребиле за антихетеронормативни цели.
Ваквава поделба, се разбира, не е ниту водоотпорна ниту апсолутна.
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
20 КУЛТУРА НАСПРОТИ ПОТКУЛТУРА
Геј-културата може да се однесува на нови книжевни дела, филмови, музика, уметност, драми, танци и изведби чии творци се геј-луѓе и кои се осврнуваат на настраното искуство.
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
А, сепак, тоа е сосема оригинално дело од современата геј-книжевност, чија цел е да вообличи еден конкретно геј-начин на живеење.
„Како да се биде геј“
од Дејвид Халперин
(2019)
И додека ги прелистувам и ги препрочитувам, постојано ми се врти мислата во кој литературен вид да ги преточам: во роман, патопис, репортажа, мемоари?
„На пат со времето“
од Петре Наковски
(2010)
Хенри Милер беше само природно продолжение на нивното анализирање на сексуалните конотации во романот на дваесеттиот век.
„На пат кон Дамаск“
од Елизабета Баковска
(2006)
Тој не оди далеку од љубопитноста на човекот за кој пишува Курт Вонегат во романот „Лулка за мачки“: Човекот во наведениот роман, го прашува Господ каква е смислата на неговото создавање од глина?
„Календар за годините што поминале“
од Трајче Кацаров
(2012)
Режисерот Јан Босе го прашал писателот Џон фон Дјуфел зошто се занимава со темата во романот на Томас Ман „Буденброкови“ и зошто не седне и напише оргинално дело.
„Календар за годините што поминале“
од Трајче Кацаров
(2012)
Покрај многуте нешта во романот што даваат ритам на свадбата - стожерната тема во приказната, впечаток ми остави поглавјето во кое осакатениот и во телото и во душата, Мухарем, по загубата на црвениот петел, им се придружува на Среќко и на Исмет, луѓето задолжени за погребување.
„Календар за годините што поминале“
од Трајче Кацаров
(2012)
Имено, во денот кога ги сумиравме резултатите од творечката актива во изминатата година и кога поради тоа што годината ја прогласивме за успешна - славевме, ми пријде еден актер на драма, очевидно вознемирен. (За таквите луѓе Жан Пол Сартр во романот „Тегобност“ има напишано: „Имаше некоја особена злоба која паѓаше в очи и која не можеше да ја сокрие колку и да се трудеше“.) Гледаше во чашата со вино што ја држеше во раката додека ми се обраќаше: - Како уметнички директор можеше многу да направиш за мене, ама не направи.
„Календар за годините што поминале“
од Трајче Кацаров
(2012)
Кога на местото на Сибил Вејн би ги ставил актерите и управителите од нашите театри, а на местото на Доријан Греј нашите политичари, тогаш ептен ќе ни стане јасно зошто театарот ни е во таква состојба, па се губи во формите на имитација или како што стои запишано во романот на Вајлд: „Дури и необразованата публика од партерот и галеријата изгубија интерес за преставата“.
„Календар за годините што поминале“
од Трајче Кацаров
(2012)
Трча главниот лик во романот на Грум, трча постојано, потсетувајќи ги читателите дека ич не е убаво да си идиот.
„Календар за годините што поминале“
од Трајче Кацаров
(2012)
Ете, како со мои мали интервенции во дијалошкиот редослед, гласи во романот: - Многу сакам да пеам... само не смеам... ..........
„Календар за годините што поминале“
од Трајче Кацаров
(2012)
Знаат дека за нив тоа ќе го направат режисерите кои, пак, мора да се служат со она со што се послужил Гете во романот за Вертер „со некаква лага за да се создаде потребен афект“.
„Календар за годините што поминале“
од Трајче Кацаров
(2012)
Докторира на правните науки во 1906 година и со години работи како висок службеник во некои осигурителни компании.
„Црни овци“
од Катица Ќулавкова
(2012)
Се смета за маестро на формата и на стилот, кој на единствен и оригинален начин го употребува англискиот јазик и (особено во романите) го применува до совршенство методот на созвучност и асоцијативност на литерарниот исказ.
„Црни овци“
од Катица Ќулавкова
(2012)
Франц КАФКА (1883, Прага, Австро-Унгарија – 1924, Виена, Австрија).
„Црни овци“
од Катица Ќулавкова
(2012)
Во расказите, како и во романите, Џојс го опишува неговиот роден град Даблин од мошне необична перспектива: како непристрасен, невидлив и безличен наратор, а во исто време страсно, живописно и изнијансирано, со искосен, замрачен и меланхоличен поглед, свидетелски и дистанциран истовремено...
„Црни овци“
од Катица Ќулавкова
(2012)
Јунаците во романот Бувар и Пекуше веруваа внесено во апсолутното, не можејќи да ги поднесат противречностите, понесени од нивниот идеализам тие стануваат херои на една необична интелектуална авантура на времето која завршува со гротеска.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Во литературата експресионизмот остави мошне снажни траги пред сé во поезијата (Георг Тракл, Георг Хајм, Јакоб ван Ходис...), потоа во кратката проза, а најмалку, се чини, во романот.
„МАРГИНА бр. 36“
(1997)
Можеби дипломатските години ќе завршат во роман, како дел од мојата семејна потрага, во која ќе се вмешаат и главните ликови, владетелите кои трагаат по својата татковина, ја откриваат, ја присвојуваат, на крајот ја изневеруваат, сакајќи да служат отаде реалните можности, да се извишат над кулминативната точка на кривата, по што неизбежно следи падот, како и при возвишувањето на империите.
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Му раскажував за годините минати крај Арафат во Картагина, за мојата дипломатска мисија, за мојата желба да пишувам за тие времиња, за дипломатските години, можеби во книжевниот жанр на романот кој сметав дека може најблиску да претстави еден можен тоталитет на еден историски процес-роман во рамките на една долга романескна балканска сага, на моето албанско и балканско семејство...
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Судбината на централниот (или: единствениот развиен) лик во романот – ликот на Ервехе, фокусот низ кој се прекршуваат и ломат дофатните и недофатните зраци и котелци на приказната, се разгрнува низ континуирани и системни настојби на Мајката, означена како браник на семејството, да се опстои покрај сѐ, покрај силните и жестоки удари на суровата стварност.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Важен пункт во романот е оној, во кој се зборува за потребата на родителите да им го раскажат на своите деца минатото!
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Никогаш поинаку именувано освен како Езерото, во реалноста, Охридското Езеро, со својот албански брег, градот Поградец во кој е роден Луан Старова и во кој централниот лик во романот, наречен Татко, се враќа со своето семејство по завршените студии во Цариград, цврсто решен „да навлезе во тајните на историјата на Отоманската Империја на Балканот.”
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Неговиот татко, именуван како Таткото во романот, отсекогаш ја носи со себе својата библиотека, слика на предците уште од далечниот Цариград.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
И ова езеро-Езерото, во романот исто така се потврдува како лик не помалку впечатлив од библиотеката.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Им благодарам на моите Ирена и Драган Живковиќ кои го поттикнаа и овозможија појавувањето на овој мој роман во овој вид.
„Летот на Загорка Пеперутката“
од Србо Ивановски
(2005)
Значи, Летот на Загорка Пеперутката е повторно напишан роман на тема обработена во романот Неподобниот.
„Летот на Загорка Пеперутката“
од Србо Ивановски
(2005)
Му велам во шега, но како што е впрочем запишано и во романот:
Козичките ги подзел облакот на Шагал!
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Вашата размисла, ме враќа уште еднаш кон мојот текст Поуки за божествата, кој не без причина е вовед во романот Атеистички музеј...
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Филозофската сказна што се нуди во романот Времето на козите, според Едгар Морен, претставува нешто посилно од сето тоа, посебно од арбитрарните декрети на власта.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Вие ваква обединувачка тишина откривате прикажана и во Татковите книги, Атеистички музеј...
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Посебно, кога во последното писмо во кое го поставувате прашањето за душата, коешто јас некогаш им го поставував на моите родители за нејзиното постоење (во романот Атеистички музеј), се сеќавам на фрагментот што ми го испративте, препишан во младоста од книгата на германскиот филозоф од еврејско потекло Макс Пикар, Светот на тишината.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
И бидејќи не правите никаква алузија на вашата сопруга, која се забележува краткотрајно за време на вашето враќање од Албанија во романот Атеистички музеј, а и во вашето последно писмо, си поставувам прашања за неа што не би се осмелила никогаш директно да ви ги поставам.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Тишината беше мудрата таткова потрага на одговорите од вревата на утрешниот живот.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Забелешката на Елен Лејбовиц за преведениот збор во воведниот прилог Поука за божествата, во романот Атеистички музеј, не беше причина да $ пишувам за мојот чудесен и брилијантен преведувач, да $ го откријам неговиот идентитет.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Оваа централна идеја во книгата, претставена во голема драматика која сведочи дури за степенот на загрозувањето на животот и слободата на нараторот, повторувам, ова силно минување низ пеколот на духот е силно предадено во романот.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Како што е изнесено во почетокот, настаните во романот, починувањето на таткото, го ослободува главниот лик на нараторот од зависноста која би го лишила од финалниот триумф над противникот (тоталитарната идеологија) која го примора „големиот губитник” на егзил и на еден повлечен живот.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Главните ликови во романите на Достоевски, од Раскољников до Иван Карамазов, се големи политичари и непомирливи религиозни бунтовници, верно внесени и загледани во Бога, но едновремено беа и негови најжестоки клеветници.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Зборувавме за атеизмот на главните ликови во романите на Достоевски.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Зашто, ако овој писател со истата леснина како и Исмаил Кадаре се ориентира во лавиринтот на балканскиот простор и време, тој со Данило Киш ја споделува величината на највозбудливиот омаж, посветен на најпотресниот лик на Таткото: во романот Градина, пепел на Киш, незаборавниот Едуард Сам настојува да го состави универзалниот возен ред, додека таткото на Старова сака исто така да оствари еден колку огромен, толку и хемерички проект:
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Местото што му се отстапува во романот на иронијата, како и на смирениот крај (читајте го рецептот за питата „тикуш” која мајката му ја приготвува на истоштениот повратник), можеби, на прв поглед не се упатни за такви цитати.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Мене ми беше жал за Тета зашто очигледно имаше грижа на совест, и, за да го свртам разговорот на друга страна, ја прашав мајка ми: - Ќе го ставиш ли и ова во романот?
„Јас - момчето молња“
од Јагода Михајловска Георгиева
(1989)
Додека вечеравме, раскажував. - Мамо, - ѝ реков, - што имам една случка да ти раскажам, вреди да ја ставиш во романот повеќе од сите што досега си ги смислила, само да знаеш!
„Јас - момчето молња“
од Јагода Михајловска Георгиева
(1989)
Како и во секоја друга долга проза, и во романот Будалетинки од Мето Јовановски, нараторот има еден временски, еден просторен и еден реален агол на запазување на настаните.
„Будалетинки“
од Мето Јовановски
(1973)
Ивана Иванова Канго Знаеш ли да Љубиш!?.. (2013) Скопје CIP 821.163.3-32 ISBN 978-608-240-010-5 COBISS.MK-ID 94426634 Ликовите во романот се вистински, случките се вистински.
„Знаеш ли да љубиш“
од Ивана Иванова Канго
(2013)
Ама би можел да биде таков макар во роман ако не во стварноста – си помислив огорчено и си отидов во мојата соба.
„Игбал, мојата тајна“
од Јагода Михајловска Георгиева
(2000)
Од ѕидовите право во мене гледаа моите идоли, артисти, пејачи и спортисти.
„Игбал, мојата тајна“
од Јагода Михајловска Георгиева
(2000)