ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Откако пред тоа го врза коњот за стеблото и седна на меѓата, Дамче побрза да го услужи.

И кога Фимка се доближа и скоро застана до неа, девојката подаде кон неа рака обврзана со окрвавен завој, погласно залипти и низ липтежот одвај чујно изусти: - Мајко.., мила, мајко моја... таа толку тивко прозбори што се чинеше дека ветерот некаде од далеку донесе само шумолење од глас, го удри од карпите и стеблата и го растури меѓу тревјето во лединката распослана под сенките на високите борови и само делче од него стигна до Фимка.

И наеднаш еден друг глас небаре ко гром се растури над ливадата: - Станвајте!!! - падна зарипната команда, се испокрши од стеблата и се изгуби во шумата.

И без престан благиот шум на борјето над нив да шумоли ко пеење и паметење и вечен запис врз стеблата и каменот под кој лежат ветените за кои сал дабот, чамот, кленот, карпата, ридот, парчето ’рѓосано железо и штикот скршен ќе раскажува во времињата што допрва ќе дојдат...

Пак почнавме да удираме по стеблото и да буричкаме во ралупот со тенки врбови прачки. Ралупот немаше дно.

„И тоа е за вас херојство?“ пак рече не верувајќи дека уште не крикнал и не замавнувал и се чудеше зошто наеднаш се помирува со во неврат изгубените сочни стебла и со мирисот на нивните стеблаци.

Наместа снегот, натрупан по дебелите стебла и гранките на буките, сосем ги скриваше дрвјата, некаде пак каде што тој не навеал добро или се одронил пред време, се покажуваше црнилото на испреплетените стебла и гранки.

Зад завесата од роиштата лесни снегулки, тој ги гледаше отспротива буките, чудно искитени со дебели, снежни наслаги на гранките, во чуден сплет, во чудно испресечување на бели и црни линии што го создаваа вкрстените стебла и ветки.

И продолжуваше така да претрчува меѓу стеблата и пак да завива на следната височинка.

А продолжи само да стои крај таа дира, пробиена длабоко во снегот меѓу стеблата и да ги гледа двајцата како се лелкаат, оддалечувајќи се.

Сето време со него надолу се тркалаа многу огромни карпи, што ги џиткаше по удолницата онаа разјарена ѕверка, а камчиштата се заиверуваа во стеблата и просвируваа здробени околу него.

Оној негов сосед под дрвото, што беше малку повлечен в страна, пак се прибра до стеблото и се склопчи на старото место.

11 Мотив: рана пролет: Брегот на Профим зазеленет; неколку јаболкници и праски избрзале, порано расцутеле, се преливаат во алови и бели бои; по падините на брегот излетале и првите жолти цветчиња расфрлени како распукани жолчки; белее куќата на Профим, која е скоро варосана, а покривот црвенее како тукушто пресечено месо; по брегот пасат неколку овци, кои, чиниш, не се движат, небаре стојат во излог за детски играчки; еден коњ слегува по патеката со крената опашка како да лебди во воздухот; две шареникави добичиња, крава и вол, со издолжени вратови брстаат по зеленилото спуштено ниско и се допираат, се чешкаат со колковите; по коњот оди човек (веројатно Профим) со лимена кофа в рака; на кофата е паднато сонцето и облеснува; нишајќи ја кофата, човекот како да сака да го брецне сонцето; друг некој (веројатно Скрче) се шета низ бавчата, оди од стебло на стебло и ја потпира главата на нив, како да ги гризе.

Вртејќи ги корењата кон езерото, врбите ја свртеле и сета своја снага кон него: и стеблото и гранките; се извиле над него, ги спуштиле крошните што поблиску до него, до неговиот шум и плисок што им дава живот; сѐ што чинеле, чинеле додека биле млади: ги спуштале гранките како самовилските коси во него, ги киснеле, ги препуштале на ветерот да ги вее, на сонцето да ги суши.

Седеше со показалец на устата како да сакаше да ми каже со таен знак да застанам или да продолжам меѓу дрвјата сосема нечујно, лазејќи, зашто тој сега го наслушнува движењето на подземните води што се качуваат од коренот кон ветките на дабовите или зашто го гледа пукањето на кората на стеблата и трепетот на петелките на кои и без ветар се нишаат непаднатите лисја.

И самиот во раскажувањето беше сличен на лавина што се спушта од глуви врлежи, со татнеж, разбрането и грозоморно уривајќи на својот пат стогодишни стебла и довлекувајќи со себе мирис на покосена боровина.

Го видов со белег од нож на челото.

Ретко раскажуваше но кога ќе почнеше, а почнуваше кога луѓето не очекуваа, не се запираше ни под удар на порој ни под уривање на лавина што се разбудува од извик на дрвар или од крик на ѕвер.

Морам да признаам дека тоа лице и таа насмевка веќе ја имав забележано.

Го кренав погледот кон дрвото од чија што крошна се истураше празничната музика кога наеднаш ја здогледав индивидуата потпрена на стеблото и загледана во нас.

Пред влезот во селото, лево од патот забележавме парче штица закована на дабово стебло и натпис: “Σπηλια Ζαχιαριαδης”.5 До пештерата пругоре по стрмнината води тесна патека и пред влезот во широкото плато распослано под сенките на нискостеблестите дабови, свртува лево.

Ленче си го брише испотеното чело, зашто кутнала шест стебла и се труди да пресметне уште колку ѝ останале.

Најпосле едниот камен удри во едно дабово стебло и се распарчи.

И како дете што со млекото на мајката Го вселува во себе и законот на чемерот и болот Така во коренот некои жива маѓија го оплодува летото: Црни и златни рани ископани во глава на ангел Од праискони кружат крај тие сончеви реки А сонце нема и лека нема: Се крши стеблото И паѓа сенката Скитникот сам што си ја фрла за да почине во неа.

Но девојчето молчеше. Потоа застана до една топола, се опре со грбот до стеблото и долго, долго гледаше напред.