ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Таман се прибираа орачите и дрварите, и тој, со торбичката на рамо, со ластегарката под мишка, влезе в село на мракот. Ha дедот Петка не му беше ова прво одење во Рожден.

На Илинден 1871 година тој ги покани сите чорбаџии и видни луѓе од соседните села на госта на новиот манастир, и тука, под големиот даб, над кладенецот Илинец, во нивата на вдовицата Трна, се отпразнува првиот Илинден, иако уште непокриена црквата.

Тие пак што немаа да платат, ниту пак имаше што да им се продаде „на телал", ги тераа гавазот и заптиите, што му ги ставаше на расположение витолишкиот мудур, со авалеџијата од село на село и им удираа секој ден по дваесет и пет стапови по голо месо дури можеа да мрдаат, да одат со нив, а откако ќе им ги искршеа ребрата, ги оставаа да преболат кај некој роднина или пријател, со строга наредба да си одат дома, да работат, да печалат и, на есен, кога ќе дојде авалеџијата, да платат на царот, ако не сакаат пак да јадат двојни ќотеци.

- „Да, сега за Велигден ќе го потковам - дофрла Миќо - и ќе го носам на село на пасење”.

Во 1900 год. тој учествуваше во „Македонската експедиција” на Руската академија на науките што го посети и родното село на Мисирков Постол, каде што се сретна со својот студент и ја имаше неговата помош и соработка.

Трепереше сонлива ранина, кога гавазите стигнаа со скапоцениот прстен на брегот од Преспанското Езеро каде беше малото китно село на убавата мома.

Колку што можеше да процени во тој правец надолу се опушта линијата на фронтот, заклучи дека селото на Тетинот е од оваа страна.

Да си роден во едно планинско село на Македонија и до твојата десетта година само да слушаш дека постојат и други села освен твоето и други луѓе освен оние што ги познаваш!

И веднаш си правам филм за тоа како ќе изгледаат викендите по десет години во некое село на периферијата од градот, во мала баракичка Хот и Хот и двор, не поголем од триста метри.

Тука е и крај на записов што не е и што не можел да биде расказ за селото на каков нѐ научил нашиот писмен мислител.

Мораше човек да се помири со очигледното: Емин-бег не ја имаше само Струга и нејзините жители под себе, туку и рисјаните од седумте села на струшко беа негови.

Ја фотографирав нивната трошна, напуштена куќа, нивите преку каналот, дрвото во дворот, пасиштата, сокачињата во селото, бакалницата... потоа ги редев фотографиите (тогаш немаше дигитални апарати) како сложувалка за да го составам Сакулево, родното село на Борис Кривошеев.

Дедо ми беше партизан, а внук му?

Си кажуваат за јајцата вапсани, за бело - црвено, за оро моминско среде село на Велигден.

– А-А-А-А! ОВАА НЕ ЈА БИВА ВАКА – се замислија повидните луѓе од сите мариовски села на чело со земскиот кмет Димитрија Сталев и почнаа да мислат како да ја избегнат опасноста: со спогодба – покорност – или одбрана.

Ноќта бргу падна, сијалиците го заменија сонцето во одајките и додека вечераа во кујната, со нурнат поглед во чинијата со манџа Пелагија го откри Егеецот Димостен, Влав од селата на Кожув Планина, човекот со дрвената нога, со убавото лице, со благиот глас, со косата што паѓа врз очите, рече додека тој се биел против фашистите со партизаните, го запалиле неговото село, со другите куќи изгорела и неговата куќа, ама во неговата куќа била неговата жена и деца и оти далеку во други планини со бојови зафатен за несреќата дознава дури кога и тој останал без една нога а се лекувал тука близу Скопје, во партизанската болница Катланово.

Имав чичко учител, кој преку лето доаѓаше в село на одмор.

Здогледувајќи го на нашиот принтер опасниот знак на големиот берзански император, господинот Суруш, ококорениот Контра Банда(ш) извика: -Маргина-вагина: вие сте потемкиново село на сурушката банда, пилиштарци!