ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

На таквите искази се надоврзува епископот од Мерзебург, Титмар (X век), кој посочува дека во паганските храмови во градот Ретра, врз словенските идоли со особени знаци биле нацртани нивните имиња.

Арапскиот научник Ал Недим (X век) го пренесува расказот на емисарот на кавкаскиот кнез до источните Словени.

Чанга, кога им го читаше на своите козари овој дел од расказот, толку многу се внесуваше во настаните и ги дополнуваше, така што, во еден момент, козарите не можеа да го одделат расказот на Доде од кажувањето на Чанга. ...

Додека Вера, одново ја прелистуваше книгата раскази на еден голем европски автор (за кого сите теоретичари и литературни критичари сметаат дека е вистински гениј), трудејќи се да си ги долови сите пропусти направени при првото читање, да ги одгатне сите потенцијални значења и нормално да се коригира во проценката што ја имаше за него, нервозно си ја корнеше горната усна и незадоволно мрмореше како може токму него да го сметаат за гениј, а историјата на книжевноста да му изгради споменик за вечни времиња.

Имам чувство дека расказите на Марта ме извлекоа од тој моќен вител барем за миг.

- Додека ги читав расказите на Марта, сфатив дека на нејзината идна книга не ѝ требаат такви „вообичаени“ рецензии.

Оттогаш интензивно се занимавал со пишување на раскази.

По ослободувањето на Македонија Иван Точко го објавил својот прв расказ на македонски јазик, „Јон“, во првиот број на литературното списание „Нов ден“.

Младата продавачка, речиси софистицирани со набеленото лице и црниот, припиен фустан, ми ги завива во украсна хартија писмата на Ван Гог до братот, расказите на Бруно Шулц, Вејтсовиот „Џокеј полн со бурбон“ и книгата со патетичен наслов „Предсмртна љубовна песна“.

Тој ги собирал „шарките и белезите од животот... закачени и виснати како избледени панделки и крпчиња по глоговите, по плотовите“ - речено со зборовите на баба Ристосија од Горно Село - но паралелно со тоа трагал по онаа единствена заедничка приказна на човештвото со која и ја отвора својата книга: „Некаде, некогаш, од некого, бев прочитал и запаметил дека човештвото низ вековите во милион варијанти раскажува ист расказ“ - гласи првата реченица од првиот расказ на книгава (Ноќта спроти Свети Никола).

Во дела, каде што поетското чувство е органски вградено во раскажувачкото, без да го загрози или да биде загрозено од него, спаѓаат и расказите на Михаил Ренџов.

Може да се каже дека божјаците расфрлени низ расказите на Ренџов се солта на неговото раскажување, и можеби од нив потекнува главното чувство што тие раскази го будат.

- Свртувајќи се кон посовремени автори, решив да ја насочам антологијава кон нашите простори, па затоа вклучив уште еден расказ од поблиските средини, тоа е расказот на Милорад Павиќ „Чај за двајца“, инаку расказ кој може да биде занимлив за младата популација со развиена визуелна имагинација, со интерес за чудното, а не само чудесното, образована/воспитана информатички за комбинаторики, за една специфична игра на можното и неможното, за семантички пресврти и изненади; - Расказот на Павиќ, покрај расказот на Кортасар, на Борхес и на Маркес, спаѓа и во групата раскази кои ја најавуваат постмодерната, со нејзините фрагментарни комбинаторики кои и реалното го прикажуваат како нереално.1

Затоа имаме различни антологиски избори и претставувања на расказот, на пример како: класичен расказ, реалистичен, фантастичен, сосема краток мини расказ, модерен, поточно модернистички расказ, постмодернистички расказ, расказ на жени писателки и др.

Романите и расказите на Франц Кафка се израз на отуѓеноста, на осаменоста и на анксиозноста на современиот човек, проекција на противставените односи меѓу моќната, нехумана и тоталитарна држава (секоја институција на власт и авторитет, држава, политичка, црковна, семејна) и немоќната единка (обичниот човек).

Роден е во Токио, каде што останал до крајот на својот живот.

По скромната Темплум- книгичка (пет антологиски раскази, но само пет...), „Маргина“ го објавува едниот од, според многумина, најубавите раскази на Кортасар, „Ракопис пронајден во џебот“, и плус неколку куси прозни цртички, за кои Кортасар беше мајстор.

1 Во својот поговор 1 раскажувачкото творештво на Живко Чинго (поговор) стр.138 кон избраните раскази на Чинго, Петар Бошковски, доаѓајќи кон поентата на своето разгледување, го истакнува тој квалитет на прозата на Чинго: „Не знам колку може да важи за општо правило дека литературата треба да се чита на глас, но во случајот на прозата на Чинго таквиот начин на контактирање може да се земе како пример на совпадливост.

Влада Урошевиќ уште на почетокот на својот текст „Едно име: Живко Чинго“ го открива својот впечаток за прозата на овој автор: „Кога ги читаме расказите на Живко Чинго честопати имаме впечаток дека присуствуваме на усно раскажување.

Со антологискиот расказ на Д. Солев, „Кружно патување на сенката”, и со еден духовит „штос” расказ на М. Јовановски го завршуваме малиот циклус „Скопски раскази” што годинава излегуваа во Маргина, вкупно единаесет по број, од единасет автори.

Таа, на магичен начин, ја поврзува реалистичката постапка на Јован Бошковски, авторот на првата збирка раскази на македонски јазик, со некаков си урбан „фантастичен реализам” на Веспа Демонска, на пример; или, Урошевиќевата постапка на „онеобичување” со гротескната слика на градот на Ермис Лафазановски; или, налудничавото Скопје потонато во православна хистерија од Самураи на Славко Јаневски со новиот сензибилитет и урбаниот пејзаж на Буде; или, лирски снажното стареење и изумирање на нештата од расказот на Димитар Солев со осаменичкото, отуѓено и невротично „живуркање” на студентот од Ѓон на Драги Михајловски; или, Чаршијата од предземјотресно Скопје на Данило Коцевски со денешниот Битпазар од расказите на Јадранка Владова; или, фактографското отсликување на личните спомени врзани за скопското предградие на Ташко Георгиевски со александриската или „борхесовската” постапка на ерудиција која ја негува Венко Андоновски...

На крајот на расказот на Кафка дознаваме дека сопствениците на циркусот подоцна во тој кафез ставиле млад пантер.

Во таа фуснота беше цитирана завршната реченица од некој расказ на Кафка, која според тврдењето на авторот дословно гласела: Заради сето тоа ние ќе пропаднеме!

Спокојно, лека полека, како во расказите на Чехов во Јалта во кои задолжително се наоѓа и некое кутре а се изговара и по некој француски збор.

Отидов во спалната каде што татко ми по ручекот го читаше весникот и го побарав расказот на мајка ми.

Се викаше „Прстен” и, за чудо едно, воопшто не ми беше здодевен и неразбирлив како другите нејзини текстови.