ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Првата британска воена мисија била упатена на територијата на Македонија на 2 септември 1943 година, како дел од британската мисија “Typical“ која требало да достави мисии при ВШ на НОВ и ПО на Југославија.

Шеф на оваа мисија бил поручникот Лис.

Во својата радиограма Едмондс ќе истакне дека британските воени мисии биле постојано набљудувани од членовите на ЕАМ-ЕЛАС и на КПГ бидејќи “луѓето кои ќе се видат дека разговараат со членовите на сојузничките воени мисии или ги посетуваат нив се задржуваат и испрашуваат за причината на нивната посета или за што тие разговарале и повремено се апсат или некои протестираат и се затвораат на една или две недели“.329

92 При пристигнувањето членовите на британските воени мисии биле изненадени кога виделе “девојки партизанки, и грчки девојки кои изведуваат физички вежби секое утро“.

Истовремено од британската позадинска воена мисија на Фицрој Маклин Балкански воздушни сили до сите мисии била испратена радиограма во која биле набележани условите под кои требало да се предадат и германските сили.

Македонска книга, Скопје 1991.,200. 190 PRO WO 202/406. 191 Ibidem. 192 Ibid. 193 Ibid. 194 PRO WO 202/406. 195 Ibidem. 196 Ibid. 197 Треба да се има предвид дека челновите на британските воени мисии биле подготвени за следење единствено на воената ситуација. 198 PRO GO 371/43739 R 21785. 199 Ibidem. 200 PRO GO 371/43739 R 21785.

Со тоа односите меѓу ВШ и британските воени мисии биле поставени на офоцијално повисоко ниво.

Како резултат на тоа Првата македонско-косовска ударна бригада и британската мисија биле изложени на „серија на заседи и бевме гонети без ред без да бидеме во можност да имаме каков било одмор или храна“.

Со тоа односите меѓу ВШ и британските воени мисии биле поставени на официјално повисоко ниво.

230 Истиот повик од истата мисија бил испратен и на 7 септември “очајнички, повторувам, очајнички ни се потребни многу пратки.

Задачата на оваа мисија била да изврши диверзија на пругата јужно од Скопје, но поради неможноста да се спушти мисија која би можела тоа да го изврши се сугерирало железничката пруга да биде прекината на „две места северно од Скопје“.

Тоа го потврдува и извештајот од 19 ноември 1944 година на еден американскиот разузнавач, кој во својот извештај се осврнува на одржувањето на Антифашистичкиот конгрес за национално ослободување на Србија, што бил одржан во Белград од 9 до 12 ноември 1944 година.

Меѓутоа, одредени шефови на мисиите во своите извештаи не можеле да не се осврнат и на размислувањата на партизанските лидери за иднината на Македонија.

Треба да се има предвид и фактот дека британските воени мисии биле задолжени за опсервирање и инволвирање само во воената ситуација и освен парцијални известувања за политичките цели на македонското политичко и воено раководство тие не се ангажирале на анализирање на политичката ситуација и дословно се придржувале кон директивата добиена од претпоставените.

И покрај фактот што и американските и британските мисии биле испраќани само како воени мисии со основна задача да организираат и изведуваат воени операции во окупираните територии и да овозможат испраќање воена и друга помош за да им се нанесе поголема штета на нацифашистичките окупатори, тие не можеле да не испраќаат и такви извештаи во кои јасно се гледало следењето и на политичките состојби и намери на политичкото и военото раководство на НОВ и ПО на Македонија.

Затоа експертите барале да се формира британско дипломатско претставништво, преку кое би можеле да добиваат информации од обучени дипломати за да може навремено да се реагира за одредени настани.

Треба да се има предвид дека членовите на британските воени мисии биле брифирани воопшто да не се инволвираат во политичките дискусии со партизаните и единствено да се ориентираат кон извршувањето на воените задачи.