ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Кој вака прашува не ја ни насетува „творечката“ сила на традицијата (во една ничеовска смисла), колку и денес да паѓа курсната листа на образовните вредности. okno.mk | Margina #26-28 [1995] 228

Келнерот веќе им носеше, покрај листата на јадење, и долг подавалник со различни сирења, од млади кравји до биени овчки, преку мешани кашкавали и траписти - по избор.

Со тој нов тип на опис се спасува од заборав бујноста на едно искуство, но и се поткрепува листата на мотивот на загубата и физичкото исчезнување (експлицитна како носечка во филмот “ZOO”, како и во „Стомакот на еден архитект“ и „Давењето по броеви“). okno.mk | Margina #8-9 [1994] 39

Во контекст на оваа измена кршењето на работниот ред и дисциплина веќе не се смета како лична причина на страна на работникот, а сега ваквото поведение е издвоено и подведено како засебна причина (на вина) поради која работникот може да добие отказ (чл. 15 од ЗИДЗРО/фев.13); в) новитет е обврската на работодавачот да ги наведе во писменото образложение основот за отказот кој мора да биде утврден со закон, колективен договор и акт на работодавачот и докажаната основаност на причината која го оправдува отказот (чл. 17 од ЗИДЗРО/септ.10); г) се интервенираше и кај листата на неосновани причини за отказ дадени од страна на работодавачот, кои беа дополнети со неплатеното родителско отсуство како основ по кој не може да се даде „оправдан“ отказ (чл. 1 од ЗИДЗРО/дек.13); д) две промени претрпе и склучувањето на променет договор пред отказ, едната само техничко- терминолошка, а втората посуштинска.

Пред упатувањето на работниците на работа во странство, работодавачот од странската држава до Министерството за труд и социјална политика е должен да достави на заверка листа на избраните лица кои ќе бидат упатени за извршување на сезонски работи во другата држава. (чл. 3) 67 Закон за упатување на работници од РМ во други држави за изведување на градежни работи преку проектни договори и за вршење на други сезонски работи, Сл.весник на РМ, 166/12.

Популарните, славните, своите гостувања секогаш ги условуваат со листа на барања.

Листите на барања на Сантана и на Мадона на последните концерти во Скопје односно Белград не биле ни сантиметар пократки од горе наведените.

А основни генералии, секако, мојата секретарка ќе им земе при прием на листа на чекање, па ако треба и ќе постојам пред капија, да чујам се караат ли дење, офкаат ли ноќе, тепаат ли деца и како им се насадени овошките низ дворот, па кога ќе дојдат на ред, од врата ќе паднам во транс: „Имаш дуња во дворот или воденики на балкон“.

Освен именките и придавките заемки во балканските јазици, Камилски си имаше големи маки и со изборот на најкарактеристичните глаголи во листата на (без)опасните турцизми.

Кај луѓето во егзил брзо во свеста проработува системот на асоцијации, заедно со обземеност од интуиции.

И додека Татко и Камилски се договараа за последните работи околу конечното составување на листата на заемките на чардакот, влезе Мајка со госпоѓата Камилска да ги поканат работливите сопрузи на подготвениот ручек во бавчата со ориентални јадења во бавчата.

Голема беше листата на арапските зборови вселени во турскиот јазик, но Татко ги кажуваше само најчестите, голем дел во употреба во балканските јазици: абдал, абраш, ава, адет, азно, азар, ајан, ајван, ак, акал, акреп, ал, алат, алва, алка, амајлија, алва, алис, алка, амајлија, амал, амам, аман, аманет, амбар, антерија, ап, апс, апсана, арам, арач, асија, асли, астар, атер, аџаба, аџамија, ашик, ашиш, ашуре, бајат, бакам, бакла, баклава, батал, бедел, бедевија, беља, берат, бериќет, бина, боранија, будала, ваде, варак, фарак, вилает, гајле, гајда, гајрет, галиба, гараз, гурабија, гурбет, даире, дајре, дара, декика, дереџе, деф, дивит, дуња, дуќан, ѓаур, ѓезве, елбете, енфие, ербап.

Камилски свечено објави дека конечно нивниот бој со османските заемки во кој немало ниту победници ниту поразени е завршен.

Шејтанот не влегува во куќа полна со деца! ! (курдска поговорка) (Пократка верзија од листата на толкуваните османски турцизми на Татко и Климент Камилски.)

Татко цврсто веруваше дека ќе дојдат други времиња и луѓе, ослободени во толкувањето на минатото врз основа на митовите и легендите, ќе ја припитомат насилничката историја Времето брзо минуваше, а Татко и Камилски се чинеше дека сѐ повеќе се оддалечуваа од мисијата да го одредат местото на поимот курбан во листата на непожелните зборови.

Рабле, којшто говореше повеќе европски јазици, но и грчки, латински, дури и хебрејски, своите гротескни романи Гаргантуа и Пантагруел, ги прошара со безброј нови зборови, привлечни неологизми, состави листа на бизарни јадења на времето, не заборавајќи ги и имињата на класичните јадења.

Прв се огласи замолчениот Камилски: Во просторот на источниот дел на градот постојат белезите на некогашните маала, остатоци од некогашната административна поделба на градовите.

Пребаруваа и обајцата во свеста да не останала уште некоја значајна ориентална заемка која и натаму фрагментарно живеела отелотворена во просторот и можела да најде место во нивната конечна листа на (без)опасните турцизми.

Белешка на авторот

Во листата на најчестите придавки заемки ги вброи: азар, готов, од турскиот hazir; азган, разгален, збеснет, бесен, од арапскиот azgin; бајат од персискиот bayat; батал, пуст, напуштен од арапскиот batil; бетер, полош од персискиот beter; бол, изобилен, доста, доволно од турскиот bol; ѓузел, убав, личен од турскиот güzеl; пишман, покаен од персиски рişmаn; саглам, сигурен, верен, предан од турски ѕаğlаm; сербес од персиски serbes; серт, остар, лут (за тутун) од турски sert; тазе, свеж од персиски taze; татли, благ од турски tatli; терсене, чуден, настран од турски tersine; кибар, чист, елегантен, со вкус од арапски kibar; фукара, сиромашен, беден од турски fukara (арапски литературен fikara), баксуз, несреќен од турски bahtsis; динсуз, безверник од турски dinsiz; требиесуз, невоспитан од турски terbiyesuz.

Во гастрономските листи на цариградските султани се наоѓале имињата на најдобрите јадења од четирите страни на империјата, се мешале зборови и вкусови на јадењата на Ерменци, Грци, Черкези, Евреи...

Да продолжеше францускиот јазик (уште некодифициран, помеѓу латинскиот и класичниот јазик) да го следи зборотворниот гениј на Рабле, а не патот на академизмот што ќе го следи во наредните векови, тој ќе беше еден од најбогатите јазици во светот...

Ќе имаме многу работа, му рече на Татко, откако овој се напи вода, и без да му одговори на Камилски, земајќи ја листата на заемките од персиско потекло, пред да започне да ги чита најкарактеристичните, рече: Персискиот јазик, како и балканските јазици, за разлика од турскиот и арапскиот јазик, припаѓа во групата индоевропски јазици.

Јас во тој период во Скопје работев во Македонската авиокомпанија и имав право на карти со голем попуст, но на листа на чекање.

Две години потоа, со носењето на новиот ЗРО (2005), беа дополнети одредени „празнини“ во доменот на антидискриминацијата кои ги имаше во претходниот Закон: а) воведена е дистинкција на директна и индиректна дискриминација (чл. 7, ЗРО/05), 15 а листата на егземпларно наброени случаи на дискриминација е проширена и за онаа дискриминација којашто се врши по основ на „полова насоченост“ (т.е. хомосексуалци или т.н. LGBT популација) – чл. 6, ЗРО/05.

По десет години, со носењето на новиот ЗРО (2005), од оваа листа на недозволени поведенија се избриша случајот на злоупотреба или пречекорување на даденото овластување (чл. 82, ЗРО/05).

Беше утврдена и листа на случаи кога е забрането работодавачот да наложи прекувремена работа.

- Листата на ликвидираните свештеници ... - рече будниот Х.Х.

По падот на сталинизмот и комунизмот во Албанија, името на чичко се најде на првите страници на листата на мачениците, беше постхумно одликуван и славен...