ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Долго не можеше да заспие, од многуте запишани заемки, оживуваа во неговиот сон старите куќи, јавни објекти, сакрални и профани градби, кои жилаво се одржуваа во градот по толкуте природни катастрофи и војни.

И за означувањето на неколку млечни производи се употребуваат и денес, и тоа постојано, неколку заемки од турскиот јазик: кајмак (турски kaymak); јогурт (од турски yourt).

Не помалку работа Камилски си имаше во изборот на карактеристичните заемки од прилозите за време.

Постоеше опасност Камилски да забразди во својата бесцелна реторика, да ја заборави првичната мисла за што беше, впрочем, и посветен ручекот: да се проверат на маса најзадржаните османскотурски заемки од областа на кулинарството, односно гастрономијата, како што тој претпочиташе да рече.

И затоа голем број лексички заемки од турскиот јазик се најмногу во врска со урбаниот јазик.

Камилски во толкувањето на оваа заемка од турскиот јазик (на турски filnfilan), се послужи со толкувањето на францускиот славист Андре Мазон, според кого непроменливата придавка filan (filan), извесен, извесна е вистинска граматичка заемка од турски (filan), која има двојна употреба во однос на значењето со зборот etokoj.

Ќе имаме многу работа, му рече на Татко, откако овој се напи вода, и без да му одговори на Камилски, земајќи ја листата на заемките од персиско потекло, пред да започне да ги чита најкарактеристичните, рече: Персискиот јазик, како и балканските јазици, за разлика од турскиот и арапскиот јазик, припаѓа во групата индоевропски јазици.

LIX Татко го затекна својот пријател Камилски во својата библиотека тажен, наведнат над своите речници, во потрага по последните турски заемки од речниците.

Турските називи и натаму се употребуваат за неколку алкохолни и безалкохолни пијалаци, како на пример: ракија (од арапски raki); анасонлија, вид ракија со анасон (од турски anasonlu); мастика, вид анасонка (преку грчки mastika); шира (од персиски şira).

Тој, сепак, се определи за: апансас, ненадејно, неочекувано, одненадеж; ачик, отворено, јасно; анџак, само, баш, штом, единствено, одвај, бидејќи; аџеле, брзо, набрзина, итно; ашиќаре, јасно, отворено, очигледно; бадијава, евтино, бесплатно, џабе, залудно, попусто; барабар, напоредно, заедно; башка, одделно, посебно; бамбашка, сосем одделно, посебно; бизбизе, помеѓу нас, во четири очи; бирден, наеднаш; еписи бир, сеедно; дармадан, несредено, растурено; ѓоа, ѓоја, божем, како да; јанлаш, погрешно, неточно; кастиле, намерно; нафиле, залудно, напразно; сербес, слободно, спокојно, мирно; тамина, од око, приближно; топтан, вкупно, наеднаш, на големо.

На Татко, чиј ред беше да ги претстави најтипичните заемки од областа на историјата, администрацијата, оружјето и воените звања, географијата, временските појави и другото на коешто ќе наидеше, додека според договорот, Камилски требаше да ги издвои и најкарактеристичните заемки со најдолговечна и најширока употреба на Балканот и во неговите граници.

Татко продолжи, откако Камилски голтнуваше од имам бајалди: Но, да се вратиме на ова јадење имам бајалди, толку присутно во балканските кујни.

Камилски потоа утврди дека од урбаните средини влијанието се распространува и во руралните предели каде што турските лексички елементи ќе влегуваат од втора рака, но и натаму дури и до денешни дни ќе се чувствува нивното присуство и влијание.

Сакаше првин да се задржат на заемките од турско, па арапско, персиско, грчко, латинско, француско и италијанско потекло во балканските јазици.

Приличен број заемки од персискиот јазик се називи на цвеќиња: ѓул, зумбул, јасмин, јоргован, лале, менекѓе, селвија, шебој, шишмир, потоа неколку зборови во врска со нив како: бостан, карпуз, лимон, наранџа, патлиџан, урма, ѓефтелија.

Камилски се согласи да ги истражува заемките од областа на духовниот живот, религиозната терминологија, зборовите со апстрактна содржина.

Првин сакаше да расчисти со најкарактеристичните заемки од областа на трговијата, кои би можеле да се најдат на листата на (без)опасните османизми.

За Камилски зборот филан и цитатот на Андре Мазон, најден како француски војник на Источната Армија во Корча, извлечен од неговите балкански документи, односно неговата книга Contes slaves de la Macedoine sud occidentale (Словенски приказни од југгозападна Македонија), објавена 1923 година во Париз, ќе бидат од посебно значење и тој на одделен потсетник запиша за да му го изложи на Татко како посебно ова прашање при скорешната средба.

Се чувствуваше како во луда трка по туѓите заемки кои се криеја во редовите на страницата на книгата, на моменти се чувствувал како со перото меч ја разбива пајажината во која се криеја старите зборови, со веќе потрошено значење, според многумина.

Покрај заемките од латинско потекло, Татко не ги изостави и покрактеристичните зборови преминати во балканските јазици преку турскиот јазик од францускиот и од италијанскиот јазик.

Се согласија за заемките од областа на флората (овошјето, зеленчукот, дрвјата, цвеќињата, индустриските и житни растенија) да реферираат обајцата, имаа најмногу податоци особено за лековитите билки.

Со таква задача беше задолжен и Камилски, којшто овие зборови требаше да ги извлече од областа на архитектурата, урбанизмот, трговијата и занаетите, земјоделската терминологија, алатите, парите, мерките.

Камилски реши да стане рано и да ги набележи и преостанатите османски заемки од областа на трговијата и занаетите, парите, мерките и други.