ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Бунар се копа кога е најсуво, кога водите се паднати до најниската точка. Таа наука ја знаев и јас.

Меѓу себе зборуваа, па и се караа, за националните и за либералните, како секогаш, па дури и за водата се замераа, кој што повадил и колку потрошил, дали се искапил или испрал, дека волојте пијат повеќе од козите, или овците повеќе од кокошките, но сето тоа си остануваше нивно и меѓу нив.

Овде и водата се продава. Се пие од ибрикот, од една чашка која и не се заплакнува...

Главните надежи за изнаоѓање нови и моќни извори на слатка вода се упатени кон водите на Дунав.

Водата се носи на грб, в раце, се чека со часови на некоја чешмичка или извор, затоа лѓето штедливо ја трошат, а туризам без вода е прилично тешко да се развива.

Водата се крева до самите пенџериња.

Од сртот, од Плоштина, до водата се стигнува по едночудо разгазени патичиња, а од населбата во Потковицата само по едно кое е добро натратено и кое, откако ќе ги прегази Мала Вода и Голема Вода, се издвојуваа од Градишки Пат и низ Деркова Дрма трага право пругоре.

Лонецот со вода се грееше на огништето и мајка ми со тенџерче ми истураше полека од истата, а јас седната во длабокото дрвено корито со миризливиот сапун генерално се триев и миев.

Уште не беше време за седење на балконот, но јас сепак таму, до столот на мојата мајка, изнесов стол за себе.

Излегов на балконот, и видов како во вода се претвора снегот на столот на кој некогаш седеше мојата мајка.

Под брегот браздата со вода се тенчи, се исукува и како змија се крие низ камењата и лопушките, крај неа пиштат жегалци жедни на ридот се гледа забодена коса со сечилото свртено нагоре кое одвреме навреме одблеснува на сонцето како молња да прелетува и навира морници; чиниш: Архангел со мечот минува или се токми да мине.

Водата се предаде, го пушти да се качи во планината високо, високо, да можат сите да ја видат неговата големина.

Виде, не виде Кога еднаш сврте грб, не виде... дали сушата ги спржи цветовите на розите и дали само трнот остана, дали водата се излеа и ги поплави сите спржени рози, а дека трнот остана, дали дуваше ветер кога со грб беше завртен.

Водата се смири и раскажува (на оние што сакаат да слушаат), а Огнот, кој на денешен ден пред многу години го запалиле, една грда издупена кофа, со малку заматена „водичка“ го изгаси.

Водата се исправа како човек, кога станува од постела и ме турка, не ми дава време и да викнам, вели.

Како прат над вода се тресат, а лежат на сонце.

Сонцето било свртено кон грчот на неговото лице.

Сиот вилает, сиот Балкан, станувал сѐ повеќе прогонета волчица скучна од сомневања дури и кон својот род и пород, бил скаменето животно со душа благословувана само од пеколот - се раѓа на камен, живее на камен, ги лекува раните на камен да биде еднаш живот или вечна смрт; лежат кратовските кули на беговите врз прастар вулкански кратер и лежи на ист таков кратер Лесново со својот манастир, истината лава се купите и излеаноста над Мрежичко под Кожув, над Добро Поле под сенката на кајмакчаланските облаци и на Стара Чука кај Стојаково во Гевгелиско, во преспанските води се огледува со тага варовитата Галичица, Крушово е камен на камен; бегале пред исламски зулуми Мијаците од Дебар, оние од Река и Власите од подалеку и кревале своја крепост, се криеле во ниски врби на смирени варовници и по прнари Брсјаците, но и едните и другите, и исто толку и многу повеќе господарите, ги секле шумите, се градело, се горело, им се носел лисник на козите, потоа од планините се урнувале порои скрка и ги покривале неговите житници, на тој лом да се множат жолтогрлени гуштери и црни скакулци со тешки утроби - се шират степски и пустински површини, земјата уште само со прнар се закитува.

Тогаш од купатилото се врати Азра која во меѓувреме со ладна вода се испрска под мишките и меѓу нозете и гласно негодуваше за шиштењето на славината над кадата.

По ѓаволите! Печката изгаснала, а водата се оладила“.

Беше попладне, денот врел. Жолтото од ридот и синото долу кај водата се допираа, се палеа и се гаснеа едно со друго.

Навлегувајќи во душите, видов дека има души затворени како цвет: благ збор им е потребен како ветре за да ги отвори; има души што 'рѓаат како железо: оган им е потребен за да се свитат и засветат; има души што како зафрлен чун на вода се брецаат: малку помош им треба за да си ја најдат насоката; има души што чмајат како семе во сува земја: влага и топлина им треба да про'ртат...

На дванаесетата страница следуваше практичниот запис За варење самварен сапун...се зема 10 килограми чист лој се клава во казанчето а после се зема 2 литри и ½ вода и се растворва во водата 1 и ¼ камена зода и се турва од таја размлачена вода во растопениот лој и тоа се кува еден сат после еден сат се турва уште 5 кгр и цела вода се остава да вари 2 сати а сетне се фрљае 2 – 3 грсти сол...

Му одам на рака колку што можам, по јаже преку голема вода се движам и, слушам, „Еве и ти сега“, ми вели. „Што јас, бре!“ му велам. „Што!...“ ми вели.

Од далечината на сината вода се доближуваа два бели лебеди, како први зраци на будењето на Езерото.

Во овие немирни води се криеја безброј невидливи јагули, покрај пастрмката позната како летницата (има неколку видови летници кои само рибарите ги познаваат, како белауста, мајојца, адуница и други), кресница (вид пастрмка), крапотник (најголема езерска пастрмка) белвицата, крапот, плашицата (езерска „сардела”), скобалот, кленот, мрената и мноштво други ситни риби како грунецот, моранецот и шлунецот риби.

Нашите научници и прославени стручњаци, со помош на експертите од братските социјалистички земји, согледаа дека во овие води се кријат милијарди киловат-часови електрична енергија.

Сонцето беше среде небо. Реката тивко гргореше. Во сино-зелената вода се огледуваа врбите.

Така и Силјан коњарецот, голема радост му се сврте на голема жалост, чунки од големата радост слегувајќи на земи не стори мукает да не го окрши шишето; да што рекле стари: "зла суправа – готова штета", така му се сторило и на Силјана, дека силно паднал на земи и го удрил шишето од каменот и го окршил парче по парче и водата се разлеала по каменот.

Сред поле долапот се врти сал се врти се цеди од него водата се истура и шурка и сонот блика по земјата што 'рти додека човекот спотнат кон небото го турка.

Се движат заедно тие секој кон бесоницата своја утрото што го бара. А водата се ниша од моите последни стапки и веќе ја испива зеницата на вечерната ѕвезда.

Околу нашата гуска во матната вода се собраа неколку помлади примероци од нејзиниот бел род, две, три, четири, а таа, за разлика од претходната средба на суво со сивите далечни роднини, сега почна да им гука, да им се умилува.

Иако за него се грижеше Митра, баба му, откако се преселија во една од долгите бараки, инаку штали порано, Дончо уште првите денови заталка низ Острово, откри дека ако се оди на онаа страна каде што изгрева сонцето се стигнува до една огромна огромна вода што изгледа како сиво платно на кое не му се гледа ни почеток ни крај ама некој од кај сонцето како да го влечи влечи и се потсетува дека од Митра е предупреден да не се приближува до каналот оти и во плитка вода човек можел да се удави, башка што змија може да ти се замота околу нозете или крастава зелена жаба да ти скокне в уста, ама за оваа огромна вода никој ништо не му рекол и по долгото клечење крај неа заклучи дека ова не треба никому да го кажува, да си ја чува како тајна само негова и тргна по патчето крај неа совладувајќи некои грмушки, некои корења, надолу надолу дури до онде каде што таа голема вода се сретнуваше со една малечка рекичка покриена со врби и кој ти знае уште со какви дрвја, водата од малата рекичка бистра па се гледаше сѐ под неа и сакајќи да помине преку неа за да го следи брегот на големата вода откри дека почна да му се качува до кај колената и се сети на предупредувањето од Митра дека можеби ова е каналот и дека во плитка вода човек може лесно да се удави па се подврати, е, кога веќе го нема човекот што го трга сивото платно, поарно е да го фати ова патче што оди нагоре покрај малата рекичка следен од крекање на жаби и чрчорења на секакви птици горе во дрвјата.

Ми даваат и чај од богородична трева што на суво се собира ко тупаница, а во вода се отвора ко прстите од раката.

Во водата се засекува светлината, сосе куќи, сосе покриви.

Топовите пукаат, ко вода се ниша земјата.

Од водата се накрева издишка, ти свири на уши, сол и јод ти лепи на устите, мене уште со прво ме потера на повраќање, сета сум ко ошумоглавена, воздухот ми станува плиток, не можам да го досегнам, не ми втасува дишењето,

Контрастот е очигледен: десната страна - водата се повлекла, најпрвин било тиња, сега е распукана сува земја, штици за премин од она малку вода накај шамакот.

Бокалот со вода потскокна, се навали и водата се истури во скутот на командирот.

Водата се склопи над нив.

Подводното чудовиште се размрда за час, а водата се разбуричка. – А – ха ... вие сте од тие јунаци што сте се кренале мене да ме уништите ...