ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Мајсторот што падна беше еден турнибука со кого двајцата се намачивме кога ја правевме куќата. Беше такво будалиште.

Се сеќавам, некаде сум прочитал, дека немоќта човек да се изразува и да се менува преку акција, ја прави разликата меѓу смртта и животот.

Чувствувам дека ќе заспијам, дека капнат, рано, веднаш ќе заспијам, но се тресам од помислата дека, како многупати, рано ќе се разбудам, во она глуво доба кога петлите ја прават паузата по второто пеење.

Оваа неблагодарна задача, да се оценува некого кој веќе е признат за неприкосновен големец, почна видно да ги изместува нејзините естетички погледи, да ги измрдува и разбива, како што до пред малку мислеше, нејзините цврсто востановени критериуми за вредност, да ја прави несигурна во проценката, да ги руши нејзините критичко-теоретски сознанија, да ѝ го руши угледот пред останатите студенти.

Но што ја прави ВР дистинктивна? „што е тоа толку посебно“ - би можел да постави прашање нашиот прашувач - „кај овие компјутерски анимирани монструми?

Виртуелната игра комбинира направа што ја следи главата, ракавици и компјутерска анимација за да го создаде „ефектот” на нашите сетила за „ентитетите” што се движат околу нас но кои „не се всушност реални”.

Убавото младешко лице на Мацола, налик на маска, е глатко, недофатливо, загадочно; распоредот на површините таа слика ја прави речиси апстрактна.

Рекоа дека Италијанците ќе го земеле и училиштево. Визбата ќе ја правеле затвор.

Кажи ми, Сашо, зошто твојата прва изложба ја правиш дури сега?

Поблиска и поразбирлива ѝ ја правеа и воодушевеноста на публиката, нејзиниот успех и сето убаво, што вечерва го доживеа...

1. По технологија, тоа е главно вака: откако ќе се постави претставата, делото по правило го снемува, Режисерот го има во главата, нему не му треба (поправо, тој го има во главата уште пред претставата; а по претставата, воопшто не му треба, заправо му пречи, зашто треба да му влезе во главата друго дело според кое ќе ја прави следната претстава).

Дај јас ќе ја правам салатата.

Тоа во основа е една темна материја, честички на оние душевни сензации што се простираат и движат во огромниот простор помеѓу тагата и очајот; тоа се честички што се јавуваат во улога на невидливи оски околу кои времето на творечката индивидуа ја прави својата голема револуција, постојано кружејќи од детството до денес и од денес до детството.

Така ти ја правиш првата стапка низ плач, низ страв. Подоцна читаш во книгите – рахитис...

Јас бев таа што ја извади модата витката на зелникот да ја правам од корите.

КОТЕ: Убаво ама зошто ти не сочека додека дојде Панде и после да ни дадеш сиктер манџа, туку уште не дојден ја правиш?

Она што било фалична анализа на нашата сегашност можеби ќе излезе точно предвидување на нашата иднина.

Дали тој хумор веќе не подзаличува на архаичен?

Можеби иде денот кога некои поповолни општествени услови ќе им ги оправдаат тврдењата.

Но, можеби предвидувањата не им биле погрешни, туку само преуранети.

Времето допрва може да покаже дека биле во право. ‌Имам добри преседани за таков убав светоглед. ‌Се прашувале луѓето, на пример, дали Невидливиот човек од Ралф Елисон, Друга земја од Џејмс Болдвин или Да се убие птицата подбивница ќе им станат неразбирливи или безначајни ако дојде време кога во американското општество расата веќе нема да биде општествено обележана (претседателствувањето на Барак Обама, за волја на вистината, во мигов ја прави таквата можност понезамислива отколку замислива).

„Тогаш и жртвата што ја прават некои мајки за своите деца не е жртва, затоа што она што го прават, го прават за себе, за нешто што го доживуваат како дел од себе?,“ се вмешав во разговорот.

„Не знам. Секоја судбина е приказна за себе,“ рече Клара.

Некои ќе речат: зошто отцепување од Бугарите, кога ние досега сме се велеле Бугари и соединувањето, а не расцепувањето, ја прави силата?

Во тоа време, кога Србите од кралот и министрите до последниот српски амал се националисти и наоѓаат за нужно сите да се сплотат во едно за да ги достигнат со општи сили народните идеали, Бугарите се цепат на социјалисти и секакви други – исти, кои најмалку сакаат да ја оправдаат пословицата дека соединувањето ја прави силата. – Туку сето тоа е резултат на политичката зрелост на народот: Србите во текот на цел век ги изработуваат националните идеали и ги изучуваат националните интереси, а пак Бугарите го прават тоа само во 1/4 век.

Како што тргнала работата, не ни останува ништо друго освен да го чекаме мигот кога тие, од некоја цврсто стокмена сцена, ќе лиферуваат лозунг: „На Македонците им е доста од седумтте уметности, сега ќе треба да се свртат кон онаа што ја прават политичките партии.“

Што ја прави толку различна од останатите?

Ако уметноста - според Ваисхедел - ја има смислата на откривање на метафизичкото, овие егзистенцијални одредувања покажуваат дека класиката и маниризмот навистина во една „двократна“ смисла ја прават видлива реалноста.

„Криење“ на „чистини“ (...) Кога преовладуваат чистотата и нескриеноста настанува, по наше мислење, класиката. Кога преовладува скриеноста настанува маниризмот.

Снегот продолжуваше да ја губи дури и онаа своја скржава светлина, добивајќи некаква сосема невистинита испремешаност на сите темници, што постојат, а секој нов заграб со раката низ неговата сива ронливост ја правеше уште потупа болката под неговите нокти, носејќи му го ова незнајно глупо чувство за некакви прсти, зголемени колку полни вреќи.

Ѝ завидуваа на вродениот инстинкт кој заедно со нејзинита проникливост секогаш ја правеа посупериорна.

Топлата термоминерална вода знаеше да ѝ ги опушти сите мускули, а вештите раце на масерите ја правеа како нова.

Осум часови работа во оваа влажна дупка ја прави кожата тенка, болно прозрачна, залепена на јаболчните коски.

И навистина, Фиданчо секое утро комплетната тоалета ја прави во езерото: се нурнува, се насапунува, па повторно се нурнува и како морж излегува од водата.

Додуша, пола од гужвата ја прават оние што придружуваат, ама овие луѓе сетики сами на доктор не можат да одат.

Што е тоа што наутро ми ја прави насмевката блага?

Станицата ја подигнаа, кога ја правеа линијата, Србите и Французите и ја нарекоа, според околното поле и во слава на српските војници паднати овдека во бојот со Турците во 1912 година, Бакарно Гумно, а Бугарите, во последната Голема војна, ја прекрстија.

Го подигнаа во Второто србско, во истата година кога ја правеа и железничката линија.

Од така потопениата во вода `ржаница, откако добро ќе искиснеше, наредниот ден, околу мала ужина, правеа јажици и тоа, правењето на јажици,како и врзувањето на снопје со нив, беше мајсторија што не знаеше секој да ја прави, туку само најопитните.

Во неа се лепи експрес сликичка која што ја правиш во фото-автоматите кои што се наоѓаа во ЈАТ и ете ти Феријалец!

Колцата ја сечат калта, ја месат, прават плитари. Ја прават подлабока.

Ја прави твојата силуета како недовајана.

Посебно беше воодушевен од хартиената фигура на главата на Големиот Брат, широка два метра, што ја правеше одредот на Шпионите во кој членуваше неговата ќерка.

2. А тој пусти снег си редеше, си редеше... Шшш, без многу врева, шшш, секој шум го попиваше како цариградско кадифе: секоја викотница ја правеше мека како урда: а секоја смеа како истурање на ѓулсуи.

А беше богата и писмена и тоа ја правеше наперната и осорна; беше и разгалена меѓу деветте сестри и единствениот брат, кој пак за несреќа, доведе за жена една божја бубалка, Паунка, од селото Булачани, која ѝ се плашеше толку на Тодора, што везден ѝ се тргаше од патот и ја направи оваа уште посурова.

Да не ја правеше тоа Тодора поприврзана за него? Да не не му толчеше сол врз глава секоја вечер пред заспивање?

Чпртото носе кое благоста на детското лице ја правеше уште подетска, го затапуваше впечатокот од силните веѓи и густите трепки, кои од горниот дел на лицето веќе војуваа со оној што го гледаа.

А пак за џамијата, што велиш, ќе ја правиш, ќе ја правиш и оро ќе играш!

И надворешната врата сега беше отворена и низ неа над прагот влегуваше светлината од месечината и ја правеше сенката од вратата многу темна.

Еден викенд отидовме во Маврово, во куќичката која ти ја правеше со голема љубов, со години, камен по камен, даска по даска.

Таман дваесет — дваесет и една вдовска свадба, ако не фати, шо свадба е таа, што домаќин е тој што ја прави?, Се растрчаа Илко и Трајко по луѓе.

Таа на старост се мачи, ги израсна децата како арслани и еднаш во својот живот ќе прави радост и ќе ја прави сите да ја видат, некои да ѝ заблазат, други да ја оговараат.

И му ја прави сметката: На Доста и фрли една лира.

И со тоа беше во сојуз со Бога за кој, како во рефрен, велеше дека тој ја испратил да си ги спасува чеда­та. И тоа ја правеше уште похрабра, правеше сѐ друго во светот да го смета за помалку значајно од една детска солза, какви било револуции, дури и татковини...

Китан требаше да мисли кога ја правеше куќата... да не ми ја пика близу до каменоломот...“

Јана ја прави посебна една друга карактеристика што може секого да го зашемети - и повторно Зрновски се подаде преку масата - тоа се количините љубов со кои располага!

Мислам оти ваквото поигрувања на Рајна со срамното ѓаволче во себеси произлегуваше од нејзината нескриена намера да биде посакувана од сите.

Таквото однесување како да ја правеше среќна.

Таа мана, која знаеше дека е неизлечива, таа тешко ја чувствуваше, ја правеше тажна, нерасположена повлечена во себе.

Правена е по план, донесен од Германија, каде што тако му работеше како слаткар: куќата е со висок стрмен покрив кој не држи снег, и на кој, на сите четири страни, има тавански прозорчиња што го осветлуваат просторот под покривот; на сите четири ѕида од куќата: и на долниот и нагорниот кат, има мали дрвени балкончиња и тесни врати кои излегуваат на нив; над нив има гипсени украси: развлечени триаголници што се испакнуваат од фасадата; по рабовите на куќата, исто така, се спуштаат гипсени бордури; куќата е обградена со зеленило што ја прави уште поубава; пред куќата нема градина како пред многу други куќи, туку е посеана ниска трева која како зелено кадифе го покрива сиот простор; низ тревата постојано се разлева една браздичка со вода и ѝ дава свежина и силно, блескаво, зеленило; пред куќата, под лозницата што е разгранета на дрвени потпирачи, се белее гроб направен од мермер; околу него цвеќиња и масичка и столчиња направени од преполовени костенови стеблаци; оградата на дворот е од мазни дабови плотици со куси врвови исшилени како запци од шара.

Секогаш да ја правиме вистинската работа, да дадеме повеќе отколку што земаме.

Да бидеме емотивно искрени, чесни, одговорни.

142 Ако случајноста е она што ја прави историјата, тоа ја нагласува нужноста и можноста за создавање нови односи со сите наследени општествени норми, надвор од сообразноста и подрачјето на прифатени вредности.

Бидејќи урбаниот простор е толку заситен со пораки од културата и доминантните идеологии, јас сакав да создадам еден друг простор“.

Всушност тоа се ѕидови-огледала, кои просторијата ја прават бескрајна, а она што е меѓу нив, да биде испомешано со триста испозајмени слики.

„Знаете“, рече широкообразестоит. „Кога Едо ја правеше куќата. Тогаш јас правев една скала и ми требаше едно парче железо.

Се засекува и тоа ја прави подлабока.

Секоја песна ја прават нова.