ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Не знам дали тоа старче припаѓаше на некоја партија, но тој говореше за Виетнамците и пламено ја бранеше нивната борба.

И саноќ само на птиците помислувам со питагорејски молк: оние кои никогаш не запеале во туѓа татковина. Една од овие птици чука со клунчето на прозорецот и вели: ќе си запееме, заедно ќе си запееме... ***

Одново на птиците, помислувам, на грлицата, помислувам, која никогаш на својот возљубен не му ја засенува честа туку, доколку се случи низ животот да остане без него, сама, пак низ цел живот ќе ја брани честа на љубовта: таа никогаш веќе нема да застане на зелена гранка да запее и никогаш веќе нема да се принапие бистра вода.

Ами вака ли ме кандисуаше, побратиме, да ви се придружа?

И не се излага Тренков. Навистина, тие топовски грмежи идеа од Крушево, и навистина Никола Карев со своите другари се расправаше со агите, но не да ги избрка, но сега ја бранеше победата и првата македонска република од турските сили кои донесоа и топови за да ја урнат.

Е царувал, е војувал с Власи, Каравласи, б'лгарска е бранил земља, роду си помагал.

Но востаниците не отстапуваа. Тие стоеја гордо на позициите и ја бранеа слободата.

Си ја бранеше тој својата планина, нејзините убавини, тревите, цвеќињата, миризбите...

Меѓутоа, трипати поголем од плодот е трнот на трненката, кој е на штрек во сите сезони на годината и ја брани грмушката, било таа да фрла ластари или да држи плодови, сѐ додека не го замени нова генерација со истите бодежи од бајонети.

Па, главната улога е тоа што морам да се однесувам како адвокат и да ја бранам сопствената работа, да бидам подготвен во секој момент да дадам отказ и да се повлечам, зашто не сум навикнат - и навистина нема - да се потчинувам на произволната уредничка контрола.

Ја бранев таа своја сопствена митологија, која учеше дека е можно да читаш без да ги научиш буквите.

Тогаш под крушата се населуваше и Ката Кривата. Таа беше една малечка, крива жена, што ја бранеше крушата од враните и од палавите деца.

Исто така во тоа време, во учебната 1900/01 година, П.А.Лавров првпат го воведува македонскиот јазик како посебен курс на Петербуршкиот универзитет, а специјално за Мисиркова распишува конкурс за златен медал на тема „Народните песни на Македонските Словени како етнографски извор” (1901) што потоа ја брани како дипломска работа „Кон прашањето за народноста и причините за популарноста на македонскиот крал Марко” (1902).

Многумина од ова тело, а и надвор од него, почнаа да водат филозофски дискусии за тоа кој треба да ја брани Македонија.

Тоа, според него, се довлекло на ребрест мев од непозната Арапија, сега го ора нивното отечество и не јаде желад, како што не ќе јаде подоцна ни трупки ни моркови, туку бара мевце, жили, души, до последната педа во црно ќе ја завитка земјичката.

1 Иако Кукулино имало седумдесет и шест куќи, речиси сите полегнати до самото подножје на планинската црногорица, само четириесет и тројца домаќини, оние што биле тешкораки и тврдоглави, урнале дел северни карпи, ги раздробиле и подигнале свои воденици.

Потоа пресметале колку што умееле и биле задоволни - суви, ковчести, долгозаби, повеќето од половината со руси заткарпатски бради: во мракот на ѕидиштата, освен воденичките камења што ги немале, можеле да се згрчат двајца: едниот да оглувнува од тракањето на прплицата, безгласен и со сув душник под дрипавиот минтан, живо тесто од крв и брашно, другиот со воздишки да стои зад прозорчето и со секира или кременка да ја брани селанската мака.

Неговите седумдесет години му ѕвечкале под кожата. За земјичката се пролева крв како во песните. Ја браниш и удираш. А тие, како ќе ја одбранат?

Просторот на земјата, што ја бранеа, не беше поширок од десетина километри, државата беше капитулирана, додека тие ја освојуваа Албанија, сѐ дури некој не им јави дека Германците се наоѓаат веќе во нивните касарни во гратчето, каде што беше нивниот гарнизон.

Ја бранеа добро границата, излегуваа на крај со италијанските напади во таа рана пролет, што опснежуваше, се гонеа по спиндилиите на Албанската граница во тој април, но наеднаш станаа свесни дека веднаш во нивниот тил се веќе германските тенкови и дека тие продолжувале сето време да бранат една земја, која била прегазена одамна пред тоа.

Душевно возбуден и телесно опаднат, жолчно ја брани својата „позиција“ при карпата.

Обично се пишуваше датум, плус местото каде што имавме чест да ја браните татковината.

- За да ни ја брани куќава, ми вели Ангеле, ете зошто, ми вели и не ме гледа, на ништо не ме клава.

Човекот оставил сеништа и по смртта, смртта да му ја бранат.

Сепак, постои нешто за кое тој не е кадарен да го предвиди, имено постепеното и неодоливо загадување на работата што ја брани токму со идеите што ги побива.

Од балканската битка е истргнат настанов, време кога во 1912 година Србија, Бугарија и Грција, нешто пред тоа и Црна Гора, ѝ објавиле војна на Турција, а јавнатата Македонија ја бранеле од туѓо зло за свое, под команда на ефендија Али Риза: Вардарската армија на Зеки-паша, Струмичкиот корпус на Али Надир, Северноалбанската војска на Асан Риза, Јужно македонските чети на некојси Таксим, некакви други булуци на аскер и башибозук и богзнае какви сѐ уште регуларни и диви воини.

Камилски со восхит и замислено го следеше Татко, во неговата свест се будеше сорбонското време кога пред тогашните големи авторитети ја бранеше среќната иднина на детето преку неговото воспитување.

Кој можеше да ја предвиди оваа стратегиска варијанта меѓу учените генерали кои нѐ подготвуваа како да ја браниме татковината со нивните незамисливи стратегии?

Се најдов во позиција да ја бранам земјата во туѓина, која однатре беше жестоко напаѓана и оспорувана.

Им предложи да ја зголемат својата вооружена одбранбена дружина од триесет на сто земски сејмени. А која ќе стане нужда, сите да трчаат со оружје в рака и да ја бранат својата слобода.

На пример она тврдење, дека државата покрај другите свои обврски треба да ја брани и чува својата територија.

Пукав, мој Пандо, и не сакав да ја слушам наредбата за повлекување, зашто ја бранев полјанката под Камна, ги бранев камењата, со Кироловото писмо, го бранев и пламенчето на свеќата за да не згасне...

Притоа постојано поднесуваше пред очите на заинтересираните и една вистинска бумашка потпишана божем своерачно со крвта на познатиот Кравенчук, висок офицер во приштабската единица на генерал Деникин со кого заедно, само двајцата, ја бранеле отстапницата на Белите во една безмилосна схватка со Црвените.

Тој остана тамо, во ровот, сам. Ни ја бранеше отстапницата.

Отиде да ја брани татковината и стигна до Подградец.

Фаик Коница со уверливи аргументи, достојно ја бранеше еволуцијата на природните јазици стари со илјади години, имајќи го предвид својот мајчин јазик.

Дури сега ништо не разбирам: јас ја бранам, а таа сака да ме удри.

— Не ја бранев Гертруда, туку името на мојот народ.

— Зошто ја бранеше Гертруда?

Се помислив, помислив, и се пуштив да ја бранам, да ја откинувам.

- Треба да ја чуваш. Да не ѝ ги кинеш ливчињата, да не ѝ ги кршиш гранчињата, да ја браниш од гасеници и да ја поливаш.