се (зам.) - стемнува (гл.)

Имаше луѓе на кои сум им правел добрини: сум се зазел дете да им влезе на работа, болен да им се излекува, да се оперира од најбашни оператори, лек да земе од најдобри аптеки, данок ако задоцнил да плати, да не се казни, сливи со ним да се наведнам да собирам, ако се стемнувало и не можеле да стигнат да ги дособерат.
„Бунар“ од Димитар Башевски (2001)
Се стемнуваше а ламба беше рано да се пали. Матна мрачина во крчмата.
„Послание“ од Блаже Конески (2008)
Кочо сети оти сѐ повеќе се стемнува и како темницата да му влегува в очи.
„Послание“ од Блаже Конески (2008)
„Доцна е“ реков, “веќе се стемнува.“
„Клучарчиња“ од Бистрица Миркуловска (1992)
Полека одевме накај дома, мислиш смирени како квечерината, ама нешто клука во нас.
„Клучарчиња“ од Бистрица Миркуловска (1992)
„Имам план! Бомба акција! “ викна Љупчо, удирајќи го Дејко по рамото.
„Клучарчиња“ од Бистрица Миркуловска (1992)
Сега ноќите стануваа сѐ пократки и се стемнуваше пред осум часот, но тие продолжуваа да седат во темница.
„Невестата на доселеникот“ од Стојан Христов (2010)
„Митко е крив. Ќе види тој од мама“ си мисли Сашо и трепери од студ. Се стемнува.
„Било едно дете“ од Глигор Поповски (1959)
Се стемнуваше. Помеѓу сивите куќи на мојата улица лилавиот долг правоаголник на небото се посипа со предалечен светкав зоб.
„Улица“ од Славко Јаневски (1951)
Ни по првите ѕвезди не се стемнуваше. Онисифор Проказник праша за добитокот, дали е носен на пасење, дали има сено и дали е напоен.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Сега во дворот, во таа наголемена половина поцрнета тепсија, бевме собрани сите што се мислевме како гости на домаќинката: Арсо Арнаутче, Сандре Самарија, Никифор Ганевски, Онисифор Проказник и Орлен Шумков: Никола Влашки продолжи да спие во плевната а јас стоев зад недоплетен кош и се сеќавав на летните топлини и на благото бранување на 'ржта во предвечерните времиња.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Гледај - се стемнува. Овој ден досега беше само петок.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Тоа ѓаволско животно е гладно. Некој од нас ноќва ќе е прв.
„Тврдоглави“ од Славко Јаневски (1990)
Се стемнуваше. Вечерва прислужникот не го донесе фенерот.
„Пустина“ од Ѓорѓи Абаџиев (1961)
- Ами ич пасат рибите ориз, честита царице?
„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)
Си отишол Лалата кај царо и му кажал оти му нашол девојка умна и разумна и му ја свршил.
„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)
Патувајќи двата, втасале до селото од чоекот и бидејќи се стемнуало, го поканил чоекот Лалата да преноќева во куќата негоа.
„Македонски народни приказни“ од Иван Котев (2007)
Се стемнуваше, говедата рикаа, по тоа знам дека се стемнуваше, кога го чув гласот од Ангелета.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Денеска јас кај неа, утре таа кај мене, и полесно ни се стемнува.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
А летен ден, долг како година, брзо се разденува, ама никако не се стемнува. 22
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Замижувам и шмркнувам од дланката ракија. Се заскрнувам, и се потстемнува и само модреам, зеленеам, побелувам.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Веќе се стемнува. Лаѓа ноќта како црвотечина. Ги полни доловите пред нас до подбелениот венец од планината.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
А гледам, пак исто гледам, вели а ништо исто не видувам. Пак на иста страна се стемнува, вели, а вемерите не се исти.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Се стемнува. Кој може да спие - спие, кој не може - офка.
„Пиреј“ од Петре М. Андреевски (1983)
Сенките побрзаа една кон друга. Се споија. Се стемнуваше. Минувачите се проретчија. Брзаа кон своите куќи.
„Пупи Паф во Шумшул град“ од Славко Јаневски (1996)
Негде почна да завива сирена. Последните што не беа во некое свое засолниште, избезумено се растрчаа.
„Пупи Паф во Шумшул град“ од Славко Јаневски (1996)
Седи Богдан со отворениот албум пред себе во градината, ги крева очите и гледа: се стемнува, а пладне уште не е поминато; времето се стишало, не мрда ни лист по дрвјата, не се движи ни птица, ни инсект; чудна некоја тишина, чудно исчекување како пред породување.
„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)
Во собата се стемнуваше. Тој се сврте кон светлината и лежеше гледајќи во стаклениот тег за хартија.
„1984“ од Џорџ Орвел (1998)
Зарем не би требало во дваесет и еден часот во август месец да почнува да се стемнува?
„1984“ од Џорџ Орвел (1998)
Зимски фебруарски ден, студено. Веќе се стемнуваше некаде по четири часот попладне кога ти се врати од лов.
„Седум години“ од Зорица Ѓеорѓиевска (2012)
Подоцна, ќе светнеше светлоста како сечило од нож, но набргу доаѓаше вечер - се стемнуваше.
„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)
XV Зимата го измени вообичаениот тек на времето: не се знаеше ни како се разденува, ни кога се стемнува; стануваа луѓето наутро изнаспани, излегуваа од куќите, шетаа по чардаците, кашлаа, се миеја шетаа по дворовите, влегуваа во плевните и земаа сено за ајваните, шетаа по сокаците и улиците, гледаа нагоре кон небото но никако да се раздени; зората никако да пукне, виделина да се запокаже; петлите кукурикаа, ја најавуваа зората, но попусто: или тие грешеа или таа доцнеше.
„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)
Сѐ повеќе се стемнува синиот хоризонт на зборовите.
„Липа“ од Матеја Матевски (1980)
„Почна да се стемнува“, рече таа и самата изненадена од своето откритие.
„Желките од рајската градина“ од Србо Ивановски (2010)
Веќе се стемнуваше и во собата беше полутемно зашто, заигран со малите автомобили, заборавив да ја запалам сијалицата.
„Јас - момчето молња“ од Јагода Михајловска Георгиева (1989)
Полека се стемнуваше и почна да доаѓаат многу луѓе.
„Јас - момчето молња“ од Јагода Михајловска Георгиева (1989)
— Во зимно време и на ручек се стемнува, вели Манол Форевски.
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
колку патрони чеиз му донесе на Горачинов, ми велат, да имавме ракија, вели Горачинов, ќе ве викневме на блага ракија, и ќе фрлавме пушки, вели, свртете на друго, вели Ристо Коларов, здравувајте нѐ в образ, бацете ни рака, вели, не го погоди моментот, вели Горачинов, историскиот момент, ова не е свадба, туку свадбено патување, вели, дури си млад сѐ можеш да кажеш, што се вели, сѐ ти се може и сѐ ти прилега, и јас гледам како се стемнува и како цело небо ни слегло во морето, сосе ѕвезди и сосе месечина и си мислам дека сме тргнале по небото, сме се закренале на некоја пловидба меѓу ѕвездите, целата сум зашумолена и пренесена некаде, некоја голема умора ми се обесила на клепките, ми натежнала во коските, нешто гледам, а повеќе не гледам, како до половина да сум заспана, завлезена во сонот;
„Небеска Тимјановна“ од Петре М. Андреевски (1988)
Но, се стемнуваше, а на Малчо му се пријаде и реши да си оди дома.
„Билјана“ од Глигор Поповски (1972)