ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Со смртта, со наближувањето на смртта, човек насетува како му се смалува кругот на светлината на семејството, народот, татковината, светот... – Животните немаат татковина, немаат некаква светлина да бранат! – ја упростувал мислата Чанга.

Вратата низ која излегуваат сè повеќе и повеќе се смалува, но мене не ми е чудно зошто тоа е така...

Се смалуваше секојдневно по малку, опколена од драки, како шагринска кожа, сува и згрчена, и како што таа се смалуваше, се смалуваше и животот на татка.

Неговата искривена ситна фигура се смалуваше така уште повеќе.

Ентузијазмот не се смалуваше. Само, од што не заработував ништо, од што не продавав ништо, од што одев секогаш со една толку тешка колекција, слабеев сѐ повеќе и повеќе... Освен во бицепсите се разбира.

Снагата што пукаше од здравје и енергија почна да му омлитавува, да ослабува, да се суши и да се смалува, така што износените костуми му се мавтаа како околу сарак за бостанско плашило.

Кружат шишињата со ракија од рака до рака, паѓаат наздравувања, благослови, едно од друго поубави, помладите поздравуваат со сегашен јазик, а старците вадат од сеќавањата некакви стари зборови, па ги везат и ги редат во долги наздравувања, ракијата во шишињата се смалува, а расположението, расте.

Лазор, чувствува, сиот се смалува: тогаш кога бегаше од заптиите ни не се сети дека тие можат да пукаат, но откако стигна назад во Потковицата, со некое скришно делче на умот, постојано на тоа се пристеува дека ако пукаа заптиите засигурно плеќите ќе му ги наполнеа со куршуми.

А кога започнаа првите умирања во егзил, започна да се смалува и нашиот облак на небото.

Светлина што е убава, а убава е затоа што е убава во исто време во сите свои делови, затоа што е убава секогаш во исти односи и на ист начин, затоа што ниту настанува ниту исчезнува, ниту се зголемува ниту се смалува; затоа што не е во еден дел убава а во друг грда, ниту пак во едно време убава а во друго грда, ниту пак по однос на една ствар е грда а по однос на друга убава, ниту пак на едно место е убава а на друго грда, ниту пак за едни е убава а за други грда, туку сама по себе е убава сега, секогаш и во вечни векови, секогаш сама на себе подобна по форма, светлина што во себе го носи изворот на убавината: светлина, музика и боја.

Тие јазли, т.е. држави, според силата што ја имаа кога се образуваа, си ги разделија меѓу себе сите колца – племиња и наречја на јужнословенскиот етнографски синџир и ги крстија со нивното име. Јазлите како свој центар си го имаа носителот на националното име; со зголемувањето или смалувањето на политичката моќ на носителот на националното име и последново се раширува или се смалува.

Немаше ниедна друга мисла, додека ги гледаше како се смалуваат.

Се смалуваше и несигурно стоеше на нозе.

Оној другион се мени во зелена боја. И се смалува, се смалува и тој е веќе една обична блатска жаба.

Очите не го испуштаа живеењето на ова слабо пламенче што плаховито се виткаше, се смалуваше и наеднаш подрипнуваше како да се покајало за својата минутна слабост.

баму ја, седиме така во темницата и се плачеме, сакаме да го подзапреме времето, да се оддалечиме од смртта што нѐ чека, јас веќе си ја гледам мршата како ја раскопуваат дождови, како скапувам и се смалувам, се гледам пред себе си, така, како своја слика да држам в раце, само Силе Плевнеш грчи во ќошот, бичи некои глуждови трупци, ама времето кој го запрел досега, го запирале царови, кралови, тепачи, арамии, врачари и јаки луѓе и никој не останал со него и како што седам така, оп - се обзорува, некоја бесшумна светлинка ни влегува на прсти во собата и со светлината влегуваат и војници, оф мори мајко, ајде вика старшијата, Силе Плевнеш уште грчи и старшијата го клоцнува в слабина и овој рипнува, си ги брише слинките околу устата, сакате поп да ве исповеда, јас не сакам, вели Силе Плевнеш, и без поп господ ќе дознае за нас, знае тој дека на правина нѐ земате на душа и после нѐ поредуваат во дворот пред затворот, а Стеван Докуз пак приплакува, ги покрива очите, што ќе му правиш: тој ти е другар во несреќата, „пријателот ти е роднина кого самиот си го одбираш“ велеше Лазор Ночески, а војниците чекаат со пушки пред нас и ете го дојде тој, офицерот, се тетерави 121

Се смалува и го снемува. Гледам јас по него и си мислам: овдека нешто не е чисто. Со отсуството негово.

- Денеска тој, утре ние, велиме и се собираме, се смалуваме. Мислиш и главата ти е смалена од студот.

Започна кожата да ѝ се набира, да ожебавува, дебелите засеци на нозете и рацете да ѝ се зарамнуваат, да ѝ се смалува подбрадокот, да ѝ спласнува мевот.

Само така можев да си ја повратам таа нејзина близина, да го обновам детството во себе кое, поради неа, никогаш не ме напушташе, но чиј интензитет се смалуваше со текот на годините.

Додека светлото постепено се смалува, позади сцена се слуша глас: - Повикани сте да го проследите овој исечок од животот и за него да даде свое мислење.

Мислеше дека си како некоја карпа пред нив, ама, иако се викаат плашици, ич не се плашат.

Со цигарче во уста, кое како да не се смалува, и до колена во езерото, Мики, упорниот рибар, со блинкер фаќа мренки и кркушки, запечени пастрмки.

Денес почнува развитокот наназад, поврзан со намалувањето на вредноста на активата и капиталот, додека долговите не се смалуваат во ист размер.

Се лепам, се смалувам низ твојата топла кожа со наежени влакненца, лесно навлажена од потта кај рабовите од вешот: - Остани со мене.

Ние со Наталија само се смалуваме и се собираме онака настрана.

Јас си подголтнав и Оливера Поточка почна да ми се оддалечува, да се смалува.

Начисто се смалувам во алиштата, што се вели, полжав се правам.

Секој ден по едно кило да се смалувам.

Догорува огнот и пламенот трепетливо се смалува, болска над жарта и ко воздишка згасна...

Жари пламенот, ги подлижува и ги прегрнува цепениците, разнишано се извишува нагоре, се напластува дипла врз дипла, за миг се смалува и со поголема сила наеднаш расте и пругоре исфрлува роеви искри.