ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Децата се збираат купче, провлекуваат напевно: сите дома на попара, дури мајка не окара, дури татко не запали цигара, - и се растураат.

Иде темнината. Иде темнината. Орото се растура. Тивнува панаѓурот.

Додека со шашливиот поглед си тука меѓу познајниците, а со третиот крајник пак тука, но меѓу мислите, друштвото се крева и се растура, сопственикот ја расчистува масата, бифето се затвора во одамна затемнетиот театар и ти остануваш сам.

Кампот служи за да се издишува претензијата, да се растура хиерархијата и да се запомни дека сите настрани се стигматизирани и дека никој не заслужува достоинство што е за сметка на туѓ срам.

За делче од миг низ неговото сеќавање поминал настан од неговото најрано детство: неугледна старица од некое планинско село дошла на еден Велигден во полна црква и со голем крст во рацете го надвикала свечено облечениот поп барајќи од набожниците да појдат по неа во доброволна смрт.

Сомневања, немо смирување. Потоа здодевност. Луѓето се растурале полека.

Најверојатно искра од огништето. Сламениве покриви од светулка ќе пламнат.

Животот на земјата е понижување, душите бараат слобода во сините височини на ѕвездите; ќе појдат по неа, ќе ги проколнуваат и ќе ги плукаат туѓинците а тие ќе ги сечат со јатагани и ќе ги ослободуваат од печал и патила; сите што ќе останат ќе се растураат по селата и ќе собираат нови литии за предизвикување на смртта - оние што не ќе изгинат од оган и од железо, ќе се фрлаат во длабоки речни вирови, ќе се запалуваат по плевни, ќе се бесат во гроздови на свои јамки.

Некаде низ внатрешноста на затворот се растураа гласови и стапки.

- Ами, каде е сега, прашува Уља. - Штом се растураат војските подома, вели Јон, сигурно и тој ќе се врати. Кој е за враќање, ќе се врати, вели.

Веќе се растураше пазарот, му плативме на анџијата за сеното, а слушаме вика човек. Ќе си одиме, не си одиме, ама нешто како да нѐ натера да појдеме кај човекот.

Слушаме ние кој што вели, кој како вели, и се растураме по ливадите.

И иди пак визитата со црвени крстови, и пак се растура мирис од јод и од ракија.

Но јас веќе гледам како се растураат замрзнатите строеви, колони неслободни луѓе под една команда, под еден ред, под едно ѕвоно, слушајте, таа иде, се колнам.

Ги сакаше Бошко јорганџиите, и стоеше пред нивните дуќани залапано, додека тие го дрндаа памукот пред негови очи, ја сакаше папуџиската чаршија каде што на шега му дозволуваа да обуе лева папуча на десна нога: во кујунџиската чаршија со големи стреи и кепенци, каде што златото и среброто блештеа и го заслепуваа, се смееше будалесто: но најмногу од сѐ го сакаше безистенот, чист и среден, со мириси на ѓулсуи и темјан, каде што по калдрмата пред дуќаните не се растураа распарани опинци, парчина тенеќе или шајки, и каде што можеше да влезе од една врата а да излезе од друга, и пак од таа што излегол да се врати назад.

По должината на улицата на која излеговме, низ расцутените редови црвени рози засадени по рабовите на двата тротоара, денот се растураше од убавина.

- Митре! - молскавично се пресече глас. - Мамооо!!! - Мамооо!! - се развикавме.

А појот, ту близок, ту далечен, ту длабок и растреперен, нескладен и испрекинат, се растура во ноќната тишина тажновито и пејовито, потсетувајќи на еднаш изминатото време што наврапито го однесоа и го однесуваат времињата крвави и мрачни...

И црневица се растури накај џадето, Турмата како диво надојдена река, црна, огромна, разофкана и развикана, расплакана и разлелекана - надоаѓа, надоаѓа, се згустува; истечува од горе и дотечува, бучи, завива, вие, тупа, дига облак прав, го наполнува просторот, се влева во ендеците, се втиснува и се растура меѓу камионите, ги опкружува, се збива, се рои, во бранови се фрла, трча, клокоти, врие и вика гласно, болно, продорно, пронижувачки, жаловито, галежливо, тажовито, испрекинато, молбено и шепотливо: - Е-е-е-е-е!!!...

Бидејќи најсериозно мислев, а и сега мислам дека таа недоречена симпатија, или занес, дури и за самата Рајна и не беше ништо друго туку еден од нејзините безбројни каприци.

Отсекогаш мислев оти не смее да се растура туѓата среќа на таков начин. Подобро речено, од каприц!

„Ајте сега, господот ваш, обидете се ако ви држи...” им велеше на луѓето кои стоеја со копачките да му ја срушат; тие кога ќе ја видеа пушката, се растураа и пак се враќаа; тоа со месеци го чинеа: идеа со копачите, вртеа околу куќата и пак се распрснуваа кога ќе го видеа Бандо со пушката; се обидуваа и ноќе и дење, но тој секогаш беше тука: стражареше на мазгалката и ја вртеше пушката кон нив.

А сега остана само еден насмеан лик црно урамен над прагот и над столбовите и една голема тага висната од балконот студен мразулец забоден во градите на земјата каде се растура во ништо една прашинка од човек

Светлина се растури и се разлеа наоколу, се подигна до таван, го осветли лицето и очите на Пандократорот; се пројаснија крилјата на ангелите и образите на светците.

Се пробиваат под високите намети, повисоките удираат со главите и врз нив се растураат купишта снег.

Источноевропските режими има почнато да се растураат во транзиција.

А јас, качена на бината, зборувам за претстојните борби, ,напред за обединета Македонија", гласот ми грми низ звучниците, ми се растура над цела Битола.

Ми се растура секој обид да составам мислење.

И пепелта почна да паѓа, да се растура над Москва.

Ама, пак не знам како да кажам, умот ко вода ми се растура.

Имаме и телевој, нешто како инка, за да не ти се растура гласот.