ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Откако наидува на крајно непрофесионален, дрзок и игнорантски однос од претпоставените и откако увидува дека е изманипулирана и практично не постои можност за вонсудско решавање на спорот, таа – заедно со уште десетина работнички 282 кои се најдоа во ист кош, а охрабрени од позитивното искуство на некои работнички од истото трговско друштво, кои уште од порано се одважиле спорот да го решат по судски пат – решаваат, во јули 2009 – та, да поднесат колективна тужба против нивниот довчерашен работодавач.

Но, да биде иронијата поголема, овие кои молчеа и не се одважија да тужат си останаа да работат и понатаму како „инвалиди на трудот“, а нивните побарувања за на име хранарина беа дури и поголеми од оние на Кирова која нели, уште на почетокот на спорот, „доброволно“ го отповика решението за скратено работно време!? ***

Во периодот од јануари до јуни 2011 година, овие луѓе извршија триесет и едно координирано теренско интервју, односно обавија разговори со работници ширум Македонија (Скопје, Битола, Велес, Гостивар, Куманово, Крива Паланка и др.) – коишто 12 се јавуваат во улога на тужители, и коишто се одважиле своите работнички права да ги бараат пред суд.

Ова е збирка случаи на веќе завршени и пресудени работнички спорови, добиени од страна на работници-тужители кои се одважиле да ѝ застанат на патот на бескрупулозноста на своите работодавачи.

Но сепак, и покрај сите перипетии, како што наведува уредникот на оваа студија – нашите работници знаеле да се одважат, да кренат глава и да организираат штрајк.

Во меѓувреме, покрај тоа што на фирмата почна слабо да ѝ оди пласманот на својот асортиман и да назадува зад конкуренцијата на пазарот, настануваат и одредени внатрешни превирања и поделби на вработените на неколку табора.

На Триманова ѝ се зема за грев наводната блискост со нејзината дотогашна претпоставена шефица, која претходно е избркана од работа – по што следува „логички“ расплет и таа да биде истерана од фирмата, како еден вид колатерална штета од целата ситуација.

ЗРО = Закон за работните односи (Сл. весник на РМ – 62/2005 и 106/08, 161/08, 114/09, 130/09, 149/09, 16/10 ПТ, 50/10, 52/10, 124/10, 158/10 ПТ, 47/11) ЗС = Закон за стечај (Сл. весник на РМ – 34/2006 и 126/06, 84/07, 47/11) ЗСВДЛТ = Закон за самостојно вршење на дејност со личен труд (Сл. весник на СРМ – 18/1989) ЗСК = Закон за спречување на корупцијата (Сл. весник на РМ, 28/2002 и 46/04, 83/04 ПТ, 126/06, 10/08, 161/08, 145/10) ЗСС = Закон за судскиот совет на Република Македонија (Сл. весник на РМ, 60/2006 и 150/10) 314 ЗСТ = Закон за судски такси (Сл. весник на РМ – 114/2009) ЗСуд = Закон за судови (Сл. весник на РМ – 58/2006 и 35/08, 150/10) ЗТД = Закон за трговските друштва (Сл. весник на РМ – 28/2004 и 84/05, 25/07, 87/08, 42/10, 48/10, 24/11) ЗТПОК =Закон за трансформација на претпријатијата со општествен капитал (Сл. весник на РМ – 38/1993 и 48/93, 21/98, 25/99, 39/99, 81/99, 49/00, 6/02, 31/03, 38/04, 35/06, 84/07) ЗУ = Закон за установи (Сл. весник на РМ – 32/2005 и 120/05, 51/11) ИО = Извршен одбор ИТ / Извршителска тарифа = Тарифа за награда и други трошо- ци за работа на извршителите (2011) ЈЗУ = Јавна здравствена установа ЈКП = Јавно комунално претпријатие ЈП = Јавно претпријатие ЈРДП = Јавно радио-дифузно претпријатие ЈТД = Јавно трговско друштво К-15 = Регрес за годишен одмор

Против пресудата работодавачот, кој ја изгуби парницата, знаејќи дека не е во право не се осмели да покрене никаков правен лек и истата беше спроведена доброволно – а раководството на „Дервен“, поучено од овој случај и под страв дека тој би ги поттикнал и останатите инвалиди на трудот да тужат – самоиницијативно ги исплати и трошоците за исхрана на останатите кои беа во иста фактичка положба, а немаа покренато тужба за истите.

КД = Командитно друштво КДА = Командитно друштво со акции КЗ = Кривичен законик на РМ (Сл. весник на РМ – 37/1996 и 80/99, 4/02, 43/03, 19/04, 81/05, 60/06, 73/06, 7/08, 139/08, 114/09) КП = Казнено-поправни КПУ = Казнено поправна установа КПУЗ = Казненопоправна установа – затвор КСОМ = Конфедерацијата на синдикални организации на Македонија 315 МВР = Министерство за внатрешни работи МГУ = Московски Государствен [државен] Универзитет МЖ = Македонски железници МЗТ = Металски завод „Тито“ МК = Меѓуресорска комисија МКД = денари ММФ = Меѓународен монетарен фонд МО = Министерство за одбрана на РМ МП = Министерство за правда МТСП = Министерство за труд и социјална политика МЦ = Медицински центар НБРМ = Народна банка на Република Македонија НВО = Невладина организација НКД = Национална класификација на дејностите НССПЖМ = Независен синдикат на сообраќајниот персонал на железничарите на Македонија НУ = Национална установа ОЈО = Основно јавно обвинителство ОКДЈС = Општ колективен договор за јавниот сектор на РМ (Сл. весник на РМ – 10/2008) ОКДС =Општ колективен договор за стопанството на РМ (10. VII.2009) ОП = Општествено претпријатие ОС = Основен суд ПЕ = Подрачна единица ПИО = Пензиско-инвалидско осигурување ПЗУ = Приватна здравствена установа 316 ПС = Полициска станица ПТ = Пречистен текст [на закон] РЕ = Работна единица РЕК = Рударско-енергентски комбинат РМ = Република Македонија RLF = Rosa Luxemburg Foundation (Фондација „Роза Луксем- бург“ – Берлин, Германија) СИЕР = Синдикат на индустрија, енергетика и рударство СОНК = Самостоен синдикат за образование, наука и култура на РМ СРМ = Социјалистичка Република Македонија ССМ = Сојуз на синдикатите на Македонија ССП = Средна стручна подготовка СТД = Самостоен трговски дуќан СФРЈ = Социјалистичка Федеративна Република Југославија ТД = Трговско друштво ТП = Трговско претпријатие Трег. = Трговски регистар УБК = Управа за безбедност и контраразузнавање УИС = Управа за извршување санкции

Меѓутоа, најбитниот аспект што може да го согледаме во овој случај е позитивниот пример за решеноста и одлучноста на работниците како Ѓорѓиевски, кој и покрај сите објективни и субјективни пречки, сепак се одважи да се спротивстави на неправдите кои катадневно ги трпеше на работа.

Дали таа ќе се одважи и на еден Станиславски или Брехт да му каже: „До кога мислиш вака да се глупираш?“

Иако исплашени дека газдите ќе им се одмаздуваат, тие сепак се одважија да излезат на штрајк. 

За жал, македонските судии, образовани во духот на правниот позитивизам, досега не се одважиле на вакво правно толкување на овие антидискриминаторски одредби!?

Романот „Ервехе” изобилствува од фабуларни заплети низ кои приказната си добива природен тек, бидејќи, овој белетристички колаж од новела, повест, роман, мемоар, дневник, есеистички отклони и драмски акценти всушност претставува модел на посовремено поимање на прозната форма, кој некои меѓу нас ќе се одважат да го крстат и со квалификативот постмодерна.