ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Тоа обединување на полето на сите сфери, од некаде ми беше познато, прочитав некаде една НОВИНА дека: уште пред нашата ера Македонската силна Династија, Кралството Македонија, предводена од Големиот Александар Македонски- чии цели и определби беа сосема исти: создавање на еден развиен свет, во кој секој би бил задоволен, би цветала трговијата, културата, изградбата, напредок со соединување – преку мешање на разните култури, но и да се сочуваат националните обележиа на народите во светот. Зарем тоа не била идеа на глобализација?

Тој имаше цело стадо одбрани сански кози и неколку космати прчови, кај кои секоја есен масовно се носеа козите на оплодување, а некогаш и предвреме поради нестрпливоста на козите.

Тоа, листањето на книгата, би било една бесмислица ако не е овој сноп невидливи зраци што го предизвикува листањето на страниците и така го одредува просторот, оној дел од просторот за кој секој за себе е свесен, во кој ја има поместено својата стварност.

Црното е состојба од која секоја светлина е исцицана.

Дека го опоменуваа и неговите роднини и шамашот на нивниот каал, кој секој петок пред шабат и особено на Големите празници ги буди луѓето потсетувајќи ги на нивните духовни обврски за денот што е пред нив.

Тоа за кулата и за Далиборка е народна приказна која секој прашки граѓанин со специјален пиетет ја прераскажува, како и за народниот пејач што ја испејал „Старата песна“ која пее за љубовта...

Ако не бев овде, веројатно никогаш не ќе знаев дека Белгија, од која секоја година кај нас летуваат стотина илјади души, е могу развиена туристичка земја и дека од туристичкото стопанство има позитивно салдо.

Во кафето веќе можеше човек да забележи групички по масите од пет шест луѓе, кои секој ден на една маса седеа и водеа сериозни разговори.

Плимата доаѓа и си заминува секој ден - света обврска и е да му ги подзамива и разладува стопалата на Сан Педро Клавер, апостолот на Црнците, робот на робовите, кој сека недела ги дарува минувачите со бели каранфили и им намигнува на мајките доилки со разголени цицки.

Служат, тоа е барем јасно, за одложу­вање на крајот; и основната перспектива по ова прашање ги дели оние што се збогуваат во две категории од кои секоја го бара своето простување, иако не нужно под свои услови.

Вилијамс Микс (1952) е каталог од околу 600 различни звуци класифицирани во шест категории.

Врв на Кејџовото занимавање со електроакустична музика е Кертриџ Мјузик (1960), примерна театарска композиција со користење на електроакустична музика “во живо”.

Партитурата има 192 страни (од кои секоја трае 1 1/3 секунди, но со консултирање на Ји Џинг се одредува настапот и опаѓањето на секој звук на еден од осумте канали).

Тој ја отсликува сексуалноста повеќе како онанија за двајца, во која секој партнер се обидува да си ја задоволи сопствената потреба, но наместо тоа наидува на бесконечно кружно движење околу самиот себе.

Тој значи, Германецот, безуспешно ѝ се додворувал на некоја девојка која секоја вечер седела на балконот, плетела чорапи и уживала во убавиот поглед на езерото.

Делото на Волошинов за Марксизмот и филозофијата, делото на Мукаржовски за семиотиката на уметноста, Јакобсон, Прохаска и Леви за преведувањето, сите тие поставија нов критериум за основање на теоријата на преведувањето и докажаа дека таа е далеку од обична дилетантска трка во која секој што има макар минимално познавање од друг јазик може да земе учество; напротив, преведувањето, како што кажува Рандолф Кирк, “е една од најтешките задачи што еден писател може да ги преземе на себе”.

Тука го позајмува неговото име, станува Градишки Пат, и под тоа име, кршкајќи, грбавејќи се, стенкајќи, одморајќи се и припазувајќи се од дивина, која секој миг може да истрча од орманот, се искачува на сртот, кој е гол и зарамнет.

Не му беше толку до рибата, колку што се плашеше од бабата која секој ден го дочекуваше со зборовите: „Пак ли се враќаш со празна торба, старо аро?“

Тие опстануваат во околина во која секоја западна личност кога би влегла би умрела за неколку дена.

Таканаречените примитивни општества како Кунг во Африка, забележува Фаерабенд, “опстојуваат среќно; ним не им требаат никакви направи.

Народната уметност, таа „планина на народниот дух, папокот на нацијата, со која секој автор треба да остане во невидлива папочна врска целиот живот“ (повторно ја задевав Луција), онаа традиционалната, нема познат автор.

Очите твои се гулабови под твојот превез; косата ти е стадо кози, кога слегуваат од Галафската гора; забите твои – како стадо истрижени овци, кога излегуваат од капење, од кои секоја има по две јагниња и јалова нема ниедна; усните твои – како алова панделка, а устата твоја слаткоречива, со јаготки на лицето како половинки од калинка; вратот ти е како кулата Давидова, изградена за оружје: на неа висат илјадници штитови – сѐ штитови на јунаци; градите ти се како близначиња од млада срна, кои пасат меѓу кринови; Таа: дојди мил мој, да излеземе во полето, да преноќеваме по селата; утре рано ќе појдеме во лозјата, да видиме дали потерала лозата, дали се отвориле пупките, процутеле ли калинките; таму ќе те опсипам со милувања; Тој: О, колку се убави нозете твои во сандали, ќерко знаменита!

И потем Фисот ме фати за коса, ѝ рече на Луција „Избриши го“, и таа потем долго ме бришеше со шамичето; гледав солзи во нејзините очи; тоа не беше онаа Луција од разбојот, којзнае дали некогаш воопшто и постоела таква Луција, си мислев; гледав пред себе жена во солзи, сподобие страсно во писмо што го преточив, во песни; жена со очи гулабови; со коса како стадо кози, кога слегуваат од Галадската гора; со заби – стадо истрижени овци, кога излегуваат од капење, од кои секоја има по две јагниња и јалова нема ниедна; со усни – алова панделка, со уста слаткоречива, со јаготки на лицето како половинки од калинка; вратот ѝ е како кулата Давидова, изградена за оружје: на неа висат илјадници штитови – сѐ штитови на јунаци; градите ѝ се како близначиња од млада срна, кои пасат меѓу кринови; еве ја, плаче пред мене и ми ги подава рацете, и вели: дојди мил мој, да излеземе во полето, да преноќеваме по селата; утре рано ќе појдеме во лозјата, да видиме дали потерала лозата, дали се отвориле пупките, процутеле ли калинките; таму ќе те опсипам со милувања; еве ја, стои пред мене и јас ѝ велам: О, колку се убави нозете твои во сандали, ќерко знаменита!

Па и преподавањето сказанија, собитија и истории, зарем не е траење на мрежа совршена, во која секоја нишка, секој конец треба да дојде на своето место кога времето ќе стигне за тоа, кога јазлите ќе се заврзат, и зарем и тие, сказанијата, не се ненужни и непостојани вселени?

Се донесе и кутијата на одлуките, во која секој од нас требаше да спушти по еден лист на кој претходно требаше со калем да се сочини крст, како знак за согласност со приемот.

Сега го слушна гласот на Кети како ги проколнува двата дрски гаврана кои секое утро доаѓаа блиску до куќата и гракаа и крескаа како божем да гореше куќата.

Но, зарем не ме учеа и дека личноста е како езерската вода, која штом ќе се заграби, се разбива на многу капки, на мноштво води, од кои секоја самостојно истечува, заминува од допирот.

Маријанти си отиде при крајот на септември и наредниот ден веќе не го слушнавме острото ѕвонење на парчето шина кое нѐ будеше во раните зори и трчаница, сѐ уште по мрак, носејќи го сонот во заспаните очи, моравме да се построиме на плоштадот и со строев чекор што побрзо да ја заземеме малата лединка лево од касарната на која секое утро, во пропишано време, припадниците на албанската воена морнарица истрчуваа на утринска гимнастика.

Се туркаа, викаа и се надвикуваа, за спас се фрлаа во подивените и разулавени води над кои секои неколку минути долетуваа авионите кои во низок лет и заглушувачки виеж митралираа, фрлаа бомби и ракети и веднаш зад нив долетуваа други и со некои бомби што ширеа и дигаа многу пламен, ги доубиваа, ги гореа испопелуваа и мртвите и сѐ уште живите.

Колку само сѐ е банално, рече неговиот пријател, колку се излитени улиците по кои секој ден одат на училиште, колку се здодевни нивните животи стегнати во вечно повторливото секојдневие на провинцијата во која сме заробени со своето раѓање.

Всушност, тоа би било доволно да можат да го кажат она што Ацо Шопов го испеал во песната „ЈУ-Миткање“: „Пред тебе клечам како голтар/ што ти се заканува со ковчести прсти: престани да бидеш црква без олтар/ во која секој ќе се крсти“.

Како во софистицирана програма за анимација можеше да го реконструира секое негово движење - начинот на кој застануваше пред огледалото и во профил си го гледаше задникот кога пробуваше фармерки, благата повиеност на ’рбетот и затегањето на мускулите дур отвараше конзерва грашок, дланката со која се обидуваше да го задуши бунтот на влакната кои секое утро му прогласуваа автономија во косата, влечењето на нозете во полураспаднатите влечки, сите извивања на телото под различни агли и во различни позиции, кога тоа беше ненаспано, возбудено, бакнато или тажно.

Со нив ноќта како да беше некоја морничава стонога, која секој миг го притискаше сѐ потесно кон тоа стебло.

Шумата, што почнуваше веднаш тука и ги обраснуваше двете високи странки на долината, беше станата сета еден раскошен бел вез, во кој секое дрво претставуваше по една чипкеста плетенка од окит.

Но, првото, што ќе го видеше секој на тоа лице, беше токму онаа единствена негова добрина на погледот, пред која секој мораше да се посмевне, да се отвори, иако таа во себеси криеше и нешто многу диво, нешто многу просто и сериозно.

Плусот секогаш го добиваше за време на фестивалот на палачинката, кој секоја година се одржуваше во почетокот на јуни.

Имаше некаква судбинска големина во тој човек облечен во едноставната униформа на градскиот превоз, кој секоја вечер можеше да направи безвредни илјадници човекови денови.

Очигледно, очекуваа дека наскоро ќе умрам или дека ќе станам жртва на некаква несреќа.

Не е тоа толку тешко да се објасни но за време на самото играње имате впечаток на борба на слепо, имате впечаток на треперлива колоидална течност во која секоја насока го издига дрвото на непредвидливата траекторија.

Нејзината сопственичка, Марија, беше самотна жена која секој ден, пред да оди на работа, ја оставаше и го замолуваше Богдана, како новодојден, да ѝ обрнува поголемо внимание на пудлицата, зашто имаше впечаток дека другите од персоналот тоа не го чинат доволно.

Ние имавме можност да се запознајме и морам да Ви кажам дека имате прекрасна ќерка со која секој родител можи само горд да биди.

Потоа го обземаше мислата дека самиот човеков дух може да биде лавиринт во кој секој може да се изгуби, не успевајќи да го најде излезот, доколку не верува во крајниот силен извор на светлината.

Во еден свет во кој секој би работел само неколку часа дневно, би имал доволно храна, би живеел во куќа со бања и со фрижидер, и би поседувал сопствен автомобил или дури и авион, најочигледниот и можеби најважниот вид на нееднаквост, би исчезнал.

Сиот негов ум и тело изгледаше како да се зафатени од некаква неподнослива пречувствителност, од еден вид проѕирност, која секое движење, секој звук, секој контакт, секој збор што мораше да го изговори или чуе, го претвораше во вистинска агонија.

Срцето му се стегна кога помисли на огромната сила што е построена против него, на леснотијата со која секој партиски интелектуалец би го победил во евентуална дебата, на суптилните аргументи што тој нема да биде во состојба да ги разбере, уште помалку да им одговори.

За тоа, пак, се грижеа Ариф и Злате, кои секое утро ги прибираа ведрата со млеко, мисурките со мед, погачките, шишињата со ракија и го колеа бравот.

Навистина, тие в село не беа многу прочуени, оти слабо се мешаа во селски работи, ама со сермиичка не беа подолу ни од Чкулот и Лесната, кои секоја година, ја едниот, ја другиот, беа коџобашии.

Се печеа на сонцето во жешко време, се пикаа еден во друг кога ќе застудеше навечер, се покриваа со ќебиња и мутафи кога ќе заврнеше дожд и стануваа жива вода; кога ќе заплускаа громови крај нив, се крстеа и го молеа бога да ги одминат; дење ловеа риби, ги следеа со очи облаците кои се згуснуваа и разретчуваа, го гледаа нивното престорување во некакви чудовишта и нагаѓаа ќе има ли дожд или не; го гледаа сонцето кое час се заплеткуваше во облаците, час подизлегуваше за да светне и да покаже дека е тука; ноќе пред за заспијат гледаа во ѕвездите, кои како што одминуваше ноќта, сѐ повеќе се намножуваа и стануваа поголеми и како да се спуштаа надолу; ја гледаа месечината која секоја ноќ се тенчеше и го изоструваше својот светол срп триејќи се од облаците; го слушаа секој шум на водата што во ноќната тишина јасно се разносуваше час потивок, чад посилен и по него дознаваа дали езерото ќе се вознемири или не.

Сè поголемата комодификација на јавниот простор и контролата врз него (било да е во директна форма на полициска контрола и надзор или индиректно преку архитектурата и просторното планирање) води кон редефинирање на целиот концепт на јавниот простор.

Создавањето на простори на ред, одмор и спектакл во кои секоја интеракција е внимателно испланирана, ја исклучува можноста за непосредна општествена интеракција којашто е толку битна за демократијата и води кон поголема контрола над производството и користењето на јавниот простор.

Следствено, во најраните мугри стануваше и со себе ги расонуваше сите соседи и синот, кој секое утро се будеше со зборовите "студениот фронт ќе се придвижи кон исток"...

Потоа цела ноќ размислуваше што би можело понатаму да стане.

На него се сеќаваа единствено гладните скитници и бездомници, кои секој ден пред изгрејсонце пред неговата зграда наоѓаа три векни леб.

Со оглед на аристократскиот дух, каков што е Marcel Duch- amp, состојбата во која се нашол сликарот во граѓанскато општество на преминот од 19. во 20. век (сеедно дали се работи за званичен сликар кој секоја година во Салонот го изложува своето дело - да ги прелистаме малку Apollinaire-овите Уметнички хроники за да се присетиме на некои денес делумно заборавени имиња, како што се Dubufe, Carolus-Duran, Dagnan-Bouveret - или за сликар од Монтмартр, чирак како Raffaellia, со кого Duch- amp, конечно, делеше сѐ во текот на последните години од своето престојување во Париз) не беше нималку подобра од фактот дека во времето на Leonardo сликарството се сметало за механичка уметност, а сликарот имал третман одвај нешто подобар од домашниот слуга или собар.

Така, тој не зема во предвид дека конструктите се, изразени со нивните интензионални димензии, во меѓусебен дисконтинуитет, и поради тоа, „сведувањето” на еден конструкт под друг е логично, како и практично, невозможно. Husain (1983, стр. 20) концизно вака го резимира проблемот: Природните биполарности, од кои секоја ги претставува екстремите на диференцијација за кои е способна квалитативната генеричка природа, не се во хиерархиски систем... бидејќи ниедна од нив нема поголема или помала опфатеност од другата.

Мртво и вкочането, авторот го отстрани од дворот и чудото се случи – кучешкиот измет на кој секој ден наидуваше го снема.

Се излажа. Наместо тоа, Јани заака во некои улички, влезе во некој сообраќаен метеж во кој секој час колите застануваа да чекаат една зад друга.

За таа цел подоцна приквечерта седнуваше крај масата на која секоја вечера четворицата млади луѓе играа табланет и уште толку гледачи насобрани околу нив.

Перса го забележа восхитот кај малечката и ситна женичка па побрза да ја превтаса Пелагија јавувајќи се со глас во кој секој можеше да насети радост Ние трите бевме на утринска литургија во Света Богородица!

Не му беше толку до рибата, колку што се плашеше од бабата која секој ден го дочекуваше со зборовите: „Пак ли се враќаш со празна торба, старо аро?“

И имало тоа девојченце зла маќеа, која секој ден го испраќала голо и босо по ридиштата, да собира дрва.

Од некаде пресели во градината и полжави, кои секое росно утро ткаеја сребрени ленти по зелената трева.