ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Таков, и како жила и како живо сребро, сиот подвижен, тој е секаде околу Претседателот: додека си го здогледал зад Претседателот тој веќе е пред него.

Го здогледав уште она пламенче во тавчето со балкански гасови, го здогледав и видов како скочи и изгасна од догореност и во истиот момент српот и чеканот изгледа се вкрстија да го симболизираат чинот.

Се сврте и го здогледа брзо фрлениот поглед на еден човек со кратка брада, долго црно палто и паларија со широк раб на главата, кој брзо го поздрави градочалникот гледајќи да продолжи по својот пат.  „Елеазар”, викна Лука Карер по забрзаниот човек кој застана и го сочека со збунета насмевка.

Во меѓувреме и групата на молот го здогледа бродот и Беренц ја забележа раздвиженоста која завладеа меѓу присутните.

Го следеше стапувањето на владиката на пристанишниот мол, неговото прекрстување што го направи штом стапна на копното, потем на срдечниот поздрав на градоначалникот со митрополитот, на бакнувањето на скутовите и раката на владиката од страна на свештениците, на камбаната од црквата на молот што оддекна со радосни биења што една по друга ги прифаќаа и останатите цркви на Закинтос во знак на поздрав кон штотуку пристигнатиот владика и на ведрото заминување на владиката и неговиот одбор за пречек под отворените чадори врз кои коечно почна да лее и одамна најавениот дожд.

„Брзам бидејќи те знам од школски денови, Лука”, му одврати тивко Елеазар, рабинот на едната од двете градски синагоги.

Сега одеднаш нема граници за неговата хиперсензибилност, кога треба да се наслушне и најсуптилниот трепет на националната душа, сега тој е решителен и храбар кога стотици илјади луѓе треба да се подигнат од нивните огништа и подалекувид е од сите кога на тој народ треба да му се покаже некаков пат, исто онака како што е како вистински стоик мирен и сталожен кога истиот тој народ го здогледува струполен во провалија.

Керадер тоа го зборува како вистина по ѓаволите сакам да речам тој ја уважува таа свиња - дури беше еден од главните педери заборавив како ги викаат таму преку со оние Италијаните после големата војна замисли ги само тие дибеци кога го здогледале како го мота тоа црево долго пет стапки еден ден - само сакал да го извади проклетиот боздоган вели Керадер - па тие помислиле мора да е педерски бог-на-боговите или такво нешто и сакаа да го вработат или како тоа се вика добога е па Морт сфатил дека тоа не е толку бедна работа знаеш подобро отколку со него да вадиш нафта по Арабија или да затнуваш дупки по холандските насипи како што досега правеше таа свиња останува таму некое време и тие момичиња таму во тоа италијанско место го мачкаат со ежова маст и маслиново масло и сите заедно работат како весталки девици го соблекуваат таму на полињата и ги прскаат нивите и го истакнуваат Морт вели дека тој вели тогаш најмногу се приближил до онаа вистинската работа жими сѐ! да умреш од смеење! и тие му носат сѐ некакви остарени тетки и пензионери тој ги распорува како со некаква зачудувачка еутаназија за стари госпоѓи и ги благословува сите нивни ебани раѓања гмечејќи го својот член дури по малку и копајќи од страна на бунарот но ќе се распичка со римокатолиците затоа што не е обрежан па тие сакаат да го млатат но Морт вели не и тие не можат да му пријдат кога го има тој огромен овен па со него изведуваат чудо и му го збрчкуваат стариот стојко со света водичка и му го загреваат семето па тоа ги спржува полињата а еден ден дури запалува некој проклет вулкан и тој мој боже! не губи време стварта да ја префрли преку рамо и оттаму фаќа магла жими сѐ! но сега ко што велам таа ситна лирика е покојна и отпеала и тој се вози горе-долу со лифтот како и сите ние еве сега влегува во тој проклет кафез покрај нас куп гадови што се заебаваме со онаа малечката што управува со тој смртно опасен лифт некако чешајќи го својот набрекнат задник кобојаги случајно и мил боже како само се унервозува и пренемага белки пола од нас се брани пола привлекува играјќи се со тоа зуење на рачкат и летејќи угоре низ тоа зградиште и баш тогаш стариот Керадер жими сѐ тој понекогаш стварно изненадува таа шизната свиња ја мерка нејзината пурпурна сукњичка и што велиш! малечката воопшто не носи гаќички! нешто преубаво батка сакам да кажам слатка праска распукана пред туѓ овоштарник и кутриот стар Морт тој кобојаги малку се клешти малку навредува и за момент ние другите не гледаме во што е работата околу што целата узбуна меѓутоа тогаш таа неверојатна работа одеднаш испаѓа и се ниша токму под неговата брада како ебено божјо око жими мајка а тогаш ете тој голем откачен боздоган и мој батка се грчи тој и кине како проклетата секвоја кога паѓа богаму и го погодува стариот Керадер трас! и тој паѓа право на подот! неговиот најдобар пријател и таа мала бедна момичка таа фрла поглед кон тој невозможен член што кружи наоколу и удира по ѕидовите па таа сосема паѓа во несвест и жими мајка се струполува право врз онаа рачка на лифтот и за секунда батка помислив сите отидовме по ѓаволите 15

Го здогледав и Љупчо. Беше свртен така што можеше да ја гледа Соња.

Висока - се извишуваше над сите. Раскажуваше нешто и чудесно се смешкаше.

Со очите и мислите ја барав СОЊА. Ја здогледав меѓу група девојчиња.

Славко враќајки го тромбонот на фалусот го здогледа уплашениот гмизавец кој се собра во клопче штракајќи со опашот и правејќи предупредувачка врева.

Но Татко, од прозорецот на својата нова работна просторија, го забележа како се оддалечува од Архивот гледајќи час напред час назад, небаре ќе го здогледа својот пријател.

Господинот Гроздановски неочекувано го здогледа кучето веднаш зад стопанот со втренчен поглед во него и со опашката разиграна, некако потскокнувајќи од место, како семким токму него да го очекувало.

Брезничани свиснаа седејќи пред продавницата и со поглед пребарувајќи го небото во надеж дека некој, сега веќе како на сон, ќе го здогледа Илета Вегов - Брчалото дека долетува.

Тој, како што го здогледа кривото железо, брчалото на предната страна на моторот, така очи од него не тргна.

Кога ја отвори вратата, сега без изненадување, го здогледа својот прилично помлад колега Никола Гологанов кој му беше еден од ретките пријатели со кого со предизвик и задоволство ги споделуваше своите либерални сфаќања во текот на децениите на строго контролирано мислење и говорење.

Кога се исправа пред седелката, со левата рака држејќи се за дрвото, а во десната држејќи го секирчето, некое време се навикнува на темницата внатре, потоа, кога го здогледува бувот, исправен и скукален сред седелката, го зема со секирчето од страна, оддесно.

Се искачив на копата за да извидам дали гори некаде нешто и го здогледав него, уште додека беше таму, зад Зедница.

Бувот се препрчалува во лево.

И одеднаш, додека Земанек јуреше, под едно дрво на Зајачки Рид, го здогледав паркиран џипот на Фискултурецот; поминавме крај него толку брзо, што ми се стори дека само во еден блесок на фарот ја видов главата на Луција зад прозорецот; му реков на Земанек да застане; тој се двоумеше, прашуваше зошто, и јас му реков: „Луција е внатре со Фискултурецот“.

Во тој миг го здогледа бикот Чако, како со спуштена глава му се приближува, покорен пред послушноста, припитомено легна првин на предните нозе, потоа ги спушти наземи и задните и веднаш заспа, папсан од скитањето низ гората.

Еразмо за тоа време ја вртеше својата дланка наспроти сончевиот сјај и го здогледа виножитото за кое му зборуваше старецот.

Од гранката на старата слива се обидував да гледам кон спротивната страна на селото, каде што беше куќата на неговиот дедо и да го здогледам него како игра во неговото маало со другите деца.

Во неделниот ден, кога се враќавме од гробиштата, од прозорецот на автобусот случајно го здогледав татко ѝ на Марина и со него истата млада жена, што ме пресретна на вратата. Тој ја водеше под рака.

Порано, шетајќи се по дождот , прво ќе го здогледаше сјајот на фрлената паричка по мокриот тротоар.

„Не верувај во себе сè до денот на смртта своја!“ му го истакнувал примерот на Шимон, синот Зомин, кого поради остроумноста и милоста го нарекуваа само Бен Зома, драг дури и во изреката „Кој го здогледа Бен Зома во сонот, ќе стане мудар“, а кој, замеан од тајните учења, влезе во пардес и се збогува со умот.

Се враќаше кон книгите, кон долгите молитви, но секој миг, меѓу испишаните страници или меѓу иконите, ќе го здогледаше каменот.

Желбата и натаму да гледа во празното, да го здогледува таму оној кого го немаше толку години.

Гледав во таа живост на нејзините очи, во очните јаболкца кои се беа исушиле и собрале, се беа стуткале длабоко во очните шуплини.

Кога наближив кон една долина криена меѓу плодови од лимони, грозје, портокали и смокви, кога го здогледав морето и кога застанав на брегот, почуден си реков: „Господе, како да сум бил тука, како да сум живеел тука на овој брег, до оваа стена и пештерата издлабена во неа, до манастирот и кипарисите извишени крај него, до параклисот од левата страна, полеан со молитвите на калуѓерите кои со запалени свеќи влегуваа и излегуваа од него, помазан од звукот на камбаната и клепалата.

Пред да ме здогледа или да го здогледам, сетив студенило околу срцето во ветре за кое не знаев од каде доаѓа, но знаев оти е предвесник на Рибоокиот, и оти Рибоокиот е тука некаде и ме бара.

Јас се вовлеков, сиреч, во пазувите на татка, сопирајќи го здивот, затворајќи ги очите за да не го здогледам јарето, иако веќе му ја чувствував тучтежината и студенилото во гласот на Арето.

Внатрешноста на колибата беше мала и од вратата се гледаше целата, сите нејзини четири камени ѕида, а сепак и во тој мал простор, тој толку се губеше со својата ситнотија што оној од вратата неколкупати заврте со очите лево и десно низ колибата пред да го здогледа.

Лицето што го здогледа тогаш, лицето што требаше да биде лице на мајка ѝ, ја уплаши.

А и тогаш погледна надолу со некое круто и непријатно поднаведнување на главата.

Кога дојде до петтата книга, нему okno.mk 191 започнаа да му се случуваат чудни работи.

Така например, среде бел ден, на улица, пред влезот во работилниците, тој го здогледа Бан-Абул-Абас-Ахмед-Ибд-Мухамед- Отоман-Ибн-Али, познат арапски математичар со бела чалма.

Сети како по лицето му се прелеа една насмевка, која што не беше во состојба да си ја исчисти ни во своите очи од таа притаеност, кога го здогледа своето срнче, исправено на оние свои ноженца до самото негово зглавје, сигурно веќе одамна очекувајќи го неговото будење.

Во темнината телото тлее и очите, загледани во решетката, истекуваат во копнеж да го здогледаат нејзиниот лик.

Потскокнував кога го здогледавме татко ми од далеку како доаѓа, со два сладоледа од автомат, а сите соседи му честитаа: трето, па машко... а ние добивме сестричка! Шерет, тој татко ми, ги зезна сите.

Некое од дечињата го здогледува портретот на најголемиот син на нашите народи и народности.

Малку се смири кога го здогледа матичарот, кој беше негов другар од гимназиските денови.

Посакуваше оддалеку да го здогледа во насобраната толпа.

Додека ги подготвуваше крпите за посетата на јодната бања, Јана низ прозорецот го здогледа поштарот како става неколку писма во нејзиното поштенско сандаче.

„Помислив да наминам и накратко да те видам. Гледам, убаво наврнало на пасиштето.

Неговото остро око веднаш го здогледува документот, го препознава ракописот од адресата, забележува збунетост кај личноста до која е адресирано и ја наѕира нејзината тајна.

Се вратија насмевките на стариот Елисон и тие ги исполнија неговите брчки, кога тој го здогледа Сем.

Но во тој случај Маргарита, ако било што можев да предвидам, тоа е дека во еден момент расеано ќе се сврти кон прозорецот и дека тогаш, во тој случај, Маргарита ќе го види мојот одблесок, вкрстување на погледите на ликовите од тоа стакло врз кое темнината на тунелот става одлики на придушено огледало, го става својот виолетов плиш што се движи давајќи им на лицата живот во некои други рамништа, одземајќи им ја онаа ужасна маска на креда што им ја навлекува комуналното осветлување на возилата а особено, е да, тоа не можеше да го порекнеш, Маргарита, кое ве приморува вистински да го погледнете она друго лице на стаклото бидејќи во магновението на двојниот поглед нема цензура, мојот одблесок на стаклото не е исто нешто со оној човек кој седи наспроти Ана и во кого Ана не смее отворено да гледа во вагонот на метрото, 59 а освен тоа онаа што токму го гледа мојот одблесок веќе не е Ана туку Маргарита во моментот кога Ана брзо го тргна погледот од човекот кој седи наспроти неа бидејќи не е згодно да го гледа, но кога се сврте кон прозорското стакло, таа го здогледа мојот одблесок како демне на тој момент, за благо да се насмевнам, без дрскост а и без надеж кога погледот на Маргарита како птица ќе падне во неговиот поглед.

Откако се насити со свежа салата, беше со љубов чуван и гален, неговото почетно напредување ветуваше, па со надеж си реков себеси дека пред борот во дворот да ја премине висината на покривот, Освалдовите сребренести рогови ќе се најдат во видното поле на Маргарета за да ѝ ја пренесат мојата љубезна порака; во меѓувреме, одовде среќно би можел да ја замислувам нејзината радост кога ќе го здогледа, мавтањето на плетенките и рацете.

Тие го здогледаа и се приближија внимателно.

Можеби сосем ќе се откажеше од намерата да проговори, ако во тој момент е го здогледаше Емплфорт, поетот со влакнести уши како самотно талка низ просторијата со подавалник во рацете, барајќи место да седне.

Некакво грозно претчувство, страв од нешто за што не беше сигурен што е, помина низ телото на Винстон штом го здогледа кафезот.

На свој нејасен начин Емплфорт му беше приврзан на Винстон и сигурно ќе седнеше на неговата маса, само ако го здогледаше.

Она што ненадејно го здогледа во светлината на ламбата беше дека жената беше стара.

Тогаш го здогледав Симона кој од некаде се појави, но сега застана и гледаше во Лена како во маѓесница.

По тесната врвица низ карпите го минаа свиокот и го здогледаа Езерото - потемнето од густа чад, развлечена над него.

Кога ќе си го здогледал инкасаторот – ти се мрзнела крвта.

Како низ решетка го здогледа нејзиното лице. Нечисто. Неизмиено.

Како сега, повторно да го здогледа нејзиното зачудено завидливо лице, тогаш кога се сретнаа пред Стоковната куќа...

Веднаш го здогледа нејзиното име и презиме на корицата од папката. Ѝ ја подаде на Елена.

V Господи Од пепелва на моево царство Народи мажи и сиромаштија. Прилега ним да им принесеш барем камен Со него да се хранат и да израснат Високо високо До откај почнува да се симиња Царството твое надолу Од тамо да го здогледаат Своето кој знае кое колено Што им недостасува.

Кога го здогледа авторот како да подзастана, но штом погледите им се сретнаа, тој како посрамено си го тргна погледот и продолжи без намера да проговори.

Му доолесна кога, додека го чекаше багажот, преку застаклената ограда го здогледа Марка како, потскокнувајќи од место во турканицата луѓе, му мавта со раката.

Погледна в десно кон каде што го здогледа ѕвончето, го притисна и го врати погледот врз фотографијата на истоименикот Едо.

Откако ги разгледа сите шишиња и чаши, го здогледа во аголот зад шанкот дебелиот човек седнат пред касата и со отворена книга на коленото пред него, отворена, ставена врз бутината, отворена и поклопена со неговата тешка рака.

Едо од далеку го здогледа капетанот Мрвичиќ, кој тој ден беше дежурен офицер и кој меѓу војниците важеше за еден од најстрогите офицери, додека Марко, со празната порција под мишка и со рацете потпикнати во џебовите, кажувајќи му нешто на Еда, всушност се преправаше дека дежурниот офицер не го забележува, додека Едо го слушаше, во себе се прашуваше дали да го предупреди другарот, но меѓувремено дежурниот Мрвичиќ веќе наиде така што Едо, како што налагаа прописите, отсечно го поздрави дежурниот вкочанувајќи го горниот дел на телотот и со главата свртена кон него.

Прелета со поглед по кусиот текст и во втората половина на веста го здогледа името Едо. Ха, си пристори скоро гласно. Да. Едо Бранов.

Оздола од патот го здогледаа сењакот на Алекса Ѕвездин па се поколебаа дали да се засолнат под него, ама сфатија дека сега веќе кога се живо топило, а на неколку чекори од дома, нема смисла да се задржуваат.

Најнапред го здогледа својот сосед Н.С. долу во лозјето токму кај онаа лозница за која одамна му има речено дека за година- две ќе почне да раѓа грозје без семки.

Белки нема да одречете дека тоа беше судбинскиот миг, во кој и злото, и тагата, и стравот, и неизвесноста, сè стоеше пред нас, исправено, грдо; и ете, тоа беше тој голем момент што ни овозможи да го здогледаме вистинското лице на нашата проклета судбина.

Влегува во ресторанот и веднаш незадоволно ги намрачува усните штом го здогледува шишето „кока кола“ пред мене.

И зошто во дизниевскиот цртан.

Тогаш, нормално е, просечниот гледач да очекува дека во еден просечен американски филм од жарнот акција, драма, хорор или научна фантастика, во некој кадар, ќе го здогледа откриеното или полускриеното знаме на USA.

Кога го здогледа Хернандо, прастариот Форд прекриен со стврдната кал и ‘рѓа запре, а ладилникот бесно му клокотеше.

Тие ѝ го здогледаа лицето и ѝ го чуја гласот: „Седнете, деца, седнете!“ ја крена раката и ја турна кон нив, „стасавте токму навреме.“ 88

Тогаш го здогледа оддалечениот прозорец кон запад.

Џорџ Смит зјапаше наоколу, оставајќи отисоци од стапки врз песокот на линијата од брегот. Го здогледа човекот пред себе.

Штом го здогледа онака беспомошен во таа длабока дупка, му рече со божемно нежен глас: - Што правиш Зајко во дупката?

Но желката подаде глава и го здогледа во темнината.

Кога Цимко дојде до самата река, плашливо доближувајќи се до неа, пак го здогледа лисичето.

Кога му ја отвори вратата и го здогледа мајмунчето, неговата жена само плесна со рацете и свика: - Божее, мајмунче!

Погледна нагоре и го здогледа врапчето.

И таман сакаше да побегне во кујната кај мајка си, свика: - Мамо, врапче влегло кај мене во собата, - таа тогаш го здогледа.

Тргнавме, велам, во мракот во кој не можевме да го здогледаме тоа непознато што допрва нѐ чекаше.

Ќе го здогледаат некаде Бошка и, затскриени некаде за да не ги гледа кои се, ќе му се развикаа: - Јатак!... Јатак!... Јатак!... Уаааа...

Прво седна, го извади шамичето од џебот, си ја избриша потта од чело и дури потоа го крена погледот: го здогледа Николчета онаков горделив и надуен.

Ќе ги кротне Мартин воловите и, онака сам, ќе се заигра, а децата ќе го здогледаат и скришум ќе му го отераат едниот вол во орманот, и после кутриот Мартин по цели денови плачејќи го бараше.

За миг, композиторот го здогледува лицето на момчето, наивно и можеби слично на неговото некогашно.

И го здогледува.

Така шлапкајќи со влечките низ ходникот, првпат го здогледав Дејан како излегува од собата во која го донесоа онесвестен претходната вечер и без да го погледнам убаво, со наведната глава протрчав низ ходникот за да не ме види таква грозна.

Потоа ми кажува дека утре ќе му го извадат завојот и ќе си оди од болница.

Олеснително воздивна кога го здогледа автобусот Кочани - Скопје.

Влезе во шарениот шатор и го здогледа „џубоксот“. Беше одвратен.

Бргу изнаредив повеќе дрва за побргу да се испече лебот.

Кога се свртев, го здогледав девојчето како плаче, а кога го прашав зошто плаче, тоа ми рече дека од тоа брашно така не се месело, нивните соселани поинаку го меселе.

Горе, на тумбата врз селото, крај запалена свеќа, на главата од мајката Дора, го здогледува замисленото лице на убавата учителка за која внучињата на баба Петра велеа дека ја чувствуваат како мајка.

Додека секавиците прават ден во одајчето и таа може убаво да го здогледа своето девојче како мирно и слатко си спие, таа во себе си вели Нели еднаш ѝ простив на Мајката над Мајките?

Веќе нема страв во неа, ама многу би сакала тука крај себе да го здогледа Мурџо.

Се најде на тој пат еден добар стопан и го здогледа кученцето.