ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Гласовите доаѓаа од горниот дел на Маказар, од правецот од каде што доаѓа реката од под планинските падини што ги сече новиот пат, спружен наместа на стариот Виа Игнација, а наместа крај него.

Од секаде се слушаше мајчиниот јазик и тоа создаваше домашна атмосфера во експресот, како тој да ги сечеше австриските Алпи и широките рамници посеани со фабрики од Салцбруг кон внатрешноста на Германија.

Околу зградата тече реката Шпре, која ги сече Источен и Западен Берлин.

Ги сечеме нагорнините и рамнините на Халкидик. Остануваат зад нас летувалиштата Агиа Триас и Переа, кои се на дофат на Солун, и токму затоа сѐ уште не се такви, какви што се среќаваат на секој чекор во длабочината на овој полуостров.

Не бил убеден дека тој конфликт можел да се реши на мирен начин па затоа ќе даде свој коментар во кој ќе нагласи дека “ако тие сакаат меѓусебно да си ги сечат грлата по војната тоа е нивна работа.

Одврзан, избеган од скептичната јама, дожд од измет започнува да ги сече и менува границите на предметите.

Арапските бунтовници врискаат и рикаат, на луѓето им ги сечат мудата, им го вадат дробот, ги прскаат со бензин и ги палат.

По патот уште нема ниедна кола, за змиите и гуштерите не е доволно стоплено, во тревата на ендекот шушкаат по некоја желка или еж, свиоците ги сечат не мачки ами зајаци, а понекогаш на асфалтот ќе истрча по некое срнче што си ја изгубило врвицата меѓу дрвјата па повеќе зачудено одошто исплашено те гледа на патот како му се доближуваш, небаре срнец од друга планета.

- Стој и гледај! - важно рече Бојан и почна еден по еден да ги сече лисјата од трнот, внимателно да ги фаќа со два прста и да ги фрла настрана.

Многузначноста, поливалентната згуснатост на смислата на времето да ги сече сите можни духовни оски и рамнини, е предмет на поезијата и влегува во нејзината филозофија како нејзина централна составка.

А за тоа, за да бидат српските војници толку погани со жителите на Потковицата, имаа посебни и нерасчитени сметки уште од времето кога српските четници, оние на војводите Јован Бабунски и на Вангела Скопјанчето токму овдека, во Потковицата, беа претепани и понижени.

Набрзо потоа се случи и она, претепувањто на луѓето од началството, кога мајорот Загориќ и неговите катили со ножици им ги сечеа меса од мускулите на мажите и со скршени срчи им ги гребеа писките на нозете.

- Не сакам да ги сечат елките.

„У старо време наши луѓе одат у болница и таму ги сечат.

Наместо да си ги стегнете мандолините, примовите, кавалите, шупелките, гајдите, тапаните, барабаните и, качени по овие златни ридови, да свирите, да се смирите, да се радувате и оро да поигрувате, вие очи си вадите, крв си пуштате, си ги сечете главите и зулуми правите.

Џинот кога одел толку бил висок што морал со сабјата да ги сече за да помине.

Кога царот разбрал за волшебниот извор и за џинот, ги свикал својите старешини и им наредил одма голема војска да тргне и да го уништи џинот, а изворот да му служи на царот.

„Има луѓе што умираат праведни, има луѓе што умираат грешни”, им велеше попот: ”на праведните смртта им се јавува весела, а на грешните намуртена, страшна, лоша; луѓето се страшат од неа и затоа пред умирачката си го покриваат лицето со покривка за да не ја гледаат; смртта е како некој мајстор; турли-турли алати има: тесла, пила, секира, глето, клешти, сврдел, копан, затегач, турпија, скоби и многу други алати; најпрвин ќе зафати болниот од прстите да го разглобува со сите тие чешити алати: оди од зглоб до зглоб, и откако ќе го разглоби, почнува жилите да му ги сече, и најпосле ќе почне со секира да го мава по тилот додека не му ја земе душата; кога ќе му ја земе душата - ја носи право кај бога на поклонение, а потоа, еден ангел ќе ја шета душата открај-накрај на небото и открај-накрај на земјата за да ги види сите убавини; ќе ја носи по сите места каде што шетал човекот додека бил жив и ќе му покажува ангелот сѐ што чинел: добро или лошо; на четириесеттите дни ќе го врати човекот кај гробот и ќе му ја покаже мршата негова кај што лежела внатре; по четириесеттите дни, пак ангелот душата ја носи кај бога, и тогаш господ ќе му заповеда на ангелот да ја носи душата во рајот или пеколот; ете, затоа треба на умрените до четириесетте дни да им се пее на гробот и да им се носи задушница; со тие добрини може господ да се смилостиви и да им ги прости гревовите: зашто до четириесетте дни душата не му е пресудена на човека”.

Акцијата Операција грозје бараше од учениците да бидат соодветно облечени и да понесат со себе нож за да ги сечат плодовите на другарот Дионис.

И јас сечам од шумките што ги досегам. Повеќе ги џвакам, отколку што ги сечам, ама толку е силата.

За делче од миг низ неговото сеќавање поминал настан од неговото најрано детство: неугледна старица од некое планинско село дошла на еден Велигден во полна црква и со голем крст во рацете го надвикала свечено облечениот поп барајќи од набожниците да појдат по неа во доброволна смрт.

Не помагало, Проказниците се споулавеле. Најпрвин гризале дрвја и камен, потоа ги извлекле од кании сабјите на пашите и си ги испоклале жените и децата ...

Животот на земјата е понижување, душите бараат слобода во сините височини на ѕвездите; ќе појдат по неа, ќе ги проколнуваат и ќе ги плукаат туѓинците а тие ќе ги сечат со јатагани и ќе ги ослободуваат од печал и патила; сите што ќе останат ќе се растураат по селата и ќе собираат нови литии за предизвикување на смртта - оние што не ќе изгинат од оган и од железо, ќе се фрлаат во длабоки речни вирови, ќе се запалуваат по плевни, ќе се бесат во гроздови на свои јамки.

Сиот вилает, сиот Балкан, станувал сѐ повеќе прогонета волчица скучна од сомневања дури и кон својот род и пород, бил скаменето животно со душа благословувана само од пеколот - се раѓа на камен, живее на камен, ги лекува раните на камен да биде еднаш живот или вечна смрт; лежат кратовските кули на беговите врз прастар вулкански кратер и лежи на ист таков кратер Лесново со својот манастир, истината лава се купите и излеаноста над Мрежичко под Кожув, над Добро Поле под сенката на кајмакчаланските облаци и на Стара Чука кај Стојаково во Гевгелиско, во преспанските води се огледува со тага варовитата Галичица, Крушово е камен на камен; бегале пред исламски зулуми Мијаците од Дебар, оние од Река и Власите од подалеку и кревале своја крепост, се криеле во ниски врби на смирени варовници и по прнари Брсјаците, но и едните и другите, и исто толку и многу повеќе господарите, ги секле шумите, се градело, се горело, им се носел лисник на козите, потоа од планините се урнувале порои скрка и ги покривале неговите житници, на тој лом да се множат жолтогрлени гуштери и црни скакулци со тешки утроби - се шират степски и пустински површини, земјата уште само со прнар се закитува.

Чучук-Андреј со сомневање се накашла. „Знаеш дека било така, си им светел кога ги секле жените и децата?“

Сонцето било свртено кон грчот на неговото лице.

Да ѝ го искорнам пред провала окото на месечината, да ги сечам подвижните нишки на времето кога провалувам, да приковам крик за помош, повик за прогон. Сѐ.

А таа што им излегла на беговите, стои права како топола и ги сече со очи како со срчи.

Продолжив да ги сечам насреде и ги доисеков; од половина нагоре пропаѓаа додека нозете продолжија да чекорат. Но само така ми се стори.

Старицата ја гледа белината на таа глава, и нејзе ѝ е до разговор; оди по беспаќето на планината, се храни со оној тврд леб, пие од поток што ретко ги сече ваквите неродници - камењарот и расеаните, темни смреки.

Луѓе мои, работевме. Растоваравме дрвја, ги носевме од едно на друго место, ги сечевме, ги средувавме, правевме секакви мајстории.

Се качува со скала и му ги сече сувите гранки да им даде можност на зелените да се развиваат.

Се иколу него во тоа мочуриште беше зелено и црно, жабји отров и темно сеќавање, а тој мавташе со бела острица и ги сечеше трските како да се виновници за неговото зло.

Продолжив да ги сечам насреде и ги доисеков; од половина нагоре попаѓаа додека нозете продолжија да чекорат. Но само така ми се стори.

Да ѝ го искорнам пред провала окото на месечината, да ги сечам подвижните нишки на времето, за кого провалувам, да приковам крик за помош, повик за прогон. Сѐ.

Децата повеќе од стравот да не им ги сече Ибраим јазиците, зедоа по еден ѓеврек и се посмирија.

Неговото кафене беше единствено собиралиште, и додека едни пиеја кафе или ракија, други играа комар, а во преградата од десната страна тој ги сечеше четките на селаните или им ги светнуваше еднаш во неделата лицата стругајќи им ја брадата.

Ме болат табаните Од вашата немилосрдност, Мили мои, Во намерата Да ги сечете гранките И да ги плетете како години Под чија тежина Старееме.

Последните букви што отидоа беа следниве, дадени овде како филмски вратен скок во базен: „... Сонцето е крвник кој што со срповите на зраците ги сече главите на Сенките...“ 92 Margina #21 [1995] | okno.mk

За Призрак п. Сенка, накнадно

С. му ги сече вените. Крвта ја обојува пустината, од која изникнуваат метални глави, осветлени од сонцето.

„Па“ вели Едо, „доцна ноќе, некој со бонсек ги сечел решетките на некоја бижутериа.

Една по една, ги легнува, и ги сече кога сака и како сака!“

Ракавите ги сечевме или ги подвиткувавме неколку пати. На помалите им се влечеа.

Таму се слушаше само брмчењето на мувите и шушкањето на срповите што внимателно ги сечеа стеблата на житото.

„Сакав да те прашам кога ќе го изнесеш шпоретот во тремот.

Вели: „Каква е таа идеја, што не може да попричека додека ги сечам прачките?“

А никој не ги запрашува - каде сте ги сечеле? - Сигурно не од сопствениот двор.

„Може ама внимателно, да не се пресечеш. Можеш да ги сечеш сите фотографии.

Младите пак не сметаат за застарени, нѐ критикуваат дека сме старомодни, лошо се облекуваме, не се разбираме од современа музика, штедиме без потреба, им ги сечеме желбите на нашите деца, со еден збор - не знаеме да живееме.

Но сабјата, остатокот на војната е моето единствено тело, со свиреж ги сече другарките од покривите нема сила да расцепи стебло.

- Не сакам да ги сечат елките. Јас ја познавам Билјана, па не се зачудив.