ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Ги свртивме погледите кон братот партиец, кој се бараше нешто да рече, па на крајот енергично пресече: – Пишете, место Сталинка, Слободанка, за нас Сталин значи слобода!

Неколкумина ги свртија главите натаму и пак ги исправија, гледајќи во мене.

Последниве денови се слушнаа гласови дека властите, или некои луѓе од власта, сите води од рекичките и од изворите кај Дарванскиот предел што доаѓаат кон Маказар, ќе ги свртеле за потребите на некој рибник што некој бизнисмен ќе го градел на патот меѓу Ресна и Монастир.

„Еднаш, уште пред години, крв беше паднала за таа иста вода“, рече тој колку што е можно поговорнички, „кога сопотскиот старешина, со помош на луѓе од Реснанскиот сарај, за рушвет, се обидел да ги сврти изворите кон нивниот синор. Тогаш, а камоли сега!“

Ги става очилата со тенка позлатена рамка и посебно се задржува на два кратки новински портрета, едниот проследен со цртеж на нејзиниот млад лик и другиот со нејзина поскорешна фотографија на која позира, благо насмевната, со флејтата во рацете; две содржини што ги чува како посебно значајни во албумот, кој инаку, постојано стои во салонот, како декор за масата, но и како тивка покана за посетителите на овој салон да ги свртат неговите страници.

Вистинската привлечност на игрите со зборови, според Жан Пол, е „зачуденоста над случајот што се движи Fabrizio Clerici-Римски сон низ светот играјќи се со звуците и деловите на светот“, и „слободата на духот што сјае од нив, и во состојба е погледот од нештата да ги сврти кон нивните знаци“.

- Да им се позлати српот, - си прошепна старецот, па ги сврте очите кон ледината над својата колиба, каде што некогаш во неговото вистинско време, пред повеќе од дваесетина години, се брануваа златни жита.

Потоа ги сврте сите слики со лицето кон ѕидот зашто не можеше да си ги гледа, како што не се осмелуваше ни да се погледне во дланка вода, а не пак во попатно огледало.

Кога артилерците ги свртеа цевките на своите топови кон противникот, останаа зачудени: во секоја цевка - маслинова гранка!

На пример, машката геј-култура и себеси си ја лепи етикетата „мелодраматична“, а не само на оние на кои им се потсмева, со што подметнува стап во спиците од тркалото на општественото обезвреднување.

Оттаму е и склоноста на машката геј-култура да им исклеса на своите учесници апсурдно преувеличен, претеран, деградиран женствен идентитет, кој истовремено е и ироничен, јасно наменет да поткрепува една поширока стратегија на политички пркос.

Машката геј-култура по правило зазема некоја абјектна положба само за да ја редефинира, да ги обрати вредностите што се поврзуваат со неа, да заземе иронично растојание од нив, да ги оспори, да ги сврти против нив самите.

Отпорот кон него ни налага да се зафатиме со него, да најдеме во него вредност и да измислиме можности за самоафирмација во ограничените, но многу стварни можности што ни ги става на располагање, во кои спаѓаат можностите за манипулирање со него, за негова пренамена, негово предоговарање, преозначување и изопачување.

Некои ги свртеа погледите кон нас кога влеговме, други продолжија да гледаат кон каде што гледаа - во таванот, кон подот, или мижеа.

Таа остана во истата, неподвижна положба, само ги сврте зениците кон мене.

„Ти треба ли нешто?,“ ме праша. Одмавнав со главата.

Војниците ни рекоа да си одбереме некој од слободните кревети, па излегоа од просторијата.

- Ќе ги свртат пушките кон нас и нема да прашаат дали сме виновни.

Ни тогаш ни подоцна не се разјаснило дали Онисифор Проказник не знаел дека тоа ќе се случи или чекал најпрвин да се случи па потоа да се обиде да ги сврти луѓето против другиот Онисифор.

- Прав е Каменчо, се согласил Чучук-Андреј.

Онисифор Проказник им викнал дека четвртата двоколка во редот е готова, дека ќе го продолжат патот до урнатината на кулата или на манастирот што не доизраснал до темното небо.

А тиа, штим-мајсторите на судбината, беа мали, не смееја да ги свртат кон мене валтерите, беретите и колтовите. Навистина можев да здивнам. Привремено.

Чекај да скокнам, белки господ затоа ми ги свртел очите на таа страна. Те донесов, право е - чинев, мртов си.

Веднаш ги сврти шесте бројки, но со толкава напнатост и со толку брзање, што не беше сигурна дека тоа е нејзиниот домашен број.

Таа ноќ, во некаков френетичен напад, Марија ја искина литографијата на генералот во трпезаријата, ја шутна со сета сила пред вратата која водеше во дворот и се фрли на подот облеана во крв.

Расправата за културниот идентитет им овозможи, значи, на колонизираните народи да се ослободат од миметизмот, понижувачката пародија на освојувачите да ја заменат со истакнувањето на својата различност, и начините на живот од кои требаше да се срамат да ги свртат во нешто со што ќе можат да се гордеат.

Девојките, оние што пред тоа се колнеа со машка горчливост дека на Кукулино ќе му ги свртат русите плетенки и ќе отидат далеку, во Германија и во Шведска, како слугинки или болничарки, ги поткренаа градите и се стегнаа: старите погодуваа дека тие ноќе ги сонуваат тешките раце на вдовецот.

А тие, штим-мајсторите на судбината, беа мали, не смееја да ги свртат кон мене валтерите, беретите и колтовите.

На небесниот персонал од иконите сето тоа ќе му е мошне здодевно; но светците не ќе можат да ги свртат главите на друга страна.

Се упатив кон првиот телефон. Набрзина ги свртев броевите на резиденцијата.

Нејзиниот очајнички глас ги задржа и свирачите и играчите, та сите ги свртеа очите кон вратите. – Охо-хо! – се провикна кадијата гледајќи кон Анѓа. – Убаво грло имала, машала, нашата нова анама.

Кога го постави прашањето, таа ги сврте очите во татка си и тој го прочита нејзиното прашање: Што велиш, да се потурчам да не те погуби кадијата?

Сите ги свртеа очите кон третиот колосек и таму, навистина, го здогледаа речиси распаднатиот вагон.

Го опфати, му ги сврте на грбот рацете и го држеше така.

Уште на истиот час, кога даскалот Бино им зададе на I и II одделение и отиде на третата редица кај III одделение, Нешка, пишувајќи ја задачата од читанката, со навалена глава на левата рака, ги сврте очите налево.

Заборави го и балот! – Како да го заборавам кога тоа беше мојот прв бал во животот! – Не, јас не се сеќавам, не сакам да се сетам дека си тан­цувала со грофот Чано! – Како не се сеќаваш, кога очите не ги сврте од нас додека танцувавме.

Кога ќе се смиреше Наќо, отец Иларион ќе му ги ослободеше нозете од штекелот и му даваше да чита разни црковни книги: житија и чудесија на светци, ангели и апостоли за да ги сврти мислите на нив, да не мисли на фронтот.

Стоеше бледа и остарена со револверот што му го дадоа во таа ноќ.

Заедно ги свртеа очите кон неа и заедно видоа она што не очекуваа.

Од ендекот на друмот се појавија тројца Германци, ги свртеа шмајзерите во него и едниот викна: - Халт!

Германскиот офицер искомандува. Војниците ги свртеа револверите, пушките и шмајзерите во селаните.

Стевчо и Иван си ги допреа грбовите до ѕидот од плевната и си ги свртеа лицата кон првите сончеви зраци.

Сврти ја земјата наопаку, истури ги сите води, дупките наполни ги со сѐ што е живо, пушти оган да ги претвори во мрши, да ги засмрди, да ги сврти во пепел, па ветер да го развее пепелот по црни неба.

За време на целиот период морав повремено да легнувам и да ги свртам своите мисли кон “внатрешноста” за да ја доживеам бескрајната различност на визуелните појави, кои ги нагласуваше музиката што ја пушташе Френсис Хаксли. okno.mk | Margina #10 [1995] 91

Пубертетлијата како да ги погоди моите мисли, ги сврте двапати околу раката синџирот и истапи чекор-два пред другите.

Заедно како по договор ги свртеа главите назад, погледнаа над ѕидот под мисериштето. Немаше никого.

Србин и Шишман веднаш штом сфатија што им вели Чакарвелика, ги свртеа полека главите назад кон планината како да ќе видат нешто од тоа што го чуја.

И, тие ќе си ги свртат главите од кај мене и ќе застанат да ме чекаат. — Ајде, Небеска! — Идам.

Германците ги свртеа камионите и ајде назад.

Кога артилерците ги свртеа цевките на своите топови кон противникот, останаа зачудени: во секоја цевка - маслинова гранка!