ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Јас искрено им верував на политичарите во Атина, меѓутоа, сега за нив имам само презир и се прашувам дали имаат тие и најмалку чувство на достоинство и морам да признаам, иако со тешко срце, дека јас, припадник на таканаречениот слободен и цивилизиран западен свет, ете, денес, се срамам...

Се прашува дали не треба да го тргне умот од тоа.

Прво се прашувате дали Бошко Смаќовски добил отказ од Радио Скопје, па уредниците решиле на сабјле да емитуваат репортажа.

Никој не те прашува дали сакаш и дали можеш. Оди таму и — одиш.

Брат ми прашува дали ќе го затворат пак татка, а мајка вели: Пришт да ти се фрли на устата, камен да ти застане на јазикот.

Оздола го слушам командирот: прашува дали сум облечена да дојде, да се измие.

—Повеќе боли додека прашуваш дали боли.

Стрелале и го прашувале дали сѐ уште сака да има деца, а тој, антав воин, со тешки зборови им одговорил дека ништо веќе не сака, дека е од нивна пушка крвав над коленици, жив за борба но без машкост за татковски соништа.

Така почнала невидена војна помеѓу куп стрелци и еден гневен осаменик.

- Прашуваш дали ми се допаѓа? На него мислиш? - се засмеа Јана откако го поткрена показалецот кон мене.

Тој ден игравме шах; отидовме во самопослуга да ми купи сладолед; ни пресече студена лубеница по ручекот; ни скина грозје од лозницата над терасата; ми вети дека ќе ми ја залепи гумата од велосипедот; го капевме кучето Синга во пластично легенче, а тетка Јорданка (жената со која живее, а за која јас често го прашувам дали може да се рече дека му е девојка) го триеше со шампон; ми предложи да одам заедно со нив десет дена во Охрид пред да ми почне наставата во училиштето; се радуваше кога му раскажав дека во Тиват ме избрале за втор придружник на Мистер на летувалиштето; ми честиташе што сум бил победник во натпреварот по пливање...

Со движење покажуваа на лебот и гестикулирајќи прашуваа дали уште може да добијат.

Разменуваше малку зборови со мама, прашуваше дали е сѐ во ред со нас децата, со домот, а потоа ќе го земеше „Талмудот“ и, седнувајќи што подалеку од другите, тивко почнуваше да чита на хебрејски, јазикот кој за него беше свет, а кој никој од нас, неговите деца, не го научи.

Нашите родители, доаѓајќи во Виена, имаа решено, како и многу други Евреи во градот, да им го пренесат еврејството на своите деца само преку крвта, но не и преку религијата; се надеваа дека тивката асимилација и сочувувањето само на невидливите белези на нашето потекло – оние кои се во крвта - ќе направи да бидеме рамноправни со останатите граѓани, а самите тие остануваа во својата вера онака бесшумно како што татко ги изговараше зборовите додека гледаше во „Талмудот“.

Претпоставувам дека при одење предните нозе им се отворени нанапред, а потоа свиткани за да го подигнат телото. Сѐ уште се прашувам дали скокале.

Дали се прашувавте дали наскоро ќе се врати И дали ќе ја доведе со себе својата сенка и дали песот ќе го врзи за нечија насмевка или за трнот на кој цути непозната реч?

Дали го прашавте што памети а што заборавил?

Дали поверувавте дека зимата треба да ги охрабри оние што ги одмина летото оние чија тиха ѕвезда упорно ја следи својата патека?

Хајдегер не ја разбираше баш оваа луда трка на зелките, не знаеше колку време сака зелената зелка да стане кисела зелка, расол и како што не беше сигурен дали новиот качкет му е тамам така и шепотејќи сам си се прашуваше дали навистина секое мисловно мислење е поезија и секоја поезија е мислење?

А децата, ко деца, си бараат. Децата и добиците никогаш не прашуваат дали има или нема. Си плачат, си мукаат, волчица им вие во мевот. Им се јаде.

А мажот си е маж: ти бара да му ставиш, да му постелиш, да му одиш по бесот. Не те прашува дали можеш. Тој е секогаш поуморен од тебе.

- Ќе бара да се прашуваат дали ќе родат, вели Велика, дали ќе родат или да се пресечат.

Кога има војна секогаш зимите се длабоки, а имањето ти рика, му се јаде. Не те прашува дали имаш, ти бара. Сите сечат за козите, јас за кравата, за магарето.