ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Тие сите можат да се третират како древно македонски племиња во рамките на древно македонскиот јазик, бидејќи зборувале на древен македонски или на дијалекти од древниот македонски прајазик.

По околност што некоја година престојувал во Мелбурн, зборуваше по некој збор англиски и му се стори важно со мене да зборува на тој јазик, бидејќи јас сега, поради треската, изгледав бледо и нежно, и уште свежо избричен и облечен во ново, токму како странец во Маказар. „Јес“, повтори тој, „егзектли, точно за гараж!“

Не можам, рече, рацете ми се фатија, нозете ми се пресекоја, почна да ми зборува на дијалект.

Што не се зборува на порта, какви не празни прикаски се кажуваат?

— Така како шо им зборуаше на трупарите на бичкиата, така и тука ќе зборуаш. Се разбраме, лели?

- Така, нека ви биде чисто, топло и меко! - се фати Бојан себеси како зборува на глас.

Најчесто едниот зборуваше на едниот јазик, а другиот на другиот, без да бидат свесни дека разговараат на два различни јазика.

Несвесни дека дишат, тие ту зборуваа на мајчиниот јазик ту на приучениот јазик.

На ова место анализите ни се вкрстуваат и влеваат во заедничко уверување: ние зборуваме на крајот, во последната етапа на лажно вдахновение на критичката свест, чии последни импулси можат да се спасат само под услов фрагментарно да се развластат, прецизно да се локализираат и формално да се дисциплинираат.

Кога ќе има зборуваш на луѓето дека тие се светии дека живеат обвиткани во минијатурни ѕвезди, ќе те гледаат чудно, не верувајќи во тоа што зборуваш.

Весникот „Елефтеротипија“, на 7 јули 1959 година вака напиша: „Во селото Каридја,16 во околијата Птолемаида, во дворот на основното училиште се собраа сите жители од селото и откако се одржа свечената богослужба, тие дадоа заклетва дека во иднина нема да зборуваат на словенски дијалект и тоа во секое место и во секое време.

- Што!? Мене ли ми зборуваш на тој ... - се засркна човекот и исплука - на тој ѓупски јазик?

Со очите изразив вчудовидување, а тој продолжи: - Еден месец подоцна, на 4 август солунскиот весник “Елиникос Ворас“, со големи букви вака ги извести своите читатели: “Жителите на убавото костурско село Крија Нера17 кои досега покрај грчкиот зборуваа на еден туѓ дијалект, трогнати од одличната иницијатива на патриоски расположеното население на селото Каридја – Птолемаида, спонтано решија во присуство на месните власти да се заколнат дека целосно ќе го заборават тој јазик и во иднина така тие, како и нивните синови, исклучително ќе зборуваат на грчки јазик.

Наредниот ден „То Вима” напиша: „Не може да не се забележи тоа што се случи во едно кајљарско село, кога во училишниот двор се собра месното население и даде заклетва да не зборува на славомакедонскиот дијалект.

Татко се враќаше од продавницата дури откако ќе паднеше мрак, а и тогаш, во тоа малку време кое го поминуваше со нас, како да беше отсутен.

Кога имаше време го замолував да ми чита на глас на некој од јазиците кои тој ги знаеше, или да ми го раскажува она што токму тогаш го учеше, а кое ми беше подеднакво неразбирливо како да ми зборува на непознат јазик.

Лежеше на смртна постела Ефрем Ефремов и вака им зборуваше на пријателите: „Се наведнав да се напијам вода од кладенецот, близу до лозјето мое.

Националната бугарска целина, во која се однесуваа Бугарија, Тракија и Македонија, не може да се зачува, зашто нема таков етнографски центар што може здраво да ги соедини тие три земји, како што се соединети српскохрватските земји, нема среде тие земји едно најраспространето и еднакво оддалечено од сите нивни краишта наречје што да ги привлекува околу себе периферните наречја и да распространува општо национално сознание меѓу сите што зборуваат на тие наречја.

131. Други историчари, особено лингвисти /јазикознајци/ тврдат оти сите јужни Словени во времето на своето преселување на Балканскиот Полуостров зборувале на разни дијалекти /наречја/ од еден јазик и сите се викале со едно општо име: Словени.

Ова ме наведува да се прашам што би напишале луѓето кои ги користат и чувствата и мислата истовремено, ако за тоа имаат можности на билетите или на некоја дозволена површина за пишување после гледањето на претставата продуцирана од наша театарска куќа, а во која токму во Годината на македонскиот јазик, се зборува на англиски?

А сега не можам да те оставам, мислам дека и ти самиот го разбираш тоа во мене, му зборуваше на самјакот пред себе, некаде таму, далеку напред, меѓу дрвјата од таа волшебна снежна шума, зачекорен и вгорен.

Другите две можеле и да останат свиткани под твојата дебела кожинка и тука задржани, без да бидат во состојба ни да те раскрвават, едното од нив можело и да се слизне по твојата четина и воопшто да не те повреди, но ова, што те тера да крвавиш вака, не ќе е на некое многу згодно место, тоа може уште оддалеку да се види, му зборуваше на својот самјак.

„Јас немам кому да го оставам имотот“, ѝ зборуваше на сестра си подавајќи ѝ го документот за доживотна издршка. И така беше најнормално.

Со девојчињата никогаш не можеше да зборуваш на оваа тема (Модести Блејз, која ако думам арно излегуваше во Стрипотека, не ми делуваше многу импресивно).

Ниту еден стрип јунак не зборуваше на македонски, туку на тогашниот српско-хрватски.

Заминуваме, а оддалеку, слушам, Дуковица колне: Огнот да ги изгори, улерата да ги лавне, петлите пејат, јас им зборувам на џандарите, а сакам сѐ да крака, да мука и да мјаука, гледам да не се чуе Дуковица. 224

Зборуваше на арапски јазик. Беше во директен контакт со претседателот Бен Али.

Зборуваш на телефон, ми вели тој, вчера долго зборуваше. Зар не знам што зборуваше?

Сакајќи Илко да ја види бањата што побргу изградена, често им зборуваше на селаните: - Штом досега не избувна вулканот, нема ни отсега...

Пролетта пукна и сѐ оживе. Во Старчевото градинче пчелите заработија и како да им зборуваа на децата: „Гледате ли ние колку се трудиме?“

Има силна дарба за јазици, ние веќе си зборуваме на италијански јазик”.

„Сега е моментот својот внатрешен прекинувач да го вклучите на максимум сила”, им зборуваше на луѓето.

Минатото е приказна што ја памтиме приказната која нѐ обележала.  Историјата зборува на јазикот на предизвикот - сѐ она кое ја избегнало судбината на баналното. 

Зоки само тивко му зборува на Мечето и го трга за нозете под јорганот, а бабата спокојно си работи во кујната.

СТОЈАНКА: Сум чула од татко ти. Вчера му зборувал на еден татков пријател, а тој му кажал на татко ми.

СТОЈАНКА: Зборувај како знаеш, Томче, само довечер збор да дадеш: или... или...

Но му дојдеше ли писмо од дома или од неговата саканица Царјанка, му јавија ли дека има свадба в село, ум немаше во главата; како зашеметен, како споулавен шеташе низ касарната; ниту му се јадеше, ниту го редеше на ум она што му го зборуваа на вежбите.

БОРИС: Немој да ми зборуваш на „вие”. Како да имам ѕид пред себе. (Пауза) Може ли човек да биде „хи-фи”? Верен на себе? МИРА: Мора.

АЦО: Стево, немој да ми зборуваш на „вие” и не ме заебавај со чиновнички фрази туку кажи кого да го фаќам за гуша за оваа работа.

(Канцеларијата на Херцог. Клаус седи зад биро. Зборува на телефон.) КЛАУС: Благодарам, господине Живковиќ.

Јани итро се поднасмевна и, чукајќи се со прстот по – чело, рече: - Еј, чукнете се по лејките... зарем заборавивте што ни велеше пред некој ден политичкиот комесар за тоа што им зборувал на политичките комесари другарот Захаријадис?

Пред да се чкрапне сијалицата, темникавоста на одајчето ја бркаше вжештеното отворче на ќумбенцето, Перса и Пелагија во разговор на креветот, а малечката Пела, седната над едниот садак под прозорецот, му зборува на внимателниот Мурџо, малку подалеку од неа, кој чучи на задните нозе и потпрен на предните.

А родителите, претепаните родители веќе азбучат: ,ветувам пред бога, пред луѓето и власта дека од денес ќе престанам да зборувам на славјаномакедонски дијалект, секаде и во секое време".

Јас зборувам на еден од трите рамноправни јазици во Југославија.

— Зошто не зборувате на костурски?