ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Кога ја видоа таа убавина, збесна тој пустината, главниот, ги растргна усните со кисела злобна насмевка, вадејќи ги сите грозни заби нанадвор а очите му светеа како на крволочен ѕвер.

Барајте си меќан надвор од мојот реон, — и им се обрна на неговите арамии: — Чуте шо реку?

Ами ако нѐ збркаат заптиите? Не бери ти гајле. Јас ќе а вида таа работа.

Други, попроѕирливи, ја разбраа работата дека војводите сакаат да се откачат од нив; длабоко се замислија и почнаа да јачат: — Е, е, се виде таа, џанум, оти не оставате на агите, туку ајте ми со здравје.

— Другари, четници! — се провикна потем Пере. — Нашиов штаб, како што слушнавте, ќе се прибира во Бугарија, да ги спасува своите глави.

Се виде таа, шо се виде, но ако сакате да протутните ошче некој ден и друг, кавги неќу да слушна.

— Се виде таа, џанум! — му се испушти и на Бориса; — предавство!

— Да се иставиме, туку каде ќе се задржиме кога ќе се раздени и кога ќе нѐ поткачи Бахтијар? — му упадна Митре Влавот.

- Добро, ќе ја видиме таа работа, - рече Коста.

Немаше сомнение дека голема змија лежела таму, точно во таква позиција во каква што ја виде таа.

Што всушност се случило? Во таа состојба на опиеност, во која ниту сум бил на небото, ниту на земјата, во мојот облак светлина (никогаш од тогаш не сум ја видел таа светлина, а копнеам по неа; ќе ја видам ли уште еднаш, макар и во некој друг живот?), сум дошол до Луција, и мислејќи дека фантазирам за себе и во себе, сум ја изговорил целата фантазија, во два гласа, машки и женски, пред неа и пред нејзините другарки, што предизвикало општа смеа.

Логотетот се разведри; му се виде таа забелешка добра, па почна да му расправа на Филозофот дека отец Стефан успеал да сочини писмо едноставно, со кое наскоро ќе пишува целото царство.

И во следниот миг видов млаз кон мрежата; миг потем видов светлина, страотен блесок, десет илјади пати посилен од Сонцето, како очите Господови; таква светлина никогаш во животот немав видено, господине судија; светлина еднаква во сите свои делови, виолетова, облак од светлина што не е во едно време убав а во друго неубав, ниту за едни е убав а за други – не; таа светлина траеше само еден миг, кој ми се виде цела вечност, и јас знаев дека и Јан Лудвик ја гледа таа светлина од прапочетокот, и како бев вон себе, исплашена, во шок, јас бев среќна што Јан ја виде таа светлина, уште еднаш.

(Една жетварка почнува, а другите ја прифаќаат, исто така и куќните.) Прошетав горе, прошетав долу За да ја видам таа што ја сакам, За да ја видам таа што ја сакам, Таа што ја сакам и што ме сака.

Ако имаш искривено огледало, во него можеш да ја видиш таа сина линија, повлечена, наталожена точно врз горниот дел на видливите нешта, на нивниот хоризонт: како со широка четка, на која е нанесена сина боја, повлечена од рацете на уметникот врз платното.

Сфатив дека тој не сака ние да ја видиме таа книга и можеби затоа станав уште пољубопитна да видам што е.

Таа вечер мината по виенските улици требаше да биде лекција за мене, она што брат ми сакаше да го постигне беше да го видам животинското во човекот кое не си дозволува да го обедини телесното со чувственото, и да се згадам од тоа онака како што се гадеше тој; таа ноќ не ми даваше да заспијам помислата на телесното соединување на Зигмунд со некоја жена, ужасот на таа помисла ме превртуваше во креветот, ми го свиваше срцето помислата дека некоја жена, налик на оние кои ги видовме таа вечер по тесните улички, ќе го внесе во она што е само телесно и испразнето од душевното, и така ќе го одвои од нашите заеднички мечти. …

Понекогаш се запрашував: дали првиот поттик да му предложам на брат ми да се запознае со Сара беше ужасот од онаа помисла дека тој ќе го побара телесното задоволство во некоја од оние улички, доколку не му се случи вистинска љубов?

Болниот од жолта јанѕа со ѕвечави заби раскажа дека некоја сенка со ѕверско тргање му го грабнала парчето месо во кое и не загризал.

Но јас веќе знаев кој е со него и дека тој што е со него е изврзан со гнил ремен, ишаран од стапиште со модрици и безумен како и секогаш зашто до мене достаса најпрвин неговиот глас - „Не давај ме, внуку, на никаквециве, ќе ме обесат“ - потоа јасно го видов како се ниша килав пред својот внук и судија и како плаче кикотливо, ја видов таа безначајна празнина во лита и скудна облека на која никнала долгнавеста тиква со влакна, но тоа е сега прикаска што мојава улава старост ја раскажува со чувство на посничка осаменост пред друга, калуѓерска и божја, бездруго свето дрво што размислува над туѓи мисли и се моли над туѓ грев, на оние што веќе ги нема, што се прав како што ќе сум и јас утре прав, јас, Лозан Перуника, дамка од дамките на минатото и вчерашна жива смрт од дружина на мртви луѓе, и тие вчера со гнев и јад во секоја капка на крвта вчера, кога и јас, и сирак и главен терач на туѓа двоколка со сив ѕевгар, сонував и живеев зелено, зелен во една земја што помеѓу топењето на снегот и сушите на болните лета не знае што е зелена пролет, зелен април или зелен мај, и знае или можела да знае што е зелен страв пред чудовиште оплодено од еден друг господ во градината во која се преселиле од рајот женското петле Адам и неговото ребро со женска коса, женски колкови и женско умеење во гревот да посади боцки од кои душата станува жива рана.

„Ене го проклетникот. Тој сам ќе си ја стави главата на тепсија пред Калпаковата тајфа.“ „Тој не е сам. Погледни, оној со него е...“

Некој рече дека ја видел таа сенка на ѕвер или на арамија: бегала кон нагорнината на ридот зад урнатиот манастир.

И наеднаш тој сосема добро ја виде таа своја куќичка.

Си тргнал царо со војската за дома и ќелешо одоколу пошол во калта да го вади коњот.

Кога виде таа војска таков јунак, трештила и избегала.

- Милото мое, - рече толку тивко, толку мило што нас како да нè фати струја, в час се ослободивме од вкоченоста, од страшниот мраз, видовме таа беше мајка, Кејтенова мајка.

Кога виде таа што сум направила, почна да ми вика зошто сум го расипала подот и ме збркна околу куќи, но не можеше да ме фати.

Да ја столчи, да види таа еднаш кој ја држи уздата?

Со мене да ја видиш таа убавина.

Срцата им се стегнаа кога ги видоа изврзаните голи робови на галиите како ги тепаат морнарите посилно да веслаат. – За овде не испрати кадијата – му се испушти на Стојана, покажувајќи на робовите. – Ке ја видиме таа работа, само нека не изведат пред султанот – пак поп Димитрија ги тешеше.

Петра не може да ја одбие, го позема чапчето алуминиумско и се подзавртува да не го види таа Костадина.

— „Се виде таа оти тој ме сака. . .

Тоа беше претерано драматизирање, мислеа Полардовите заедно: за почеток, луњите и ураганите обично не му приоѓаат на источниот брег од морето, такашто виорот најверојатно му припаѓал на едно невреме веќе минато (Џоен немаше срце на пријателката критичарка да ѝ сврти внимание дека, како што би забележал секој што ги познава плажите, песокот е сѐ уште мокар од неодамнешниот дожд - оптички ефект со кој уметничката со право се гордееше); понатаму, додека самата критичарка е од познато семејство со сина крв, кој било кога ја видел таа витална течност во лаванда? Маргина 34 59

А белезицата!? Сепак, ќе беше многу посреќен, дури и овде, во ќелијава, да не ја видеше таа белезица на раката на секретарката Ботка.

Косиве нека го покријат лицето, си велеше, што погусто, за да не му ја видат убавината и другите. Убавината и младоста што ги виде таа.