ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Му побара на јагуменот поп Ристета еден такам женски алишта, го преслече Ќосото и срцето му запрва од радост кога го виде по толку години пак невеста, како што беше некогаш кога се запозна со неа кај Брлета.

Му кладе на Белчета негов еден самар од манастирските коњи, и една сабота, тој јаваница, Митра по него, околу мракот му отиде на Бешот во Полчишта, кој штотуку се беше вратил од затвор.

Му падна на ум дека кожата мора да ѝ е сосем поинаква од онаа што беше некогаш.

Тоа што беше некогаш живо во мене, сега навираше и доаѓаше само во мислите како нешто далечно што никогаш нема да го имам блиску до себе.

Верував во страдањето зошто само така можев да се сплотам со битието на моето постоење.

Овде, во нашата куќа во градот крај реката, кој беше некогаш наречен и Капија на Ориентот, Камилски очекуваше Татко да говори за своето цариградско време, кое за сите нас во куќата претставуваше голема тајна, мистерија, како да не постоело никогаш.

- Беше некогаш млада. - Ма, дајте, ве молам! И тогаш како и сега блескате со убавина.

И двете не беа тоа што беа некогаш. Последните две години и двете го минуваа патот на искушението.

- Иако не сум во позицијата во која бев некогаш.

Спокојната и упорна решеност на Глигор да го употреби својот живот за постигање на идеалот што беше некогаш највисок врв на кој требаше да слета и Арсо, му се чинеше само неостварен и никогаш неостварлив сон.

На речниот брег песокот чкрташе под неговите нозе, оној песок што беше некогаш издробено сонце.

Кој ме праша мене како ми беше некогаш.

И еден ден, кога тоа најмалку се очекуваше, според мајка, Севишниот ја беше слушнал молитвата, уште од времето кога семејството ја минуваше границата, преку Езерото, па му помоgна на татко ми, вникнат во старо турско-персиско-арапскиот јазик, да ги открие во вакафот на една џамија во Битола кадиските записи, односно сиџили, пишувани на јазикот од пред три века, кој во него ја одржуваше, ширеше, продолжуваше природната еволуција која беше некогаш запрена, особено со крајот на Отоманската Империја.

Сепак јас продолжив: - Арафат ја водеше палестинската револуција со својот силен вознес на крајот исцрпен од ситните тактизирања, за да биде понесен од лажната стратегија на малите чекори која му беше некогаш наложена како пат на враќање од егзил.

Се претпоставуваше тоа прашање како општопознато.

На почетокот од септември десната нога на мајка ја зафати гангрена.

Затоа пак одев кај Рајнер, а таму ме дочекуваше неговото студенило, и потсетувањето на моето ветување дека никогаш повторно нема да дојдам.

Во нејзината беспомошност ја препознавав беспомошноста на моето детство и мојата младост, и секој мој непријателски збор или постапка кон тоа суштество кое бавно умираше немаше да биде одмазда, туку изживување врз себе, врз мојот спомен за девојчето, за девојката и за младата жена која бев некогаш.

А сепак во мене уште трепереше надеж дека тој одново ќе биде онаков каков што беше некогаш, а сето тоа меѓувреме, сите разочарувања и болки, ќе бидат однесени како од некаков потоп, по кој нашите души ќе ја обноват чистотијата и ќе тргнат кон зрелоста.

„Само кога би замислила желба и кога би се одвезла со забревтаната кола по некој од оние селски патишта, обгардени со дабови дрвореди какви што беа некогаш, би го сторила ли тоа?“ инсистираше тој, гледајќи во неа.

„Зарем не би било убаво в недела да прошетаме онака како што правевме некогаш, со твојот свилен чадор за сонце и твојата долга облека што се влече по патот, да седнеме на оние столчиња со ногарки од извиено ковано железо во салонот и да уживаме во мирисот на бакалниците, таков каков што беше некогаш? Зошто бакалниците не мирисаат веќе така?