ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Над фабриката беше отворена стечајна постапка и беше назначен стечаен управник од Скопје.4 Сите вработени отидоа „под Биро“ – т.е. секој, зависно од својот стаж, неколку месеци земаше паричен надоместок во случај на привремена не- вработеност, кој им следува како уставно и законско право.

Во одговор на ова – веднаш, преку ноќ, работодавачот ангажираше познат скопски адвокат (И. Панчевски), кој лошо го советува да им изготви отказни решенија на иницијаторите и предводниците на штрајкот, иако тоа е противзаконски чин, што и беше сторено.

Но, овие луѓе на кои им дојде „нож до коска“ од долгогодишните шефовски лаги и глумења, беа подготвени на ваков пресметан ризик уште од почетокот на борбата, па останаа упорни и солидарни во заедничката битка – и воопшто не се плашеа од негативните консеквенци и реперкусиите кои следуваа.

Сега сите патишта беа отворени.

А мојот татко не беше ерудит, ниту мудрец, како на Луан, но тој беше отворен и без предрасуди кон другите, секогаш готов на пријателство со туѓинци и си имаше своја мудрост кон животот...

Кога се омажи, нашата соба наеднаш стана многу пространа, а миризбата на липата што растеше до прозорецот на нашата соба не се чувствуваше со истиот интензитет дури и кога беше отворен.

Ги гледав низ прозорецот. Татјана се смееше. И се допадна таа глетка.

Сестра ми се плашеше од темница и заради тоа кога навечер си легнувавме вратата од нашата соба беше отворена додека таа не порасна доволно.

Сега не би ја оставила! Тешки беа тие две недели пред нејзината операција на ногата.

Солунскиот саем, кој се одржуваше овие есенски дни, како да го задуши градот со коли, кога магазините и продавниците беа отворени, а тие до „врвот“ натрупани со купувачи.

Утре ќе мислам“ - пак ги склопува очите, а црнилото што беше пред нив додека беа отворени пак си продолжува, но тој знае дека е ноќ, дека е затоа црно, знае дека треба да спие и да не мисли, па набргу пак сè излегува од неговата свест... ...

Немаше ни една мува да заѕуни, иако вратата беше отворена, па немаше ни завеса од ѕвечлива трска како што обично се ниша по влезовите на берберниците.

Кај стаклената врата што беше отворена кон дневната соба, Горда застана и му се сврте со кренати веѓи.

На запад земјата беше отворена, и небото беше отворено, а Даниел возеше натаму.

Устата ѝ беше отворена, целата заземаше совршена позиција на неподвижност, ни најмало трепкање или знак на дишење не се забележуваше на неа.

Мина преку терасата и околу оградата од грумушки трендафили, и тогаш нејзините стапала, обуени во сандали со ремчиња, нежно згазнаа на тврдиот, како килим, тревник помеѓу трендафилите и портокаловите кринови, кои со своите трубички беа отворени кон сонцето.

А за онаа, западната, ништо не се знаеше, оти ниеднаш вратата нејзина не беше отворена од онаа ноќ кога отец Мида, неколку часа пред да се упокои, го внесол во неа умножението на записот и ја заклучил клучалницата нејзина.

ПАНДЕ: Вратата беше отворена. Ама јас пак тропнувам оти влегувам!

Мравјалниците беа отворени; околу нив свежа ситно обработена земја, просеана како низ сито.

Потоа дојде наредба од сите болници во Корча, Елбасан, Тирана и тие од Сукт чии рани се уште беа отворени, со камиони да ги пренесеме во пристаништето во Драч.

А запаметено е и по тоа што зад себе има оставено трајни белези во македонското опстојување и во граѓанската, а и по тоа дека во тукашното училиште, како и во онаа во селото Герман, во ноември 1947 година, во воени услови, беше отворен првиот курс за македонски учители.

Голиот песочен простор меѓу Р`би и Пероо беше отворена кланица.

Во малиот ходник во кој мирисаше на мувла една врата беше подотворена.

Тропнавме на вратата. Децата ни рекоа да не чекаме, туку да влеземе. Вратата беше отворена.

Влегов во станот. Сите врати и прозорци беа отворени – во станот се слушаше само звукот на провевот.

Тргнав кон спалната на Цецилија – таму лежеше таа со писмо покрај себе, и празно кутивче таблети на ноќното масиче.

19. Додека во Македонија беа отворени српски и грчки конзулати, бидејќи Бугарија во тоа време уште беше вазално кнежевство на Турција, во македонските градови Солун, Скопје, Битола и Серес беа отворени бугарски трговски агентства што всушност ја вршеа истата работа на конзулатите и заедно со егзархиските митрополити ја раководеа бугарската националистичка пропаганда.

Прозорецот отспортива беше отворен и јас гледав што станува кај Бранко и Златко.

Мојот братучед во квечерините ја симнуваше планината на своите плеќи и лежејќи на сламарникот со лицето нагоре врз кој само што не паднале налепените весници од таванот и оти во мислите бегаше до долното предградие каде што фодулка ја доеше малечката со козјо млеко и оти со очите сакаше да го продупчи таванот и бетонот и да стигне дури до лешочките шуми кај својата марија и оти и којзнае дали знаеше дека седам на штицата спроти него со нозе во меката коса што ја отсекле ножиците на нанчо од главите на бегалците тој напати мласнуваше скрцкуваше со забите како да дроби нешто и не слушајќи дека го прашувам дали нешто знае за оние од брегот на реката ама затоа пак ме слуша нанчо кој се врти околу една жолта тиква од која одлупува портокалови шлупки и вели ах оние мајмуни оној стар прч везден што молчи оној со долгиот врат кој како да му е врзан за половината и она детуле со 60 okno.mk бела коса што везден му седи на рамењата да вели нанчо ги знам како не ќе сум ги знаел сите ги знаат оти везден се прпелкаат во песокот и долу во косата паѓа уште една портокалова шлупка и продолжува нанчо живеат откаршија на она коматче бетонска плоча што стигнува до ќошот и се имаат заградено со црна книга скинати вреќи и ламарина и молкна а продолжи само неговото штрак штрак штрак и жолтата глава веќе не беше жолта туку којзнае каква со голем трап по средината на вратот и трапот се качуваше до врвот на главата и додека помислив дека таа глава ќе почне да вреска оти е така страшно нагрдена нанчо помина со малечка метла преку неа по вратот и рамењата и од столот стана една голема снага ги исклешти забите во мене и во братучедот кој веќе пушташе писки низ носот сполајти му рече на нанчо спуштајќи му книжна пара во раката па одвај успеа да се протурка низ малечката врата и додека вратата беше отворена во слабата светлина на денот што си заминуваше привидов нешто како голем сандак обесен под најгорната плоча и една дебела ортома што се спушташе дури до земја ете таму живеат вели нанчо и дебелана ортома што ја гледаш ама не дорече оти братучедот се беше степал со некого во сонот па мавтајќи со рацете скокна од сламарникот рече бре да така вие со мене и после не сакаше да каже кој му се пикнал во дремката истрча од одајчето на нанчо истрча во крајот на денот а по него и јас и се вративме зад насипот да ја преспиеме ноќта врз најгорната плоча под самиот опул на ѕвездите

Беше сигурно пазарен ден, оти помнам, насекаде вриеше од луѓе, сите дуќани беа отворени, се слушаше чукање од ударите врз вжештеното железо од ковачниците, стотици селани, селанки, граѓани и граѓанки се стискаа низ сокачињата со зембили, торби и кошници во рацете, кај папуџиите имаше многу шаренолики пантофли извадени надвор пред отворените кепенци, потоа јорганџиите, наланџиите, леблебиџиите, многу беше живо, навистина...

Тоа беше отворената, раззината врата на тутунската фабрика, и џандарите, што нагрнаа во неа, празна.

Напред беше отворен во форма на срце.

Инаку, сите постилавме јамболии во конбинованата соба, во која никој жив не влегуваше ама вратата секогаш беше отворена за да се види високиот сјај на витрината.

Неговите очи ги покриваше магла - беа отворени и не можеа ништо да видат.

Истата таа вечер, кога се угаси светлината и кога Бути потона во мрак, причека малку семејството да си легне, внимателно го отвори прозорецот за да влезе свеж воздух и виде дека прозорецот отспротива сè уште беше отворен и дека малку подоцна (во темнината целиот се тресеше од возбуда) на тој прозорец се налакти жената, можеби од љубопитност да го види оној за кој ѝ зборуваа мајката и ќерката Нини.

Некакви си дребнави дуќанчиња, тие постојани клубови за прислужниците и секаква челад, беа отворени, други пак што беа затворени, сепак пропуштаа долга шурка светлина долж целиот процеп на вратата, што значеше дека ни тие сѐ уште не се без друштво и веројатно, прислужничките и слугите сѐ уште си ги довршуваат своите расправи и разговори, доведувајќи ги своите господари во тотална недоумица околу тоа каде се наоѓаат.

Во мракот одвај можеа да ги забележат своите лица.

Вратата беше отворена затоа што домаќинката, приготвувајќи некаква риба, направила толку чад во кујната, што не можеа да се видат дури ни лебарките.

А ако некоја имаше слични работи, тие и беа толку многу износени што веќе сигурно беа отворени на средината.

Прозорците беа отворени и надвор се слушаше музика од куќата.

Се упати кон една од двете соби кои беа на крајот од ходникот, чијашто врата беше отворена.

Семејниот идентитет беше отворената врата кон спиралата на другите семејства, кон другите енигми, кои ја осмислуваа потрагата по разликите кои ги наложуваше историјата.

Предната врата од левата страна на комбето беше отворена и крај неа стоеја двајца униформирани полицајци кои повремено погледнуваа на другата страна од улицата, кон влезот на нашата зграда.

По начинот на кој инсистираше и според гласот, Круме Волнаровски покажуваше вознемиреност, но со она “Да седнеме попладне, да се видиме, одамна не сме го направиле тоа, да се опуштиме малку, и така натаму,” ме потсети на деновите кога многу прашања околу Ема Ендековска и нејзиното брзо напредување во службата, за мене беа отворени.

Ема трепереше. Беше бледа, студена и нема.

Под главата, на десната страна, уште стоеше закачена една сребрена обетка, а краиштата на нејзината алка беа отворени, ѓоа жената тукушто ја отпетлала за да ја симне.

И надворешната врата сега беше отворена и низ неа над прагот влегуваше светлината од месечината и ја правеше сенката од вратата многу темна.

Тргнав по скалите надолу до тремот. Вратата од собата на Симона беше отворена и телевизорот беше исклучен.

Отидов до прозорецот. Беше отворен и јас се навалив кон небото надвор, на кое светеше големата црвена месечина.

Кујната беше отворена кон ресторанот и цело време ги гледавме вработените како ги подготвуваат специјалитетите.

В. Клисаровски, Петровски – цит. статија. 18.  Што се однесува до темата која беше отворена во јавноста, за „регресот за годишен одмор“ т.е. популарно наречениот К-15 – треба да напоменеме дека, досега, ниту еден македонски ЗРО не ја регулираше оваа метерија!?

Од целиот свет, што беше отворен пред него?

Очите и беа отворени, но виделото и се зеде, ушите силно и забучија и наеднаш почна се околу неа да се врти.

На првиот колосек стоеше долга композиција товарни вагони на кои веќе им беа отворени вратите.

Тој повторно го извиши гласот: - Судбината го донесе пред куќи Игора Лозински во која беа отворени книги за јагулите.

А и границите беа отворени, па зошто тогаш да се бега?!

Дрвената порта кај чичко Талета беше отворена.

Дење тука минуваа многу коли со придушен татнеж, погонската станица беше отворена и се рашири како голем инсект, освојувајќи го просторот и местоположбата како некаков кралски скарабеј.

Што, се чудите? Еднаш така и стана: скокајќи од креденецот врз него, кога тој беше отворен за да се исуши од дождот, Фигаро го расцепи свилениот чадор со своите нокти.

Токму кога привршуваше со бричење на последните преостанати влакненца, замавна незгодно со бричот и му го симна скалпот. Черепот на Х беше отворен.

З.З. се разликуваше од другите водичи – конзерватори, посебно од оние во Атеистичкиот музеј во Скадар. Беше отворен, реален.

Машината за пишување беше отворена, но на листот вовлечен во неа беше започнат некој новинарски текст, а не романот за деца.

Воопшто беа отворени доста работи во црквите, ама учењето сепак беше учење.

Потамина тргна по улицата нагоре, излезе над село, сврте по друга улица да се враќа и наскоро пак се најде на средсело пред продавницата што уште не беше отворена, но таму, раштркано, веќе беа наседнати пет-шест постари жени, два-тројца исто така постари мажи и едно девојче со отворен уста, убавко, но по изгледот тутулаво.

Излезе и над тој крај од селото па се врати по долот надолу каде што наиде на селската црква со гробиштата и патот сам го врати пак до средсело каде што сега беше дојдено затворено товарно возило од кое двајца млади луѓе истовараа леб, а продавницата веќе беше отворена.

Набргу беа отворени околу 87 македонски училишта со десет илјади ученици — на крајот од истата година и привремената влада на Грција на Македонците им призна право на целосна рамноправност и слободен национален развиток.

Наместо учебник, пред него беше отворена една книга за пејачот Џим Морисон.